Thủ tục phân chia tài sản ly hôn có yếu tố nước ngoài

Việc phân chia tài sản khi ly hôn là một vấn đề phức tạp, đặc biệt khi có yếu tố nước ngoài. Trong các trường hợp này, việc áp dụng pháp luật, thẩm quyền xét xử và quá trình thực hiện thủ tục đều có những quy định riêng biệt. Để đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của các bên, việc nắm rõ quy trình và yêu cầu pháp lý là điều cần thiết. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thủ tục phân chia tài sản khi ly hôn có yếu tố nước ngoài tại Việt Nam.

Thủ tục phân chia tài sản ly hôn có yếu tố nước ngoài 

1. Ly hôn có yếu tố nước ngoài là gì? 

Ly hôn có yếu tố nước ngoài là tình huống pháp lý trong đó ít nhất một trong hai bên vợ hoặc chồng có quốc tịch nước ngoài, hoặc cả hai bên đều là người nước ngoài, hoặc có tài sản chung nằm ngoài lãnh thổ Việt Nam. Ngoài ra, ly hôn có yếu tố nước ngoài cũng bao gồm các trường hợp mà các bên kết hôn tại Việt Nam nhưng một trong hai bên cư trú hoặc làm việc ở nước ngoài. Những trường hợp này đòi hỏi phải áp dụng cả luật pháp quốc tế và luật pháp của quốc gia liên quan để giải quyết các vấn đề về ly hôn, chia tài sản và quyền nuôi con.

>>> Để tìm hiểu thêm về ly hôn có yếu tố nước ngoài, vui lòng xem thêm tại: Dịch vụ ly hôn có yếu tố nước ngoài - Thủ tục & Lệ phí 

2. Quy định về chia tài sản sau ly hôn có yếu tố nước ngoài

Quy định về chia tài sản sau ly hôn có yếu tố nước ngoài 

2.1. Đối với công dân đang cư trú tại Việt Nam và có tài sản như nhà ở và tiền mặt tại Việt Nam

Trong trường hợp ly hôn có yếu tố nước ngoài, khi một trong các bên là công dân Việt Nam đang cư trú tại Việt Nam và có tài sản như nhà ở và tiền mặt tại Việt Nam, việc phân chia tài sản sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật Việt Nam. Cụ thể:

Tài sản chung: Tài sản được hình thành trong thời kỳ hôn nhân, bao gồm nhà ở, tiền mặt và các tài sản khác, sẽ được chia đôi, nhưng có tính đến các yếu tố như công sức đóng góp của mỗi bên, tình hình tài chính, nhu cầu của con cái và hoàn cảnh của mỗi bên sau ly hôn.

Tài sản riêng: Tài sản mà mỗi bên có được trước khi kết hôn hoặc tài sản được tặng cho, thừa kế riêng trong thời kỳ hôn nhân sẽ được giữ nguyên là tài sản riêng của người đó. Tuy nhiên, nếu tài sản riêng đã được hợp nhất vào tài sản chung hoặc không thể tách bạch rõ ràng, thì có thể được coi là tài sản chung và sẽ được chia theo quy định.

Giải quyết tại tòa án: Trong trường hợp các bên không tự thỏa thuận được về việc chia tài sản, tòa án sẽ dựa vào các quy định pháp luật Việt Nam để ra phán quyết. Tòa án có thẩm quyền tại Việt Nam sẽ giải quyết vụ việc dựa trên Luật Hôn nhân và Gia đình cũng như các quy định liên quan khác.

Quy trình này đảm bảo quyền lợi của cả hai bên, đồng thời tôn trọng các nguyên tắc cơ bản về tài sản trong thời kỳ hôn nhân tại Việt Nam.

