Bài tập kiểm toán về gian lận và sai có lời giải

Bài tập về gian lận và sai sót

Bài tập kiểm toán về gian lận và sai có lời giải

Bài 1: Công ty cổ phần Tập đoàn Thép Tiến Lên mở màn cho hoang mang của nhiều nhà đầu tư với việc công bố lợi nhuận ròng sau khi kiểm toán giảm gần 30%. Cụ thể là công ty ấy đã không ghi nhận dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán => khiến cho CP giảm => LN tăng.

So với kết quả trước kiểm toán, chi phí tài chính của tập đoàn tăng thêm 30,3 tỷ đồng do phải trích thêm dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán dẫn đến lợi nhuận trước thuế giảm một lượng tương ứng. Dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán ban đầu là 27,74 tỷ đồng đã tăng lên thành hơn 58 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ đạt 22,8 tỷ (-29%) so với kết quả ban đầu là 78,8 tỷ đồng.

+ Vốn hóa chi phí

Bài 2: Báo cáo tài chính năm 2010 của Công ty cổ phần Basa (mã chứng khoán BAS), công ty đã vốn hóa chi phí đi vay số tiền 1,04 tỷ đồng vào giá trị công trình xây dựng cơ bản, trong khi công trình này đã ngừng xây dựng trong năm 2010.

a)Nếu áp dụng đúng như Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam thì chi phí đi vay phải tạm ngừng vốn hóa và tính vào chi phí kinh doanh trong kỳ nhưng Công ty ấy đã không làm như vậy. Nếu thực hiện đúng, công ty sẽ gia tăng thêm khoản lỗ với số tiền tương ứng là 1,04 tỷ đồng.

+ Không ghi nhận hàng bán trả lại- các khoản giảm trừ và không trích trước chi phí bảo hành.

=> làm tăng doanh thu và giảm chi phí=> dẫn tới lợi nhuận tăng.

b) Ghi nhận doanh thu không có thật hay khai cao doanh thu Là việc ghi nhận vào sổ sách một nghiệp vụ bán hàng hoá hay cung cấp dịch vụ không có thực. Kỹ thuật thường sử dụng là tạo ra các khách hàng giả mạo thông qua lập chứng từ giả mạo nhưng hàng hóa không được giao và đầu niên độ sau sẽ lập bút toán hàng bán bị trả lại.

Khai cao doanh thu còn được thực hiện thông qua việc cố ý ghi tăng các nhân tố trên Hóa đơn như số lượng, giá bán… hoặc ghi nhận doanh thu khi các điều kiện giao hàng chưa hoàn tất, chưa chuyển quyền sở hữu và chuyển rủi ro đối với hàng hoá - dịch vụ được bán.

Bài 3: Công ty Cổ phần Kinh doanh Khí hóa lỏng Miền Bắc (PVG) công bố Báo cáo tài chính hợp nhất đã kiểm toán năm 2010. Lợi nhuận ròng trên báo cáo hợp nhất sau kiểm toán của PVG đạt 35,83 tỷ đồng, giảm 1,2 tỷ đồng so với báo cáo trước kiểm toán.

Đáng chú ý là đơn vị kiểm toán có ý kiến loại trừ việc ghi nhận cổ tức từ lợi nhuận năm 2010 của Công ty cổ phần Phân phối khí thấp áp (PGD), PVG tạm ghi nhận khoản cổ tức 9,28 tỷ đồng của PGD vào doanh thu hoạt động tài chính năm 2010. Tại ngày 31/12/2010, việc phân phối cổ tức nói trên chưa được đại hội cổ đông của PGD phê duyệt. Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 (VAS 14)-Doanh thu và thu nhập khác, cổ tức và lợi nhuận được chia được ghi nhận khi cổ đông có quyền nhận cổ tức. Nếu công ty áp dụng VAS 14, doanh thu từ hoạt động tài chính và lợi nhuận trước thuế cho năm 2010 sẽ giảm một khoản tương ứng là 9,28 tỷ đồng.

- Ghi nhận tăng doanh thu không ước tính kế toán: Kỹ thuật gian lận này thường được thực hiện các hợp đồng dài hạn để ước lượng khối lượng công việc hoàn thành để ghi nhận doanh thu.

Bài 4: Hợp đồng xây dựng dài hạn có 2 phương pháp ghi nhận doanh thu:

+ Thứ nhất là ghi nhận doanh thu khi hợp đồng xây dựng đã hoàn thành bàn giao: Phương pháp hợp đồng hoàn thành bàn giao là không ghi nhận doanh thu cho đến khi dự án hoàn thành 100%. Chi phí xây dựng xác định khi dự án hoàn thành.

+ Thứ hai là dựa vào tỷ lệ % tiến độ thực hiện hợp đồng: phương pháp này thường dễ bị lạm dụng thực hiện gian lận. Ước lượng tỷ lệ % hoàn thành công việc phụ thuộc các ước tính của nhà quản lý dựa trên kinh nghiệm và thực tế tiến độ hoàn thành công việc. Nhà quản lý gian lận tỷ lệ % hoàn thành và ước tính chi phí hoàn thành của dự án xây dựng để ghi nhận doanh thu sớm và che giấu tỷ lệ % vượt mức thực tế hoàn thành của dự án.

