Doanh nghiệp mất khả năng thanh toán là gì?

Khi một doanh nghiệp đối mặt với tình trạng mất khả năng thanh toán, đây là dấu hiệu nghiêm trọng cho thấy công ty đang gặp khó khăn tài chính nghiêm trọng và có thể không duy trì được hoạt động kinh doanh như bình thường. Doanh nghiệp mất khả năng thanh toán xảy ra khi công ty không còn đủ tài chính để đáp ứng các nghĩa vụ nợ của mình, dẫn đến việc không thể trả nợ đúng hạn cho các chủ nợ, nhà cung cấp, và các bên liên quan khác. Mời các bạn cùng Công ty Luật ACC tìm hiểu chi tiết về vấn đề Doanh nghiệp mất khả năng thanh toán là gì?.

Doanh nghiệp mất khả năng thanh toán là gì?

1. Doanh nghiệp mất khả năng thanh toán là gì?

Theo quy định của Luật Phá sản 2014, doanh nghiệp hoặc hợp tác xã được coi là mất khả năng thanh toán khi không thực hiện nghĩa vụ thanh toán các khoản nợ trong thời hạn ba tháng kể từ ngày đến hạn thanh toán. Điều này có nghĩa là, nếu doanh nghiệp hoặc hợp tác xã không thể thanh toán các khoản nợ của mình đúng hạn trong khoảng thời gian ba tháng, thì doanh nghiệp hoặc hợp tác xã đó được xác định là đã mất khả năng thanh toán.

Mất khả năng thanh toán là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang gặp phải tình trạng tài chính nghiêm trọng, không còn đủ nguồn lực tài chính để thanh toán các khoản nợ đến hạn, dẫn đến nguy cơ phá sản hoặc các biện pháp pháp lý khác nhằm giải quyết tình trạng tài chính khó khăn.

>> Đọc bài viết Mất khả năng thanh toán vay tín chấp để được cung cấp thêm thông tin

2. Những dấu hiệu nào cho thấy doanh nghiệp có thể mất khả năng thanh toán?

Những dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp có thể mất khả năng thanh toán thường bao gồm:

• Trễ hạn thanh toán: Doanh nghiệp thường xuyên không thanh toán nợ đúng hạn hoặc bị các chủ nợ cảnh báo về việc chậm trễ.
• Khả năng thanh toán giảm sút: Doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc duy trì thanh khoản, tỷ lệ thanh toán các khoản nợ giảm sút hoặc không có đủ tiền mặt để thanh toán các nghĩa vụ tài chính.
• Tăng trưởng nợ vay: Doanh nghiệp phải vay mượn liên tục để thanh toán các khoản nợ hiện có, dẫn đến gia tăng nợ vay và chi phí tài chính.
• Tài sản không đủ để thanh toán nợ: Doanh nghiệp có tài sản hiện có nhưng giá trị tài sản không đủ để thanh toán toàn bộ các khoản nợ đến hạn.
• Doanh thu sụt giảm: Doanh thu giảm mạnh hoặc không ổn định, làm giảm khả năng tạo ra nguồn thu đủ để trang trải chi phí và nghĩa vụ nợ.
• Khó khăn trong việc thu hồi công nợ: Doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc thu hồi các khoản phải thu từ khách hàng, dẫn đến dòng tiền bị ảnh hưởng.
• Chi phí tăng cao: Chi phí hoạt động hoặc chi phí vay mượn tăng cao không tương xứng với doanh thu, làm giảm lợi nhuận và khả năng thanh toán.
• Khả năng vay vốn hạn chế: Doanh nghiệp không thể vay vốn từ các tổ chức tín dụng hoặc các nguồn tài chính khác do lịch sử tín dụng xấu hoặc tài chính không ổn định.
• Báo cáo tài chính xấu: Các báo cáo tài chính cho thấy các chỉ số tài chính không khả quan như tỷ lệ nợ/vốn cao, vốn chủ sở hữu âm, hay lỗ liên tục trong các kỳ kế toán.
• Sự can thiệp của cơ quan chức năng: Doanh nghiệp nhận được các cảnh báo hoặc yêu cầu từ cơ quan thuế, ngân hàng hoặc các cơ quan quản lý liên quan về tình trạng tài chính hoặc khả năng thanh toán.

Những dấu hiệu này có thể là chỉ báo sớm cho việc doanh nghiệp đang tiến tới tình trạng mất khả năng thanh toán, và cần có các biện pháp kịp thời để giải quyết hoặc tái cấu trúc tài chính.