2.2. Quy định về phân chia tài sản sau khi ly hôn có yếu tố nước ngoài nhưng bất động sản ở nước ngoài

Khi ly hôn có yếu tố nước ngoài và tài sản cần phân chia là bất động sản ở nước ngoài, việc giải quyết sẽ phức tạp hơn do liên quan đến pháp luật của nhiều quốc gia. Dưới đây là các quy định liên quan:

Áp dụng pháp luật nước ngoài: Đối với tài sản là bất động sản nằm ngoài lãnh thổ Việt Nam, pháp luật của quốc gia nơi tài sản đó tọa lạc sẽ được áp dụng. Điều này có nghĩa là việc phân chia bất động sản ở nước ngoài sẽ tuân theo các quy định của nước sở tại, bao gồm cả việc xác định quyền sở hữu và cách thức phân chia tài sản sau ly hôn.

Tòa án có thẩm quyền: Trong trường hợp ly hôn tại Việt Nam nhưng có bất động sản ở nước ngoài, tòa án Việt Nam sẽ không có thẩm quyền giải quyết việc phân chia tài sản đó. Các bên có thể phải yêu cầu tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền tại nước sở tại để phân chia bất động sản theo quy định của pháp luật nước ngoài.

Thỏa thuận giữa các bên: Nếu các bên có thể tự thỏa thuận với nhau về việc phân chia bất động sản ở nước ngoài, thỏa thuận này có thể được thực hiện và công nhận bởi các cơ quan có thẩm quyền tại quốc gia nơi tài sản tọa lạc. Việc thỏa thuận này phải tuân thủ các quy định pháp luật của nước sở tại và có thể cần được xác nhận bằng văn bản hoặc qua thủ tục công chứng.

Công nhận và thi hành bản án, quyết định của tòa án nước ngoài: Trong trường hợp một bên đã có phán quyết của tòa án nước ngoài về việc phân chia tài sản, việc công nhận và thi hành bản án này tại Việt Nam sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật Việt Nam về công nhận và thi hành bản án, quyết định của tòa án nước ngoài. Quy trình này đảm bảo tính pháp lý cho việc phân chia tài sản sau ly hôn dù tài sản nằm ngoài lãnh thổ Việt Nam.

Việc phân chia tài sản là bất động sản ở nước ngoài khi ly hôn có yếu tố nước ngoài đòi hỏi sự hiểu biết sâu rộng về pháp luật quốc tế và sự phối hợp giữa các cơ quan pháp luật của các quốc gia liên quan.

>>> Để tìm hiểu thêm về ly hôn có yếu tố nước ngoài, vui lòng xem thêm tại: Thủ tục ly hôn đơn phương có yếu tố nước ngoài thế nào? 

3. Thủ tục chia tài sản ly hôn có yếu tố nước ngoài 

Thủ tục chia tài sản ly hôn có yếu tố nước ngoài 

Thủ tục chia tài sản ly hôn có yếu tố nước ngoài bao gồm các bước và quy định sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Hồ sơ ly hôn có yếu tố nước ngoài bao gồm:

• Đơn yêu cầu ly hôn.
• Bản sao giấy đăng ký kết hôn.
• Bản sao giấy khai sinh của con (nếu có con chung).
• Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy tờ xe, sổ tiết kiệm, vv.).
• Bản sao giấy tờ tùy thân của vợ chồng (hộ chiếu, chứng minh nhân dân/căn cước công dân).
• Các giấy tờ chứng minh nơi cư trú của một trong hai bên ở Việt Nam (nếu có).

Bước 2: Nộp hồ sơ tại Tòa án

Thẩm quyền Tòa án: Hồ sơ ly hôn có yếu tố nước ngoài được nộp tại Tòa án Nhân dân cấp tỉnh nơi một trong hai bên cư trú hoặc làm việc. Nếu bất động sản nằm ở nước ngoài, các bên cần xác định thêm tòa án có thẩm quyền tại quốc gia nơi bất động sản tọa lạc.