Bài 5: Trường hợp Công ty Cổ phần Thủy điện Nậm Mu (HJS) vào năm 2010. Công ty này đưa ra báo cáo tài chính đã kiểm toán, trong đó có nhân tố nguyên giá tài sản cố định và khoản mục chi phí khấu hao nhà máy Thủy điện Nậm Ngần đã xảy ra tình trạng gian lận. Thực tế nguyên giá tài sản cố định và chi phí khấu hao nhà máy có thể bị thay đổi khi tiến hành quyết toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản đã được duyệt qua. Tuy vậy trong bảng thuyết minh báo cáo tài chính hợp nhất: Dự án công trình Thủy điện Nậm Ngần được đầu tư theo Quyết định số 28ACT/HĐQT ngày 01/12/2004 của Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Thủy điện Nậm Mu đã hoàn thành, bàn giao và đưa vào sử dụng nhưng chưa được duyệt quyết toán vốn đầu tư. Công ty căn cứ vào chi phí đầu tư xây dựng cơ bản thực tế, tạm tính nguyên giá để hạch toán tăng tài sản cố định.

>>> Xem thêm về Bài tập tình huống kiểm toán có lời giải chi tiết qua bài viết của ACC GROUP.

Bài 1: Công ty cổ phần Tập đoàn Thép Tiến Lên vừa công bố kết quả kiểm toán, khiến nhiều nhà đầu tư hoang mang khi thấy lợi nhuận ròng giảm gần 30%. Chi tiết, công ty này không ghi nhận dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán, dẫn đến giảm giá cổ phiếu và tăng lợi nhuận.

So với kết quả trước kiểm toán, chi phí tài chính của tập đoàn tăng thêm 30,3 tỷ đồng do phải trích thêm dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán, dẫn đến giảm lợi nhuận trước thuế. Dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán ban đầu là 27,74 tỷ đồng, nhưng tăng lên hơn 58 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ giảm xuống 22,8 tỷ đồng (-29%) so với kết quả ban đầu là 78,8 tỷ đồng.

Bài 2: Báo cáo tài chính năm 2010 của Công ty cổ phần Basa (mã chứng khoán BAS) đã vốn hóa chi phí đi vay 1,04 tỷ đồng vào giá trị công trình xây dựng cơ bản, mặc dù công trình này đã ngừng xây dựng trong năm 2010. Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam, chi phí đi vay phải tạm ngừng vốn hóa và tính vào chi phí kinh doanh trong kỳ, nhưng công ty không thực hiện điều này. Nếu áp dụng đúng, công ty sẽ tăng khoản lỗ thêm 1,04 tỷ đồng.

Công ty cũng không ghi nhận hàng bán trả lại và các khoản giảm trừ, không trích trước chi phí bảo hành, dẫn đến tăng doanh thu và giảm chi phí, dẫn đến lợi nhuận tăng.

Bài 3: Công ty Cổ phần Kinh doanh Khí hóa lỏng Miền Bắc (PVG) công bố Báo cáo tài chính hợp nhất đã kiểm toán năm 2010. Lợi nhuận ròng sau kiểm toán giảm 1,2 tỷ đồng so với báo cáo trước kiểm toán. Đáng chú ý, đơn vị kiểm toán loại trừ việc ghi nhận cổ tức từ lợi nhuận năm 2010 của Công ty cổ phần Phân phối khí thấp áp (PGD). PVG tạm ghi nhận khoản cổ tức 9,28 tỷ đồng của PGD vào doanh thu hoạt động tài chính năm 2010, mặc dù cổ tức này chưa được đại hội cổ đông của PGD phê duyệt. Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 (VAS 14), doanh thu từ hoạt động tài chính và lợi nhuận trước thuế cho năm 2010 sẽ giảm 9,28 tỷ đồng nếu áp dụng đúng chuẩn mực này.

Bài 4: Hợp đồng xây dựng dài hạn có 2 phương pháp ghi nhận doanh thu. Phương pháp đầu tiên là ghi nhận doanh thu khi hợp đồng đã hoàn thành bàn giao, không ghi nhận doanh thu cho đến khi dự án hoàn thành 100% và chi phí xây dựng xác định khi dự án hoàn thành. Phương pháp thứ hai dựa vào tỷ lệ % tiến độ thực hiện hợp đồng, nhưng thường dễ bị lạm dụng để gian lận. Các công ty có thể gian lận tỷ lệ % hoàn thành và ước tính chi phí hoàn thành của dự án để ghi nhận doanh thu sớm và che giấu tỷ lệ % vượt mức thực tế hoàn thành của dự án.

Bài 5: Công ty Cổ phần Thủy điện Nậm Mu (HJS) đã công bố báo cáo tài chính đã kiểm toán năm 2010. Tuy nhiên, có tình trạng gian lận liên quan đến nguyên giá tài sản cố định và chi phí khấu hao của nhà máy Thủy điện Nậm Ngần. Thực tế, nguyên giá tài sản cố định và chi phí khấu hao có thể thay đổi khi quyết toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản được duyệt qua. Tuy nhiên, công ty đã tạm tính nguyên giá dựa trên chi phí đầu tư xây dựng thực tế để ghi nhận tài sản cố định.

>>> Xem thêm về Bài tập tình huống kiểm toán nội bộ kèm lời giải qua bài viết của ACC GROUP.