Mua bán doanh nghiệp vận tải cần lưu ý điều gì?

Mua bán doanh nghiệp là thuật ngữ quen thuộc đối với những ai quan tâm đến việc thực hiện giao dịch với loại hàng hóa đặc biệt này. Nói đến mua bán doanh nghiệp thì thường đi đôi với "mua bán, sáp nhập doanh nghiệp" hay cụm từ M&A.Vậy mua bán doanh nghiệp là gì? Mua bán doanh nghiệp vận tải cần lưu ý điều gì? Hãy cùng theo dõi bài viết mà Công ty Luật ACC chia sẻ dưới đây để biết thêm thông tin chi tiết và cụ thể về hoạt động mua bán doanh nghiệp này.

mua bán doanh nghiệp vận tải

1. Hợp đồng vận tải

Trong hoạt động kinh doanh nói chung cũng như hoạt động kinh doanh vận tải nói riêng thì hợp đồng kinh tế đóng vai trò vô cùng quan trọng. Kế toán doanh nghiệp vận tải phải hiểu, nắm rõ từng hợp đồng, các điều khoản của hợp đồng từ đó mới có thể quản lý doanh thu, chi phí và hạch toán kế toán từng hợp đồng chính xác nhất.

Ví dụ hoạt động vận tải đường biển thường có trường hợp: Doanh nghiệp mẹ ở nước ngoài và doanh nghiệp con ở Việt Nam. Doanh nghiệp con ở Việt Nam chịu trách nhiệm trung gian tính phí, hỗ trợ dịch vụ tại Việt Nam nhưng khi phát sinh hợp đồng thì chuyển cho doanh nghiệp mẹ ký. Vì vậy, kế toán tại Việt Nam phải dựa vào hợp đồng vận chuyển để nắm rõ số lượng container, chi phí vận chuyển cho 1 container…

Các quy định trong điều khoản hợp đồng vận tải phải rõ ràng trách nhiệm giữa doanh nghiệp vận tải và bên thuê vận tải khi hàng hóa hư hỏng các bên chịu bao nhiêu % chi phí tránh tình trạng phát sinh vấn đề liên quan đến kiện tụng pháp lý.

Trường hợp doanh nghiệp thực hiện các thủ tục hải quan cho khách hàng kế toán phải nắm được chi phí hải quan, chi phí lưu kho, lưu bãi, thời gian lưu kho, bãi và biểu phí tính cho khách hàng; các cảng biển khác nhau thì các chi phí cũng khác nhau nên phải hạch toán chênh lệch chi phí, chênh lệch tỷ giá… Đối với vận chuyển container thì ngày nào lên công phải kiểm tra được đơn hàng đi tới đâu, trạng thái thế nào, hệ thống quản lý hàng hóa qua từng giai đoạn ra sao, cảng nào nhập, cảng nào xuất…

• Lưu ý hợp đồng thuê phương tiện vận chuyển:

Trong trường hợp doanh nghiệp vận tải có thuê phương tiện vận chuyển để kinh doanh vận chuyển kế toán phải lưu ý hạch toán, có khả năng phát sinh 2 trường hợp khi ký hợp đồng thuê với bên cho thuê là cá nhân như sau:

+ Trường hợp 1: Doanh nghiệp đi thuê phương tiện không phải trả thuế TNCN cho bên cho thuê mà bên cho thuê sẽ tự trả.

+ Trường hợp 2: Doanh nghiệp đi thuê phương tiện phải trả thuế TNCN cho bên cho thuê

Chi phí thuê phương tiện vận tải trả trước cho nhiều kỳ được hạch toán vào tài khoản 242- Chi phí trả trước và được phân bổ hàng kỳ.

2. Đặc điểm của mua bán doanh nghiệp

Một là, đối tượng của quan hệ mua bán là doanh nghiệp với tính chất là “hàng hoá” đặc biệt trong quan hệ mua bán doanh nghiệp.

Hai là, hệ quả của mua bán doanh nghiệp là bên mua phải kiểm soát được hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mục tiêu.