>> Mời các bạn tham khảo thêm thông tin tại Điều kiện và thủ tục phá sản doanh nghiệp hiện nay

3. Các quy định pháp lý nào áp dụng khi doanh nghiệp bị mất khả năng thanh toán ở Việt Nam?

Quy định pháp lý áp dụng khi doanh nghiệp bị mất khả năng thanh toán 

Khi doanh nghiệp bị mất khả năng thanh toán ở Việt Nam, có một số quy định pháp lý quan trọng áp dụng để quản lý và xử lý tình trạng này:

• Luật Phá sản 2014: Đây là văn bản pháp lý chính quy định về quy trình và thủ tục phá sản của doanh nghiệp. Luật Phá sản 2014 quy định các điều kiện, quy trình khởi kiện phá sản, thụ lý hồ sơ, thanh lý tài sản, và phân chia tài sản giữa các chủ nợ.
• Luật Doanh nghiệp 2020: Luật này cung cấp các quy định về quản lý doanh nghiệp, bao gồm các quy định về quản trị, nghĩa vụ tài chính, và xử lý khi doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính. Luật Doanh nghiệp cũng quy định các quyền và nghĩa vụ của các cổ đông, thành viên và người quản lý doanh nghiệp trong tình trạng mất khả năng thanh toán.
• Nghị định 22/2015/NĐ-CP: Quy định chi tiết về hướng dẫn thực hiện Luật Phá sản 2014, bao gồm các quy trình cụ thể về thủ tục phá sản, từ việc nộp đơn yêu cầu phá sản đến việc thực hiện quyết định của tòa án.
• Nghị định 91/2019/NĐ-CP: Quy định về xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng, ngân hàng, và các tổ chức tài chính khác. Nghị định này liên quan đến việc quản lý và xử lý nợ xấu có thể ảnh hưởng đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp.
• Nghị định 43/2014/NĐ-CP: Quy định về việc xử lý nợ thuế của doanh nghiệp, bao gồm các biện pháp xử lý khi doanh nghiệp không thể thanh toán nghĩa vụ thuế đúng hạn.
• Bộ luật Dân sự 2015: Các quy định trong Bộ luật Dân sự về hợp đồng và nghĩa vụ tài chính cũng có thể được áp dụng khi xử lý các vấn đề liên quan đến thanh toán nợ và hợp đồng khi doanh nghiệp mất khả năng thanh toán.
• Các văn bản pháp lý khác: Ngoài các luật và nghị định chính, còn có các thông tư, quyết định, và hướng dẫn của các cơ quan chức năng như Bộ Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước, và Tổng cục Thuế, liên quan đến việc xử lý các vấn đề tài chính và pháp lý khi doanh nghiệp mất khả năng thanh toán.

Các quy định pháp lý này đảm bảo rằng quá trình xử lý doanh nghiệp mất khả năng thanh toán được thực hiện công bằng và minh bạch, bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan và tạo điều kiện cho việc giải quyết các nghĩa vụ tài chính một cách hợp lý.

>> Tham khảo thêm thông tin liên quan tại Kiểm kê tài sản của doanh nghiệp mất khả năng thanh toán

4. Doanh nghiệp có thể khôi phục khả năng thanh toán bằng cách nào?

Doanh nghiệp có thể khôi phục khả năng thanh toán bằng nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng tài chính cụ thể và các yếu tố liên quan. Dưới đây là một số phương án chính:

