Người tham gia tố tụng hình sự là gì?

1. Khái niệm

- Người tham gia tố tụng hình sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức tham gia hoạt động tố tụng theo quy định của BLTTHS. Đây là những người liên quan tới hành vi phạm tội, có quyền và lợi ích hợp pháp trong vụ án hoặc sự tham gia của họ là cần thiết để làm sáng tỏ sự thật khách quan của vụ án.

Người tham gia tố tụng

2. Người tham gia tố tụng bao gồm những người nào?

- Người tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố; Người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố; Người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp; Người bị bắt; Người bị tạm giữ; Bị can; Bị cáo; Bị hại; Nguyên đơn dân sự; Bị đơn dân sự; Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án; Người làm chứng; Người chứng kiến; Người giám định; Người định giá tài sản; Người phiên dịch, người dịch thuật; Người bào chữa; Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự; Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị tố giác, bị kiến nghị khởi tố; Người đại diện theo pháp luật của pháp nhân phạm tội, người đại diện khác theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.

Căn cứ pháp lý: Điều 55 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015

3. Phân tích các loại người tham gia tố tụng

- Người tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố: Người tố giác, báo tin về tội phạm và kiến nghị khởi tố là một loại người tham gia tố tụng, họ cung cấp các thông tin về tội phạm làm cơ sở cho các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, xác minh có hay không có dấu hiệu của tội phạm để quyết định việc khởi tố vụ án hình sự.

- Người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố: Người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố là người tham gia tố tụng khi có tố giác, kiến nghị khởi tố họ do đã thực hiện hành vi vi phạm tội theo nhận định của người tố giác, người kiến nghị khởi tố.

- Người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt: Người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp là người có những căn cứ theo quy định của Điều 110 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 cần phải bị giữ để ngăn chặn việc ngời đó trốn hoặc tiêu hủy chứng cứ, cản trở điều tra. Người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp được Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định là người tham gia tố tụng có các quyền và nghĩa vụ khi họ tham gia tố tụng.

Người bị bắt là người tham gia tố tụng khi họ bị bắt trong trường hợp phạm tội quả tang và bị bắt theo quyết định truy na của cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền. Người bị bắt được Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định là người tham gia tố tụng có các quyền và nghĩa vụ khi họ tham gia tố tụng.

- Người bị tạm giữ: Người bị tạm giữ là người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, bị bắt trong trường hợp phạm tội quả tang, bị bắt theo quyết định truy nã hoặc người phạm tội tự thú, đầu thú và đối với hị đã có quyết định tạm giữ.

Người bị tạm giữ là người mà hành vi của họ chứa đựng dấu hiệu của tội phạm và họ có thể tiếp tục phạm tội hoặc cản trở hoạt động giải quyết vụ án mà cơ quan tiến hành tố tụng cần phải tạm giữ để ngăn chặn và làm rõ hành vi phạm tội để đưa ra những quyết định tố tụng phù hợp.

- Bị can: là cá nhân hoặc pháp nhân bị cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng quyết định khởi tố bị can do đã có dấu hiệu thực hiện hành vi phạm tội. Khi xác định hành vi của người, pháp nhân có dấu hiệu tội phạm, Cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền sẽ ra quyết định khởi tố bị can.

- Bị cáo: Bị cáo là người hoặc pháp nhân đã bị Tòa án quyết định đưa ra xét xử. Quyền và nghĩa vụ của bị cáo là pháp nhân được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật của pháp nhân theo quy định của Bộ luật này.

- Bị hại: Bị hại là một loại người tham gia tố tụng, là cá nhân trực tiếp bị thiệt hại về thể chất, tinh thần, tài sản hoặc là cơ quan, tổ chức bị thiệt hại về tài sản, uy tín do tội phạm gây ra hoặc đe dọa gây ra.

- Nguyên đơn dân sự: Nguyên đơn dân sự là một loại người tham gia tố tụng, là cá nhân, cơ quan, tổ chức bị thiệt hại do tội phạm tội phạm gây ra và có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại.

- Bị đơn dân sự hoặc người đại diện hợp pháp hợp pháp của bị đơn dân sự: Bị đơn dân sự là một loại người tham gia tố tụng là các cá nhân, cơ quan, tổ chức mà pháp luật quy định phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án: Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án là một loại người tham gia tố tụng, là các cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hình sự.

- Người bào chữa: Người bào chữa là một loại người tham gia tố tụng, là người được người bị buộc tội nhờ bào chữa hoặc cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng chỉ định và được cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tiếp nhận việc đăng ký bào chữa.

- Người bảo vệ quyền lợi của bị hại, đương sự: Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự là một loại người tham gia tố tụng, là người được bị hại, đương sự nhờ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp theo quy định tại Khoản 1 Điều 84 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015./.