Ba là, chủ thể có quyền bán doanh nghiệp phải là chủ sở hữu doanh nghiệp, chủ thể mua doanh nghiệp là các tổ chức, cá nhân có nhu cầu mua doanh nghiệp và có quyền mua doanh nghiệp.

3. Chủ thể bán doanh nghiệp

Chủ thể có quyền bán doanh nghiệp có thể khác nhau tùy thuộc vào cách hiểu về mua bán doanh nghiệp. Nếu chỉ nhận biết mua bán doanh nghiệp từ dấu hiệu hệ quả của mua bán doanh nghiệp là việc bên mua phải kiểm soát được hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mục tiêu thì chủ thể bán doanh nghiệp có thể là chủ sở hữu doanh nghiệp (chuyển nhượng cổ phần/phần vốn góp), có thể là doanh nghiệp (phát hành tăng vốn điều lệ của doanh nghiệp). Tuy nhiên, theo nguyên lý chung về quyền của chủ sở hữu với tài sản thì chủ sở hữu tài sản có quyền định đoạt số phận pháp lý của tài sản đó bằng cách bán, tặng cho tài sản. Như đã phân tích, doanh nghiệp là đối tượng của thương vụ mua bán doanh nghiệp chứ không phải là chủ thể bán doanh nghiệp. Chỉ có chủ sở hữu doanh nghiệp mới là chủ thể có quyền bán doanh nghiệp.

Dựa ưên tiêu chí về chủ thể bán doanh nghiệp, mua bán doanh nghiệp khác với mua bán tài sản của doanh nghiệp. Doanh nghiệp chỉ là đối tượng của quan hệ mua bán doanh nghiệp, doanh nghiệp không thể tự bán mình được. Vì vậy, chủ thể có quyền bán doanh nghiệp là chủ sở hữu doanh nghiệp đó. Khác với mua bán doanh nghiệp, theo lý thuyết chung về quyền của chủ sở hữu tài sản đối với tài sản thì chủ thể có quyền bán tài sản của doanh nghiệp chính là doanh nghiệp.

4. Quản trị chi phí giá thành, xác định kết quả lãi/lỗ từng hợp đồng 

Khi vận hành một doanh nghiệp vận tải, nhà quản lý cần biết thông tin lãi lỗ mỗi hợp đồng dịch vụ cung cấp để đánh giá hiệu quả kinh doanh.

Kế toán doanh nghiệp vận tải muốn cung cấp được báo cáo này thì phải có được định mức tiêu hao nguyên liệu để tính giá thành. Định mức này kế toán sẽ phối hợp với bộ phận kỹ thuật để tính toán vì tùy vào quãng đường vận chuyển, loại phương tiện, dòng xe, hiện trạng cũ hay mới, cũng như phải tham khảo các doanh nghiệp vận tải khác và phân tích các yếu tố liên quan khác một cách chính xác và hợp lý…

Để tính giá thành, kế toán doanh nghiệp vận tải cần tập hợp đầy đủ chi phí và theo dõi riêng cho mỗi hợp đồng.

Khoản mục chi phí phát sinh riêng cho mỗi hợp đồng thì dễ dàng để ghi nhận và theo dõi. Tuy nhiên, các khoản mục chi phí chung thì tùy vào đặc thù mỗi doanh nghiệp nên chọn một tiêu thức để phân bổ cho hợp lý.

Hiện nay các phần mềm kế toán đều được viết để các doanh nghiệp có thể tính được hiệu quả của từng hợp đồng vận chuyển nhưng kế toán vận tải phải biết lập các báo cáo quản trị chi phí để so sánh, đối chiếu và phân tích từng hợp đồng của kỳ trước, kỳ thực hiện, kỳ sau, nêu ra các nguyên nhân chưa tiết kiệm chi phí, đề xuất các phương án giải quyết nhằm giúp lãnh đạo doanh nghiệp xem xét được bản chất của sự việc để ra các quyết định quản lý kịp thời, mang lại hiệu quả kinh doanh cao nhất.

5. Các vấn đề kiểm soát của doanh nghiệp vận tải đối với các lái xe

Đặc trưng của doanh nghiệp vận tải là cung cấp dịch vụ vận chuyển cho khách hàng. Do đó một bộ phận không thể thiếu và trực tiếp tạo ra doanh thu là các phương tiện vận tải và đội ngũ tài xế.