• Tái cấu trúc tài chính: Doanh nghiệp có thể thực hiện tái cấu trúc tài chính để cải thiện tình hình tài chính. Điều này bao gồm việc cơ cấu lại nợ, đàm phán lại các điều khoản vay, hoặc tìm kiếm các nguồn tài chính mới.
• Cải thiện quản lý dòng tiền: Doanh nghiệp nên tập trung vào việc quản lý dòng tiền hiệu quả hơn, bao gồm việc tối ưu hóa quy trình thu hồi công nợ, giảm chi phí không cần thiết, và lập kế hoạch ngân sách chặt chẽ hơn.
• Tăng cường doanh thu: Nâng cao doanh thu thông qua việc mở rộng thị trường, phát triển sản phẩm mới, hoặc cải thiện hoạt động tiếp thị và bán hàng có thể giúp doanh nghiệp tăng nguồn thu nhập và cải thiện khả năng thanh toán.
• Tìm kiếm nguồn vốn mới: Doanh nghiệp có thể huy động vốn từ các nhà đầu tư, vay vốn từ ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính khác, hoặc xem xét việc phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu để cải thiện tình hình tài chính.
• Cắt giảm chi phí: Giảm chi phí hoạt động và tiết kiệm chi phí có thể giúp doanh nghiệp có thêm nguồn lực để thanh toán các khoản nợ. Điều này có thể bao gồm việc tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí quản lý, hoặc tinh giản bộ máy nhân sự.
• Đàm phán lại các khoản nợ: Doanh nghiệp có thể thương lượng với các chủ nợ để điều chỉnh các điều khoản thanh toán nợ, bao gồm việc gia hạn thời gian trả nợ, giảm lãi suất, hoặc giảm số tiền nợ.
• Tái cơ cấu doanh nghiệp: Trong một số trường hợp, doanh nghiệp có thể cần phải tái cơ cấu, bao gồm việc thay đổi cơ cấu tổ chức, chuyển nhượng một số hoạt động hoặc tài sản không thiết yếu, hoặc cắt giảm quy mô hoạt động để tập trung vào các lĩnh vực kinh doanh cốt lõi.
• Nhờ sự hỗ trợ từ cơ quan chức năng: Doanh nghiệp có thể tìm kiếm sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng như ngân hàng, cơ quan thuế, hoặc các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp để tìm giải pháp giải quyết khó khăn tài chính.
• Khởi kiện và giải quyết tranh chấp: Nếu doanh nghiệp gặp phải các tranh chấp về nghĩa vụ tài chính, việc giải quyết tranh chấp thông qua các cơ quan pháp lý có thể giúp doanh nghiệp điều chỉnh hoặc giảm bớt các khoản nợ.
• Xây dựng chiến lược kinh doanh mới: Phát triển và thực hiện một chiến lược kinh doanh mới để tăng trưởng bền vững có thể giúp doanh nghiệp cải thiện tình hình tài chính và khả năng thanh toán trong dài hạn.

Việc khôi phục khả năng thanh toán yêu cầu một chiến lược tổng thể và sự phối hợp giữa các bộ phận trong doanh nghiệp cũng như sự hỗ trợ từ các bên liên quan để đảm bảo quá trình phục hồi diễn ra suôn sẻ và hiệu quả.

5. Tại sao doanh nghiệp mất khả năng thanh toán lại ảnh hưởng đến hoạt động của các bên liên quan?

Doanh nghiệp mất khả năng thanh toán có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các bên liên quan theo nhiều cách:

• Chủ nợ: Khi doanh nghiệp không thanh toán được nợ, các chủ nợ như ngân hàng, nhà cung cấp và các đối tác tài chính khác sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp về tài chính. Điều này có thể dẫn đến mất mát tài chính, làm giảm khả năng thanh khoản và gây khó khăn trong việc duy trì hoạt động của họ.
• Nhà cung cấp: Các nhà cung cấp hàng hóa và dịch vụ có thể gặp khó khăn về tài chính nếu doanh nghiệp không thanh toán các khoản nợ. Sự chậm trễ hoặc không thanh toán có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng và ảnh hưởng đến khả năng cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ cho các khách hàng khác.
• Nhân viên: Doanh nghiệp mất khả năng thanh toán có thể dẫn đến việc trì hoãn hoặc không thanh toán lương, tiền thưởng và các khoản phúc lợi cho nhân viên. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người lao động và có thể gây ra tình trạng mất tinh thần làm việc và giảm năng suất.
• Khách hàng: Khi doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính, chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến sự không hài lòng của khách hàng. Điều này có thể làm giảm doanh thu và uy tín của doanh nghiệp trên thị trường.
• Cổ đông: Cổ đông và các nhà đầu tư có thể đối mặt với sự giảm giá trị cổ phiếu hoặc mất vốn đầu tư do tình trạng tài chính không ổn định của doanh nghiệp. Điều này ảnh hưởng đến lợi nhuận và giá trị tài sản của họ.
• Các cơ quan quản lý: Doanh nghiệp không thanh toán được các nghĩa vụ thuế và phí theo quy định sẽ làm giảm nguồn thu ngân sách của Nhà nước và có thể dẫn đến các biện pháp xử lý pháp lý từ các cơ quan quản lý.
• Cộng đồng và xã hội: Tình trạng mất khả năng thanh toán của doanh nghiệp có thể ảnh hưởng đến cộng đồng xung quanh, bao gồm việc giảm việc làm, ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp địa phương và gây ra các vấn đề xã hội khác.

Do đó, việc một doanh nghiệp mất khả năng thanh toán không chỉ ảnh hưởng đến chính doanh nghiệp đó mà còn có tác động rộng rãi đến các bên liên quan và toàn bộ hệ sinh thái kinh doanh.