Bước 3: Thủ tục Tòa án

Đầu tiên, xác định thẩm quyền và áp dụng pháp luật: 

• Tòa án xác định thẩm quyền giải quyết vụ án theo quy định của pháp luật Việt Nam.
• Nếu có điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, tòa án áp dụng điều ước quốc tế đó. Nếu không, áp dụng pháp luật Việt Nam hoặc pháp luật của quốc gia nơi bất động sản tọa lạc theo thỏa thuận của các bên.

Sau đó, giải quyết theo thỏa thuận hoặc pháp luật: 

• Thỏa thuận: Nếu vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản, tòa án sẽ căn cứ vào thỏa thuận đó để giải quyết. Nếu thỏa thuận không rõ ràng hoặc bị tuyên bố vô hiệu, tòa án áp dụng các quy định pháp luật tương ứng.
• Pháp luật: Nếu không có thỏa thuận, tài sản sẽ được chia theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam và pháp luật quốc gia nơi tài sản tọa lạc.

Bước 4: Quá trình Tòa án giải quyết

Để giải quyết vấn đề chia tài sản thì cần phải thẩm định và định giá tài sản: Tòa án sẽ tiến hành thẩm định, định giá tài sản nếu có yêu cầu của các bên hoặc khi cần thiết.

Tiếp theo sẽ thực hiện việc thẩm vấn và hòa giải: Tòa án triệu tập các bên để thẩm vấn, hòa giải. Nếu hòa giải thành công, tòa án sẽ ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các bên. Nếu hòa giải không thành công, tòa án sẽ tiến hành xét xử theo quy định của pháp luật.

Cuối cùng nếu việc hòa giải không thành công thì Tòa án sẽ đi đến bước xét xử và ra quyết định: Tòa án tiến hành xét xử công khai hoặc kín theo yêu cầu của các bên và ra quyết định phân chia tài sản dựa trên quy định pháp luật và các chứng cứ, tài liệu được cung cấp.

Bước 5: Thi hành quyết định

Trong nước: Quyết định của tòa án sẽ được thi hành theo quy định của pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam.

Ngoài nước: Nếu có tài sản ở nước ngoài, các bên cần thực hiện thủ tục công nhận và thi hành bản án, quyết định của tòa án Việt Nam tại quốc gia nơi tài sản tọa lạc theo quy định của pháp luật quốc gia đó và các điều ước quốc tế có liên quan.

Lưu ý:

Đại diện pháp lý: Các bên có thể thuê luật sư hoặc đại diện pháp lý để hỗ trợ trong quá trình giải quyết ly hôn và phân chia tài sản.

Hỗ trợ từ các cơ quan liên quan: Trong trường hợp phức tạp, các bên có thể cần sự hỗ trợ từ cơ quan đại diện ngoại giao của Việt Nam tại quốc gia nơi tài sản tọa lạc hoặc từ các cơ quan tư pháp quốc tế.

Thực hiện đúng và đầy đủ các bước và quy định trên sẽ giúp đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên trong quá trình chia tài sản ly hôn có yếu tố nước ngoài.

4. Nguyên tắc phân chia tài sản ly hôn có yếu tố nước ngoài

Nguyên tắc phân chia tài sản ly hôn có yếu tố nước ngoài tuân theo một số quy định và nguyên tắc cơ bản để đảm bảo công bằng cho các bên liên quan. Dưới đây là những nguyên tắc chủ yếu:

Tôn trọng quyền sở hữu của mỗi bên: Tài sản được chia dựa trên nguyên tắc tôn trọng quyền sở hữu hợp pháp của mỗi bên. Tài sản nào được chứng minh là tài sản riêng thì sẽ không bị chia mà thuộc quyền sở hữu của người đó.

Chia đôi tài sản chung: Tài sản chung của vợ chồng, bao gồm những tài sản được tạo lập trong thời kỳ hôn nhân, sẽ được chia đôi. Tuy nhiên, việc chia đôi không nhất thiết là chia bằng nhau mà có thể điều chỉnh dựa trên các yếu tố như công sức đóng góp, hoàn cảnh kinh tế, và nhu cầu của các bên sau ly hôn.

