Vùng đệm là gì? Những tiêu chí xác định vùng đệm

Vùng đệm là khu vực bảo tồn xung quanh các khu di sản thế giới, nhằm bảo vệ chúng khỏi các nguy cơ và áp lực bên ngoài. Được thiết lập để bảo tồn giá trị văn hóa và tự nhiên của di sản, vùng đệm đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và bảo vệ di sản cho thế hệ sau. Để hiểu rõ hơn vùng đệm là gì? Cùng ACC tìm hiểu khái niệm dưới bài viết này.

Vùng đệm là gì? Những tiêu chí xác định vùng đệm

1.Vùng đệm là gì?

Vùng đệm là khu vực giáp với các khu vực bảo tồn thiên nhiên, như khu vườn quốc gia hoặc khu rừng đặc dụng, được thiết lập để giảm thiểu sự xâm phạm và bảo vệ các loài và môi trường sống. Thường là một vùng rừng hoặc đất có mặt nước, vùng đệm nhằm ngăn chặn sự tác động tiêu cực từ hoạt động con người đối với các khu vực bảo tồn.

2. Thế nào là vùng đệm khu vực di sản thế giới?

Vùng đệm của khu vực di sản thế giới là khu vực xung quanh hoặc tiếp giáp với khu vực di sản thế giới, có mục đích bảo vệ và tôn vinh di sản này. Theo Nghị định 109/2017/NĐ-CP, vùng đệm được xem như một lớp bảo vệ bổ sung, giúp ngăn chặn các hoạt động tiêu cực ảnh hưởng đến di sản thế giới. Ngoài ra, vùng đệm cũng là nơi tổ chức các hoạt động nhằm phát huy giá trị của di sản thế giới.

3. Quá trình bảo vệ vùng đệm khu vực di sản thế giới như thế nào?

Vùng đệm của khu vực di sản thế giới được bảo vệ theo quy định của Nghị định 109/2017/NĐ-CP như sau:

• Khu vực di sản thế giới được bảo vệ tương tự như khu vực bảo vệ I của di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.
• Còn vùng đệm của khu vực di sản thế giới thì được bảo vệ như khu vực bảo vệ II của di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh. Điều này đề cập đến sự quản lý và bảo tồn môi trường tự nhiên và văn hóa xung quanh khu vực di sản thế giới.

4. Những tiêu chí của vùng đệm

Những tiêu chí của vùng đệm được xác định theo quy định tại Nghị định 117/2010/NĐ-CP. Phạm vi vùng đệm bao gồm các khu vực như rừng, đất có dân cư, đất ngập nước và khu vực biển tiếp giáp ranh giới ngoài hoặc trong phạm vi ranh giới khu rừng đặc dụng. 

Mục tiêu của vùng đệm là ngăn chặn và giảm nhẹ sự xâm hại đối với khu rừng đặc dụng, đồng thời tăng cường sinh kế cho cộng đồng dân cư và phát triển kinh tế xã hội bền vững. Việc xác định vùng đệm phải được thực hiện đồng thời với việc lập dự án thành lập khu rừng đặc dụng, và ranh giới của vùng đệm phải được xác định rõ trên bản đồ và thực địa.

5. Kế hoạch quản lý vùng đệm khu vực di sản thế giới được thực hiện như thế nào?

Kế hoạch quản lý vùng đệm khu vực di sản thế giới là một tài liệu chi tiết và tổng hợp, thường bao gồm các phần sau:

• Mô tả về di sản thế giới: Đây là phần giới thiệu về các điểm di tích, cụm di tích, cảnh quan thiên nhiên, địa chất, và đa dạng sinh học của khu vực di sản thế giới. Nó cũng nêu rõ giá trị văn hóa, lịch sử, khoa học, và thẩm mỹ của di sản này.
• Hiện trạng của khu vực và vùng đệm: Phần này tập trung vào việc đánh giá tình trạng hiện tại của khu vực di sản thế giới và vùng đệm xung quanh. Điều này bao gồm cả sự phát triển của cộng đồng dân cư và các hoạt động nhân loại.
• Mục tiêu của kế hoạch quản lý: Xác định các mục tiêu cụ thể mà kế hoạch này muốn đạt được, như bảo tồn, bảo vệ, và phát triển bền vững cho di sản thế giới.
• Quy định pháp lý và chính sách áp dụng: Phần này tập trung vào việc liệt kê các quy định pháp lý trong nước và quốc tế có liên quan đến việc bảo vệ và quản lý di sản thế giới, cũng như các chính sách, cơ chế hỗ trợ và áp dụng cho việc thực thi kế hoạch.
• Giám sát tình trạng bảo tồn: Xác định chỉ số cần giám sát, chu kỳ và phương pháp giám sát, cũng như các biện pháp bảo vệ cần thực hiện để đảm bảo sự bền vững của di sản thế giới.
• Xác định nguy cơ tác động: Đánh giá các nguy cơ tiềm ẩn hoặc thực tế có thể ảnh hưởng đến di sản thế giới và cộng đồng dân cư, từ đó đề xuất các biện pháp bảo vệ và phòng tránh.
• Quyền lợi và nghĩa vụ của các tổ chức, cá nhân: Phân tích các quyền lợi và nghĩa vụ của các bên liên quan đối với việc bảo tồn và quản lý di sản thế giới.
• Phương án kiện toàn tổ chức và nguồn lực: Đề xuất cách tổ chức lại và tăng cường nguồn lực cho các tổ chức có trách nhiệm thực hiện kế hoạch quản lý.
• Đề xuất nhiệm vụ bảo tồn và phát triển: Liệt kê các nhiệm vụ cụ thể như bảo quản, tu bổ, phục hồi, và phát triển di sản thế giới, cùng với các nguồn kinh phí dự kiến để thực hiện.
• Đánh giá và điều chỉnh: Xác định chu kỳ đánh giá và xem xét lại kế hoạch để điều chỉnh và cập nhật theo thời gian, đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp với các thực tiễn và thách thức mới.

6. Đơn vị nào có trách nhiệm bảo vệ và quản lý vùng đệm khu vực di sản thế giới?

Trong việc bảo vệ và quản lý vùng đệm khu vực di sản thế giới, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đảm nhận một số trách nhiệm quan trọng như sau:

• Chỉ đạo tổ chức thực hiện quản lý nhà nước: Bộ này chịu trách nhiệm chỉ đạo tổ chức thực hiện việc quản lý nhà nước đối với lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp tại vùng đệm của khu vực di sản thế giới theo quy định của pháp luật có liên quan. Điều này đảm bảo rằng các hoạt động nông nghiệp, lâm nghiệp và ngư nghiệp không gây ảnh hưởng tiêu cực đến di sản thế giới.
• Phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp chặt chẽ với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để hướng dẫn thực hiện quy hoạch tổng thể di sản thế giới. Điều này đặc biệt quan trọng trong trường hợp vùng đệm của khu vực di sản thế giới là một phần hoặc toàn bộ diện tích của rừng đặc dụng, khu bảo tồn biển. Sự phối hợp này giúp đảm bảo rằng các biện pháp bảo vệ và quản lý được thực hiện một cách hiệu quả và hài hòa giữa các lĩnh vực quản lý khác nhau.

Mọi thông tin đã được ACC giải đáp cho bạn, có thắc mắc gì khác vui lòng liên hệ về ACC nhé!