Người SDLĐ không đóng BH cho người LĐ bắt buộc tham gia BH

Anh Linh có thắc mắc:

Chào Luật Sư. Em có vấn đề thắc mắc này mong Luật sư tư vấn giúp em. Đối tượng là người lao động phải tham gia BHXH bắt buộc, người SDLĐ đã trích lương. Đến khi tai nạn lao động xảy ra phát hiện người SDLĐ không đóng BH thì trong trường hợp này trách nhiệm của các bên như thế nào (phía bên BH, NLĐ, NSDLĐ)Việc không đóng BHXH cho NLĐ như vậy, NSDLĐ có bị xử lý hành chính hay truy cứu trách nhiệm hình sự không ạ?

Cám ơn Luật sư.

Luật sư giải đáp:

Việc đóng BHXH là nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động khi ký kết hợp đồng lao động. Trong trường hợp không đóng, cả người lao động và người sử dụng lao động đều bị phạt.

Theo khoản 1, Điều 142 Bộ luật Lao động 2012 hiện hành, tai nạn lao động là tai nạn gây tổn thương cho bất kỳ bộ phận, chức năng nào của cơ thể hoặc gây tử vong cho người lao động, xảy ra trong quá trình lao động, gắn liền với việc thực hiện công việc, nhiệm vụ lao động.

Quy định này được áp dụng đối với cả người học nghề, tập nghề và thử việc.

Theo Điều 39 Luật BHXH mới nhất, người lao động được hưởng chế độ tai nạn lao động khi có đủ các điều kiện sau đây:

- Bị tai nạn lao động thuộc một trong các trường hợp:

+ Tại nơi làm việc và trong giờ làm việc;

+ Ngoài nơi làm việc hoặc ngoài giờ làm việc khi thực hiện công việc theo yêu cầu của người sử dụng lao động;

+ Trên tuyến đường đi và về từ nơi ở đến nơi làm việc trong khoảng thời gian và tuyến đường hợp lý.

- Bị suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên do bị tai nạn thuộc trường hợp trên.

Điều 145 Bộ luật Lao động 2012 quy định quyền của người lao động bị tai nạn lao động như sau:

- Người lao động tham gia BHXH bắt buộc được hưởng chế độ tai nạn lao động theo quy định;

- Người lao động thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà người sử dụng lao động chưa đóng BHXH cho cơ quan bảo hiểm xã hội, thì được người sử dụng lao động trả khoản tiền tương ứng với chế độ tai nạn lao động.

Như vậy, người lao động thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà chưa đóng BHXH bị tai nạn lao động vẫn được bồi thường, khoản tiền này sẽ do người sử dụng lao động trả tương ứng với chế độ tai nạn lao động.

Việc chi trả có thể thực hiện một lần hoặc hàng tháng theo thỏa thuận của các bên.

Luật sư 2 giải đáp:

Vấn đề bạn hỏi luật sư trả lời như sau:

Việc người SDLĐ không tham gia BHXH bắt buộc cho người lao động là vi phạm Bộ luật lao động năm 2012 và Luật BHXH năm 2014. Vì thế, tuy theo tính chất, mức độ và hành vi vi phạm mà có thể bị xử lý như sau:

1/ Theo Nghị định 95/2013/NĐ-CP tại Điều 26 quy định về vi phạm quy định về đóng BHXH bắt buộc thì:

– Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với người lao động có hành vi thỏa thuận với doanh nghiệp không tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp.

– Phạt tiền với mức từ 12% đến 15% tổng số tiền phải đóng BHXH, BHTN tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:

+ Chậm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp;

+ Đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp không đúng mức quy định;

+ Đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp không đủ số người thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp.

– Phạt tiền với mức từ 18% đến 20% tổng số tiền phải đóng BHXH bắt buộc, BHTN tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với doanh nghiệp không đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp cho toàn bộ người lao độngthuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp.

– Doanh nghiệp phải khắc phục những hậu quả trên bằng cách:

+ Buộc truy nộp số tiền bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp chưa đóng, chậm đóng đối với hành vi vi phạm quy định không đóng, đóng bảo hiểm không đủ số người và thỏa thuận với người lao động không đóng bảo hiểm xã hội.

2/ Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014 tại Điều 122 quy định về xử lý vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội thì:

“3. Người sử dụng lao động có hành vi vi phạm quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều 17 của Luật này từ 30 ngày trở lên thì ngoài việc phải đóng đủ số tiền chưa đóng, chậm đóng và bị xử lý theo quy định của pháp luật, còn phải nộp số tiền lãi bằng 02 lần mức lãi suất đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội bình quân của năm trước liền kề tính trên số tiền, thời gian chậm đóng; nếu không thực hiện thì theo yêu cầu của người có thẩm quyền, ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, kho bạc nhà nước có trách nhiệm trích từ tài khoản tiền gửi của người sử dụng lao động để nộp số tiền chưa đóng, chậm đóng và lãi của số tiền này vào tài khoản của cơ quan bảo hiểm xã hội.”

Theo quy định trên nếu doanh nghiệp không đóng BHXH cho người lao động thì:

– Bị phạt theo các quy định trên.

– Buộc phải truy thu số tiền không đóng, tiền phạt theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền. Trường hợp doanh nghiệp không thực hiện theo yêu cầu đóng tiền bảo hiểm truy thu thì ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, kho bạc nhà nước có trách nhiệm trích từ tài khoản tiền gửi của người sử dụng lao động để nộp số tiền chưa đóng, chậm đóng và lãi của số tiền này vào tài khoản của cơ quan bảo hiểm xã hội.