Bảo vệ quyền lợi của các bên yếu thế: Khi phân chia tài sản, các bên có hoàn cảnh khó khăn hơn, chẳng hạn như người phải nuôi dưỡng con cái hoặc người có thu nhập thấp hơn, sẽ được ưu tiên bảo vệ quyền lợi. Mục tiêu là đảm bảo cuộc sống ổn định sau ly hôn cho bên yếu thế.

Tuân thủ pháp luật của các quốc gia liên quan: Trong trường hợp tài sản có liên quan đến yếu tố nước ngoài, ví dụ như bất động sản ở nước ngoài hoặc tài sản nằm tại Việt Nam nhưng thuộc quyền sở hữu của người nước ngoài, việc phân chia sẽ tuân thủ các quy định pháp luật của cả Việt Nam và quốc gia liên quan. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo sự hợp pháp và tính thực thi của việc phân chia tài sản trên phạm vi quốc tế.

Thỏa thuận giữa các bên: Nếu các bên có thể tự thỏa thuận về việc phân chia tài sản, thỏa thuận này sẽ được tôn trọng và có giá trị pháp lý nếu không vi phạm quy định pháp luật. Tòa án chỉ can thiệp nếu các bên không thể đạt được thỏa thuận hoặc nếu thỏa thuận đó gây bất lợi cho một bên.

Bảo vệ quyền lợi của con cái: Khi phân chia tài sản, quyền lợi của con cái, đặc biệt là con chưa thành niên, được đặc biệt quan tâm. Tài sản để nuôi dưỡng, chăm sóc con cái thường được ưu tiên và không bị phân chia nếu điều này ảnh hưởng đến quyền lợi của trẻ.

Giải quyết tranh chấp thông qua tòa án có thẩm quyền: Nếu không đạt được thỏa thuận, các bên có thể nhờ tòa án giải quyết tranh chấp về phân chia tài sản. Tòa án sẽ căn cứ vào các nguyên tắc trên và các bằng chứng được cung cấp để ra quyết định công bằng nhất. 

Những nguyên tắc này giúp đảm bảo sự công bằng, minh bạch trong việc phân chia tài sản khi ly hôn có yếu tố nước ngoài, đồng thời bảo vệ quyền lợi của tất cả các bên liên quan.

>>> Để tìm hiểu thêm về ly hôn có yếu tố nước ngoài, vui lòng xem thêm tại: Hướng dẫn chi tiết thủ tục ly hôn khi có yếu tố nước ngoài 

5. Thẩm quyền giải quyết khi ly hôn có yếu tố nước ngoài

Thẩm quyền giải quyết khi ly hôn có yếu tố nước ngoài 

Khi ly hôn có yếu tố nước ngoài, việc xác định thẩm quyền của Tòa án là một bước quan trọng để đảm bảo quá trình giải quyết vụ án được thực hiện đúng pháp luật. Dưới đây là các quy định và hướng dẫn chi tiết về thẩm quyền giải quyết trong trường hợp này:

5.1. Thẩm quyền của Tòa án Việt Nam

5.1.1. Tòa án nhân dân cấp tỉnh

Căn cứ vào Điều 28 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định về thẩm quyền của Tòa án Nhân dân cấp tỉnh trong việc giải quyết các vụ việc có yếu tố nước ngoài và Điều 122 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về thẩm quyền giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài của Tòa án thì:

Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết các vụ án ly hôn có yếu tố nước ngoài nếu một trong các bên là công dân Việt Nam hoặc có tài sản tại Việt Nam.

5.1.2. Cơ quan có thẩm quyền khác

Tòa án nhân dân cấp huyện Không có thẩm quyền giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài, chỉ giải quyết các vụ án ly hôn không có yếu tố nước ngoài.

