Bản đồ hành chính là gì?

Bản đồ hành chính đóng vai trò vô cùng quan trọng và thiết yếu trong nhiều lĩnh vực của đời sống. Nó là công cụ hữu ích giúp quản lý, điều hành, quy hoạch, phát triển và hỗ trợ các hoạt động thường ngày của con người. Vậy Bản đồ hành chính là gì?. Sau đây hãy cùng Công ty Luật ACC tìm hiểu ngay nhé!

Bản đồ hành chính là gì?

1. Bản đồ hành chính là gì? 

Theo khoản 1 Điều 3 Thông tư 47/2014/TT-BTNMT thì bản đồ hành chính là bản đồ chuyên đề có yếu tố chuyên môn thể hiện sự phân chia lãnh thổ và quản lý đơn vị hành chính theo quy định của Nhà nước Việt Nam. 

Hiểu một cách đơn giản, Bản đồ hành chính là loại bản đồ thể hiện các đơn vị hành chính của một quốc gia, vùng lãnh thổ hoặc địa phương. Trên bản đồ này, các ranh giới địa lý như tỉnh, thành phố, quận, huyện, xã được phân chia rõ ràng và kèm theo tên gọi của từng đơn vị.

2. Nội dung của bản đồ hành chính

Nội dung của bản đồ hành chính

Các yếu tố bắt buộc:

• Ranh giới hành chính: Đây là yếu tố quan trọng nhất, thể hiện đường biên giới quốc gia, ranh giới giữa các đơn vị hành chính từ cấp tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương đến cấp xã/phường/thị trấn. Đường ranh giới phải được thể hiện chính xác theo quy định của pháp luật.
• Tên các đơn vị hành chính: Tên của tất cả các đơn vị hành chính được thể hiện trên bản đồ, từ cấp cao nhất (quốc gia, tỉnh) đến cấp thấp nhất (xã, phường, thị trấn). Cách ghi tên phải thống nhất và dễ đọc.
• Vị trí và tên trung tâm hành chính: Vị trí của trụ sở cơ quan hành chính nhà nước các cấp (UBND tỉnh, UBND huyện, UBND xã...) được đánh dấu và ghi tên rõ ràng.

Các yếu tố bổ sung (tùy theo tỷ lệ và mục đích của bản đồ):

Ngoài các yếu tố bắt buộc, bản đồ hành chính có thể bao gồm thêm các nội dung sau, tùy thuộc vào tỷ lệ bản đồ và mục đích sử dụng:

• Yếu tố địa lý:

+ Địa hình: Một số dạng địa hình chính như núi, sông, hồ, biển... có thể được thể hiện để giúp người đọc dễ dàng định hướng và hình dung được đặc điểm địa lý của khu vực.

+ Thủy văn: Hệ thống sông ngòi, kênh rạch, hồ, ao... được thể hiện.

• Yếu tố giao thông:

+ Đường bộ: Các tuyến đường quốc lộ, tỉnh lộ, huyện lộ, đường giao thông chính trong đô thị.

+ Đường sắt: Các tuyến đường sắt.

+ Đường thủy: Các tuyến đường sông, đường biển.

• Các điểm dân cư quan trọng: Các thành phố lớn, thị xã, thị trấn, các điểm dân cư tập trung.
• Các công trình quan trọng: Các công trình công cộng như sân bay, cảng biển, nhà máy, khu công nghiệp...
• Lưới tọa độ địa lý: Giúp xác định vị trí chính xác trên bản đồ.
• Chú giải: Giải thích các ký hiệu, màu sắc được sử dụng trên bản đồ.
• Tên bản đồ, tỷ lệ bản đồ, năm xuất bản, cơ quan xuất bản: Thông tin này giúp người đọc hiểu được phạm vi, độ chính xác và thời điểm của bản đồ.

3. Các loại bản đồ hành chính các cấp

Các loại bản đồ hành chính các cấp theo Điều 4 Thông tư 47/2014/TT-BTNMT bao gồm:

- Bản đồ hành chính toàn quốc là bản đồ hành chính thể hiện sự phân chia và quản lý hành chính cấp tỉnh thuộc lãnh thổ Việt Nam bao gồm đất liền biển, đảo và quần đảo.

- Bản đồ hành chính tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi là bản đồ hành chính cấp tỉnh) là bản đồ hành chính thể hiện sự phân chia và quản lý hành chính cấp huyện, xã thuộc lãnh thổ một tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

- Bản đồ hành chính huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi là bản đồ hành chính cấp huyện) là bản đồ hành chính thể hiện sự phân chia và quản lý hành chính cấp xã thuộc lãnh thổ một huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh.

- Tập bản đồ hành chính toàn quốc là tập bản đồ có tập hợp các bản đồ hành chính cấp tỉnh thuộc lãnh thổ Việt Nam có cùng kích thước.

- Tập bản đồ hành chính cấp tỉnh là tập bản đồ có tập hợp các bản đồ hành chính cấp huyện thuộc đơn vị hành chính cấp tỉnh có cùng kích thước.

- Tập bản đồ hành chính cấp huyện là tập bản đồ có tập hợp các bản đồ xã, phường, thị trấn thuộc đơn vị hành chính cấp huyện có cùng kích thước.

Để tìm hiểu thêm về: Bản đồ địa chính chính quy là gì? , mời quý khách tham khảo bài viết sau!