6. Các biện pháp phòng ngừa nào có thể giúp doanh nghiệp tránh mất khả năng thanh toán?

Để phòng ngừa tình trạng mất khả năng thanh toán, doanh nghiệp cần thực hiện các biện pháp theo quy định pháp luật như sau:

• Quản lý tài chính và lập kế hoạch ngân sách: Doanh nghiệp phải tuân thủ quy định về quản lý tài chính và lập kế hoạch ngân sách theo Luật Doanh nghiệp và các quy định liên quan, đảm bảo theo dõi dòng tiền và thực hiện dự báo tài chính chính xác.
• Tối ưu hóa quy trình thu hồi nợ: Theo Luật Quản lý thuế và các quy định về nghĩa vụ tài chính, doanh nghiệp cần đảm bảo thu hồi công nợ kịp thời và thực hiện các biện pháp thu hồi nợ theo đúng quy định.
• Quản lý rủi ro tài chính: Doanh nghiệp phải thực hiện các biện pháp quản lý rủi ro theo quy định của Luật Phá sản và các hướng dẫn liên quan để giảm thiểu rủi ro tài chính.
• Duy trì nguồn vốn dự phòng: Theo Luật Doanh nghiệp và các quy định về vốn, doanh nghiệp cần duy trì quỹ dự phòng tài chính để ứng phó với các tình huống khẩn cấp, nhằm bảo đảm khả năng thanh toán.
• Thực hiện giám sát nội bộ: Theo các quy định về kiểm soát nội bộ, doanh nghiệp cần thực hiện các biện pháp kiểm tra và giám sát nội bộ thường xuyên để phát hiện và ngăn ngừa các vấn đề tài chính.

Những biện pháp này giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và duy trì khả năng thanh toán ổn định.

7. Câu hỏi thường gặp

Doanh nghiệp có thể nộp đơn phá sản khi mất khả năng thanh toán không?

Có, doanh nghiệp có thể nộp đơn yêu cầu tuyên bố phá sản khi mất khả năng thanh toán. Theo Luật Phá sản 2014, nếu doanh nghiệp không thể thanh toán các khoản nợ đến hạn trong thời gian 03 tháng và tình trạng này không thể khắc phục, doanh nghiệp có quyền nộp đơn yêu cầu tòa án tuyên bố phá sản. Quy trình này sẽ giúp doanh nghiệp xử lý các khoản nợ và thực hiện các biện pháp giải quyết tài sản theo quy định của pháp luật.

Làm thế nào để doanh nghiệp chứng minh rằng mình không còn khả năng thanh toán?

Để chứng minh mình không còn khả năng thanh toán, doanh nghiệp cần cung cấp các bằng chứng tài chính và kế toán cụ thể, bao gồm:

• Báo cáo tài chính: Cung cấp báo cáo tài chính gần nhất, bao gồm bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ.
• Danh sách nợ và nghĩa vụ tài chính: Cung cấp danh sách chi tiết các khoản nợ đến hạn và nghĩa vụ tài chính không thể thực hiện.
• Biên bản làm việc với chủ nợ: Chứng minh việc doanh nghiệp đã thực hiện các biện pháp đàm phán hoặc thương lượng với các chủ nợ nhưng không thành công.
• Dự báo tài chính: Cung cấp dự báo tài chính cho thấy doanh nghiệp không có khả năng cải thiện tình hình tài chính trong tương lai gần.

Doanh nghiệp mất khả năng thanh toán có quyền yêu cầu giảm nợ không?

Có, doanh nghiệp mất khả năng thanh toán có quyền yêu cầu giảm nợ. Trong quá trình giải quyết phá sản, doanh nghiệp có thể đề nghị tòa án hoặc các chủ nợ xem xét và chấp nhận giảm số lượng nợ hoặc điều chỉnh các điều khoản thanh toán. Điều này thường được thực hiện thông qua quá trình thương lượng và kế hoạch tái cơ cấu nợ, nhằm đạt được sự đồng thuận giữa doanh nghiệp và các chủ nợ để giải quyết khó khăn tài chính một cách hợp lý.

Doanh nghiệp mất khả năng thanh toán là gì? Tình trạng này xảy ra khi doanh nghiệp không thể thực hiện nghĩa vụ thanh toán các khoản nợ đến hạn trong thời gian quy định, dẫn đến khả năng giải quyết tài chính gặp khó khăn nghiêm trọng. Điều này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của doanh nghiệp mà còn tác động rộng rãi đến các bên liên quan như chủ nợ, nhà cung cấp, nhân viên, và cộng đồng. Việc hiểu rõ khái niệm và các biện pháp ứng phó là điều cần thiết để doanh nghiệp có thể kịp thời thực hiện các bước cần thiết nhằm duy trì hoạt động và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.