5.2. Xác định áp dụng pháp luật

5.2.1. Điều ước quốc tế

Căn cứ tại Điều 8 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về việc áp dụng điều ước quốc tế trong các vụ việc ly hôn có yếu tố nước ngoài thì trong ly hôn có yếu tố nước ngoài, nếu có điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên và có quy định về việc ly hôn, Tòa án sẽ áp dụng các quy định của điều ước quốc tế đó.

5.2.2. Pháp luật của quốc gia khác

Căn cứ tại Điều 122 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về việc áp dụng pháp luật trong các vụ việc ly hôn có yếu tố nước ngoài thì trong ly hôn có yếu tố nước ngoài, nếu không có điều ước quốc tế, áp dụng pháp luật của quốc gia nơi một trong các bên cư trú hoặc nơi tài sản tọa lạc theo thỏa thuận của các bên hoặc theo quy định của pháp luật.

5.3. Các trường hợp cụ thể

5.3.1. Khi một bên là công dân Việt Nam

Căn cứ tại Điều 28 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định về thẩm quyền của Tòa án đối với các vụ án có yếu tố nước ngoài thì Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi một trong các bên cư trú hoặc có tài sản tại Việt Nam.

5.3.2. Khi cả hai bên đều là người nước ngoài

Căn cứ tại Điều 28 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định về thẩm quyền của Tòa án trong việc giải quyết các vụ án có yếu tố nước ngoài, đặc biệt liên quan đến tài sản hoặc quyền lợi của một bên ở Việt Nam thì Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền nếu tài sản tranh chấp hoặc một bên cư trú tại Việt Nam.

5.3.3. Khi một bên là công dân Việt Nam, bên còn lại là người nước ngoài

Căn cứ tại Điều 122 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về thẩm quyền của Tòa án khi có yếu tố nước ngoài thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi công dân Việt Nam cư trú hoặc nơi có tài sản tại Việt Nam.

6. Thời gian giải quyết đơn ly hôn có yếu tố nước ngoài

Việc giải quyết đơn ly hôn có yếu tố nước ngoài có thể phức tạp và kéo dài hơn so với ly hôn thuần túy trong nước do phải tuân theo nhiều quy định pháp lý và thủ tục pháp lý đặc biệt. Dưới đây là chi tiết về thời gian giải quyết đơn ly hôn có yếu tố nước ngoài tại Việt Nam:

6.1. Thời gian giải quyết đơn ly hôn

Thông thường, thời gian để Tòa án giải quyết vụ án ly hôn có yếu tố nước ngoài là từ 6 đến 12 tháng.

Trường hợp đặc biệt: Thời gian có thể kéo dài nếu vụ án phức tạp hoặc cần phải phối hợp với các cơ quan nước ngoài hoặc các cơ quan liên quan khác.

Lý do kéo dài:

• Cần thẩm định, định giá tài sản hoặc xác minh thông tin.
• Thực hiện các thủ tục quốc tế như yêu cầu công nhận và thi hành bản án ở nước ngoài.
• Hòa giải không thành công hoặc cần thời gian bổ sung để các bên làm rõ các vấn đề pháp lý.

6.2. Các giai đoạn của quy trình xét xử

Tiếp nhận hồ sơ và xác định thẩm quyền: Khoảng 7-10 ngày làm việc để Tòa án tiếp nhận hồ sơ và xác định thẩm quyền.

Thẩm định hồ sơ và tiến hành hòa giải: 2-4 tháng để thẩm định hồ sơ, thực hiện hòa giải và thu thập các tài liệu liên quan.

Xét xử và ra quyết định: Thường từ 2-4 tháng từ ngày thụ lý hồ sơ để xét xử và ra quyết định.

Công nhận và thi hành quyết định: Thực hiện thủ tục công nhận và thi hành bản án, có thể mất thêm 1-3 tháng nếu liên quan đến việc công nhận bản án ở nước ngoài.