4. Ý nghĩa của bản đồ hành chính 

• Xác định và quản lý lãnh thổ: Bản đồ hành chính là công cụ pháp lý quan trọng để xác định ranh giới lãnh thổ quốc gia và các đơn vị hành chính bên trong. Nó giúp nhà nước quản lý và bảo vệ chủ quyền quốc gia một cách hiệu quả.
• Phân chia và quản lý hành chính: Bản đồ hành chính cung cấp thông tin chính xác về sự phân chia các đơn vị hành chính, giúp chính phủ và chính quyền địa phương quản lý, điều hành các hoạt động hành chính một cách khoa học và hiệu quả.
• Hoạch định chính sách và quy hoạch: Bản đồ hành chính là cơ sở để hoạch định các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch đô thị, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch giao thông và các quy hoạch khác. Nó giúp các nhà hoạch định chính sách có cái nhìn tổng quan về tình hình địa lý, dân cư và các nguồn lực của từng khu vực.
• Quản lý dân cư và các hoạt động kinh tế - xã hội: Bản đồ hành chính hỗ trợ trong việc quản lý dân cư, quản lý các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội trên địa bàn.
• Quy hoạch phát triển kinh tế: Bản đồ hành chính cung cấp thông tin về vị trí địa lý, tài nguyên thiên nhiên, cơ sở hạ tầng, giúp các nhà đầu tư và doanh nghiệp đưa ra quyết định đầu tư và kinh doanh hiệu quả.
• Quản lý tài nguyên: Bản đồ hành chính giúp quản lý và khai thác tài nguyên thiên nhiên một cách hợp lý và bền vững.
• Giáo dục và nghiên cứu: Bản đồ hành chính được sử dụng trong giảng dạy và học tập môn địa lý, lịch sử, giáo dục công dân. Nó cũng là nguồn tài liệu quan trọng cho các nhà nghiên cứu trong nhiều lĩnh vực.
• Hỗ trợ các hoạt động cứu hộ, cứu nạn: Trong các tình huống khẩn cấp như thiên tai, thảm họa, bản đồ hành chính giúp các lực lượng cứu hộ, cứu nạn xác định vị trí và triển khai công tác cứu hộ một cách nhanh chóng và hiệu quả.
• Định hướng và tìm đường: Bản đồ hành chính (cả dạng in và dạng số trên các thiết bị di động) giúp mọi người dễ dàng định hướng và tìm đường đi đến các địa điểm khác nhau.

5. Cơ sở toán học bản đồ hành chính các cấp 

Theo Điều 5 Thông tư 47/2014/TT-BTNMT, cơ sở toán học bản đồ hành chính các cấp được quy định như sau:

- Bản đồ hành chính toàn quốc sử dụng lưới chiếu hình nón đứng đồng góc với các thông số: 2 vĩ tuyến chuẩn là 11o vĩ độ Bắc, 21o vĩ độ Bắc; kinh tuyến trục 108o kinh độ Đông; vĩ tuyến gốc 4 o vĩ độ Bắc.

- Bản đồ hành chính cấp tỉnh, bản đồ hành chính cấp huyện áp dụng Hệ quy chiếu và Hệ tọa độ quốc gia VN-2000: Ê-líp-xô-ít WGS-84 toàn cầu; bán trục lớn là 6378137,0m; độ dẹt là 1:298,257223563; sử dụng lưới chiếu hình trụ ngang đồng góc với múi chiếu 6o có hệ số điều chỉnh tỷ lệ biến dạng chiều dài k0 = 0,9996; kinh tuyến trục của từng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được quy định tại Phụ lục 4 kèm theo Thông tư này; Hệ độ cao quốc gia Việt Nam.

- Tập bản đồ hành chính có các bản đồ hành chính loại nào thì cơ sở toán học theo quy định tương ứng tại các điều trên.

6. Câu hỏi thường gặp 

Làm sao để đọc và hiểu một bản đồ hành chính?

Trả lời: Để đọc và hiểu một bản đồ hành chính, bạn cần:

• Xác định ký hiệu và chú thích trên bản đồ (thường nằm ở góc dưới).
• Nhận diện ranh giới hành chính bằng các đường nét hoặc màu sắc khác nhau.
• Tra cứu tên các đơn vị hành chính và thủ đô, trung tâm tỉnh/thành phố.
• Sử dụng hệ thống tỷ lệ bản đồ để ước lượng khoảng cách giữa các địa điểm.

Bản đồ hành chính khác gì so với bản đồ địa hình?

Trả lời:

• Bản đồ hành chính: Thể hiện ranh giới các đơn vị hành chính và các địa danh như tỉnh, thành phố, quận, huyện.
• Bản đồ địa hình: Thể hiện địa hình tự nhiên như đồi núi, sông ngòi, độ cao và các yếu tố địa lý tự nhiên.

Bản đồ hành chính được cập nhật bao lâu một lần?

Trả lời: Bản đồ hành chính thường được cập nhật khi có sự thay đổi về ranh giới địa lý hoặc đơn vị hành chính. Việc cập nhật phụ thuộc vào quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền và thực tế phát triển của từng địa phương.

Bản đồ hành chính có vai trò gì trong quản lý nhà nước?

Trả lời: Bản đồ hành chính đóng vai trò quan trọng trong quản lý nhà nước, cụ thể là:

• Giúp nhà nước xác định và quản lý ranh giới hành chính rõ ràng.
• Là công cụ phục vụ quy hoạch, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
• Hỗ trợ công tác quản lý dân cư, đất đai, và các nguồn lực.
• Giúp phân bổ nguồn lực và hoạch định chính sách một cách hiệu quả.

Bài viết trên cung cấp những thông tin về Bản đồ hành chính. Chúng tôi hy vọng bài viết sẽ giúp ích cho quý khách. Nếu bạn có thắc mắc nào hãy liên hệ Công ty luật ACC để được tư vấn hỗ trợ ngay nhé!