Thứ nhất, kiểm soát về phương tiện vận tải và tiêu hao nhiên liệu

Có những doanh nghiệp đầu tư, mua sắm tài sản là các loại phương tiện để chuyên chở, có những doanh nghiệp lựa chọn cách thuê các loại phương tiện này. Bên cạnh đó, cũng có những doanh nghiệp kết hợp vừa sở hữu các phương tiện vận chuyển đồng thời cũng thuê thêm phương tiện bên ngoài để thực hiện việc vận chuyển. Do đó, kế toán cần xác định rõ nguồn hình thành tài sản của doanh nghiệp để có những biện pháp quản lý tài sản và chi phí phù hợp.

Nguyên liệu để vận hành phương tiện là xăng, dầu. Tùy vào mô hình quản trị nội bộ của mỗi doanh nghiệp, sẽ có những doanh nghiệp khoán cho tài xế trực tiếp mua và thanh toán, sau đó tài xế sẽ nộp hóa đơn về doanh nghiệp, cũng có những doanh nghiệp sẽ có một bộ phận thu mua. Bộ phận này sẽ tiến hành mua, kế toán sẽ theo dõi và thanh toán. Điểm chung là hóa đơn chứng từ sẽ được gửi về cho kế toán để đối chiếu, kiểm soát công nợ.

Để tránh những khó khăn trong công tác theo dõi tạm ứng – hoàn ứng từ bộ phận tài xế, doanh nghiệp nên thiết lập quy trình tạm ứng nội bộ. Quy trình này phải nêu rõ: số lượng tiền mỗi lần tạm ứng là bao nhiêu, thời gian hoàn ứng là bao lâu, hóa đơn, chứng từ phải có khi hoàn ứng và chế tài nếu không thực hiện/ thực hiện không đúng, đủ.

Doanh nghiệp căn cứ vào đặc điểm, tình hình thực tế của đơn vị mình, đồng thời tham khảo các doanh nghiệp vận tải khác trên thị trường để xác định định mức khoán xăng, dầu cho các tài xế trên 1KM vận chuyển tránh tình trạng thiếu kiểm soát trong khai báo chi phí xăng dầu.

Ví dụ: Doanh nghiệp kinh doanh vận tải hàng hóa Bắc Nam, chiều từ Bắc vào Nam tài xế lái xe chở hàng còn chiều ngược lại không còn hàng trên xe, tránh trường hợp tài xế tranh thủ vận chuyển hàng ngoài cần trang bị định vị xe, kiểm soát xe, giao định mức sát thực tế…nhằm đảm bảo quản lý chi phí hiệu quả nhất.

Thứ hai, kiểm soát về hàng hóa trong quá trình vận chuyển

Hiện nay giao dịch thương mại điện tử đang phát triển rầm rộ, để doanh nghiệp vận tải quản lý tốt và không bị thiệt hại về kinh tế thì các tài xế thực hiện giao hàng nhanh phải đặt cọc một khoản tiền cho doanh nghiệp trước khi lấy hàng và giao hàng đi, tránh tình trạng các tài xế sẽ biển thủ tiền hoặc hàng hóa của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cũng cần xây dựng một hệ thống quản lý rất chặt chẽ về hàng hóa khi giao nhận cho ai, ở đâu, số lượng như thế nào, quy trình ký và giao nhận giữa người giao và người nhận để làm chứng từ kiểm tra trong trường hợp hàng hóa bị mất, thất lạc, hoặc xử lý với các khách hàng không trung thực…

Xem thêm: về Thủ tục mua bán doanh nghiệp tại Công ty Luật ACC

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp những thông tin chi tiết và cụ thể về mua bán doanh nghiệp vận tải. Nếu có những câu hỏi và thắc mắc liên quan đến mua bán doanh nghiệp vận tải hãy liên hệ Công ty Luật ACC để được tư vấn và hỗ trợ.

CÔNG TY LUẬT ACC

Tư vấn: 1900.3330

Zalo: 084.696.7979

Fanpage: : ACC Group – Đồng Hành Pháp Lý Cùng Bạn

Mail: [email protected]