7. Án phí ly hôn có yếu tố nước ngoài là bao nhiêu?

Án phí ly hôn có yếu tố nước ngoài là bao nhiêu? 

Án phí là khoản tiền mà các bên phải nộp để Tòa án thực hiện các hoạt động tố tụng. Trong các vụ án ly hôn có yếu tố nước ngoài, án phí không chỉ phụ thuộc vào các quy định pháp luật trong nước mà còn có thể bị ảnh hưởng bởi các điều ước quốc tế hoặc thỏa thuận giữa các bên. Dưới đây là thông tin chi tiết về án phí ly hôn có yếu tố nước ngoài:

7.1. Án phí ly hôn theo pháp luật Việt Nam

Án phí ly hôn: 300.000 VND (Án phí đối với ly hôn không có tranh chấp về tài sản).

Án phí ly hôn có tranh chấp tài sản: Tính theo tỷ lệ phần trăm giá trị tài sản tranh chấp.

Mức án phí:

• 3% của giá trị tài sản tranh chấp nếu giá trị tài sản tranh chấp từ 100 triệu VND trở xuống.
• 5% của giá trị tài sản tranh chấp nếu giá trị tài sản tranh chấp từ trên 100 triệu VND đến 01 tỷ VND.
• 10% của giá trị tài sản tranh chấp nếu giá trị tài sản tranh chấp từ trên 01 tỷ VND đến 10 tỷ VND.
• 15% của giá trị tài sản tranh chấp nếu giá trị tài sản tranh chấp từ trên 10 tỷ VND.

7.2. Án phí trong ly hôn có yếu tố nước ngoài

Án phí: 300.000 VND (Nếu vụ án ly hôn có yếu tố nước ngoài nhưng không có tranh chấp về tài sản).

Án phí đối với tranh chấp tài sản: Được tính tương tự như án phí đối với ly hôn trong nước. Tuy nhiên, nếu vụ án liên quan đến việc công nhận hoặc thi hành bản án tại nước ngoài, có thể phát sinh các chi phí khác như phí công nhận bản án ở nước ngoài, lệ phí dịch thuật, công chứng.

7.3. Án phí trong trường hợp đặc biệt

Phí công nhận và thi hành bản án: Nếu bản án cần được công nhận và thi hành tại nước ngoài, các bên có thể phải chi trả thêm phí cho việc công nhận và thi hành bản án ở nước ngoài theo quy định của pháp luật nước đó.

Chi phí dịch thuật và công chứng: Các chi phí này không phải là án phí, nhưng có thể phát sinh khi chuẩn bị hồ sơ để nộp cho Tòa án.

8. Một số câu hỏi thường gặp

Thủ tục chia tài sản ly hôn có yếu tố nước ngoài bắt đầu từ đâu?

Nộp đơn yêu cầu ly hôn tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi cư trú của một bên hoặc nơi có tài sản chung.

Thời gian giải quyết đơn ly hôn có yếu tố nước ngoài là bao lâu?

Khoảng từ 6 tháng đến 1 năm, tùy thuộc vào độ phức tạp và sự phối hợp của các bên.

Án phí ly hôn có yếu tố nước ngoài là bao nhiêu?

300.000 VND cho ly hôn không có tranh chấp tài sản. Với tranh chấp tài sản, án phí là 3% - 15% giá trị tài sản tranh chấp.

Hy vọng rằng bài viết này đã mang lại cho bạn những thông tin hữu ích về thủ tục phân chia tài sản khi ly hôn có yếu tố nước ngoài. Việc hiểu rõ quy trình pháp lý và các quy định liên quan sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi của mình một cách tốt nhất trong quá trình này. Nếu bạn cần hỗ trợ hoặc tư vấn pháp lý chi tiết hơn, đừng ngần ngại liên hệ với Công ty Luật ACC để được giải đáp kịp thời.