Vi phạm hợp đồng là gì? Các dạng vi phạm hợp đồng phổ biến

Vi phạm hợp đồng là sự không tuân thủ các điều khoản và điều kiện đã được thỏa thuận trong một thỏa thuận pháp lý giữa hai hoặc nhiều bên. Trong thế giới kinh doanh, việc này có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, từ mất tiền đến tranh chấp pháp lý. Vậy thực chất vi phạm hợp đồng là gì? Cách xử lý vi phạm hợp đồng ra sao? Hãy cùng ACC tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

Vi phạm hợp đồng là gì? Những vi phạm hợp đồng phổ biến

1. Vi phạm hợp đồng là gì?

Hợp đồng là một hiệp ước giữa các bên để xác định, thay đổi hoặc chấm dứt các quyền và nghĩa vụ dân sự. Mỗi khi đạt được thỏa thuận, các bên sẽ thực hiện việc giao kết hợp đồng nhằm bảo vệ quyền lợi và tránh vi phạm thỏa thuận.

Tuy nhiên, trong thực tế, không ít trường hợp vi phạm hợp đồng xảy ra. Vi phạm này có thể do chủ quan hoặc khách quan, gây ảnh hưởng đến lợi ích của một hoặc nhiều bên tham gia hợp đồng.

Theo quy định tại Khoản 12, Điều 3 của Luật Thương mại 2005, vi phạm hợp đồng được định nghĩa là hành vi một bên không thực hiện, thực hiện không đầy đủ hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ theo thỏa thuận giữa các bên hoặc theo quy định của Luật.

Mặc dù khái niệm này được áp dụng chủ yếu trong lĩnh vực thương mại, nhưng nó cũng áp dụng tương tự trong các lĩnh vực khác. Nói chung, vi phạm hợp đồng xảy ra khi một bên không thực hiện hoặc thực hiện không đúng hoặc đầy đủ nghĩa vụ của mình, với điều kiện hợp đồng được giao kết là hợp pháp và không bị vô hiệu.

2. Các dạng vi phạm hợp đồng phổ biến

Để hiểu rõ hơn về vi phạm hợp đồng là gì các bên tham gia giao kết cần nắm rõ các dạng vi phạm hợp đồng thường gặp. Có rất nhiều hành vi dẫn đến vi phạm hợp đồng. Căn cứ theo nguyên nhân vi phạm người ta phân loại thành 2 dạng vi phạm hợp đồng như sau.

2.1 Do hành vi của chủ thể giao kết hợp đồng 

Vi phạm hợp đồng do hành vi của chủ thể giao kết hợp đồng chiếm phần lớn trong số các nguyên nhân vi phạm hợp đồng. Biểu hiện của vi phạm hợp đồng do hành vi của chủ thể giao kết như sau:

• Không thực hiện đúng nghĩa vụ và trách nhiệm đã thỏa thuận trong hợp đồng mà không có lý do hợp lý, hoặc do đánh giá hợp đồng không hợp lý đối với họ.
• Không thực hiện các nghĩa vụ mặc dù đã hưởng lợi từ hợp đồng.
• Thực hiện một phần nghĩa vụ hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ đã thỏa thuận trong hợp đồng.

Các dạng vi phạm hợp đồng phổ biến

2.2 Vi phạm quy định của pháp luật khi giao kết, thực hiện hợp đồng

Rất ít chủ thể giao kết hợp đồng có thể nhận ra dạng vi phạm này ngay sau khi ký. Dạng vi phạm này thường được phát hiện sau 1 thời gian thực hiện hợp đồng hoặc khi phát sinh các tranh chấp.

Vi phạm quy định của pháp luật khi giao kết, thực hiện hợp đồng có biểu hiện thường là:

• Chủ thể ký kết hợp đồng không có đủ năng lực hành vi hoặc không có thẩm quyền để ký kết.
• Hợp đồng vi phạm về hình thức, ví dụ như ký kết dưới dạng điện tử trong khi yêu cầu pháp luật yêu cầu hợp đồng bằng văn bản.
• Đối tượng giao kết hợp đồng nằm trong danh sách cấm của pháp luật.
• Các đối tượng bị ép buộc, đe dọa hoặc lừa dối trong quá trình ký kết hợp đồng.
• Hợp đồng thiếu các nội dung cơ bản theo quy định của pháp luật.

Những vi phạm này thường là kết quả của việc không tuân thủ các quy định pháp luật khi giao kết hợp đồng. Do đó, hiểu rõ các quy định luật về hợp đồng và quy trình thực hiện các giao dịch điện tử là vô cùng quan trọng để tránh những vi phạm này.

3. Các vi phạm quy định của pháp luật thường gặp khi ký kết, thực hiện hợp đồng

• Giao kết hợp đồng không đúng đối tượng chủ thể: Điều này xảy ra khi các bên tham gia vào hợp đồng không đáp ứng đầy đủ yêu cầu về tư cách pháp lý để tham gia giao dịch. Ví dụ, trẻ em tham gia giao dịch dân sự mà không có người giám hộ, hoặc khi một cá nhân đại diện cho một pháp nhân ký kết hợp đồng kinh tế mà không có giấy ủy quyền đầy đủ từ người đại diện hợp pháp của pháp nhân đó.
  
• Không tuân thủ hình thức hợp đồng được quy định bởi pháp luật: Điều này xảy ra khi hợp đồng không được thực hiện theo các quy định về hình thức, chẳng hạn như việc không làm cho hợp đồng trở thành văn bản hoặc không thực hiện công chứng như yêu cầu.
  
• Vi phạm các yêu cầu về đối tượng của hợp đồng theo quy định pháp luật: Các trường hợp này bao gồm việc tham gia giao kết hợp đồng với đối tượng bị cấm theo quy định pháp luật, hoặc giao kết hợp đồng với hàng hóa hoặc dịch vụ bị hạn chế hoặc cấm.
  
• Thiếu các nội dung cơ bản của hợp đồng: Điều này xảy ra khi hợp đồng thiếu đi những điều khoản quan trọng hoặc không rõ ràng, dẫn đến sự hiểu lầm hoặc tranh chấp trong quá trình thực hiện hợp đồng.
  
• Vi phạm nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, trung thực: Điều này xảy ra khi một hoặc nhiều bên sử dụng sự lừa dối, ép buộc hoặc áp đặt các điều kiện không công bằng trong hợp đồng, làm mất đi tính tự nguyện và bình đẳng trong quá trình thương lượng và ký kết hợp đồng.

Các vi phạm này có thể dẫn đến vấn đề pháp lý và các hậu quả khác nhau, bao gồm việc hợp đồng trở nên vô hiệu hoặc bị buộc phải tuân thủ các quy định pháp luật đặc biệt. 

Các vi phạm quy định của pháp luật thường gặp khi ký kết, thực hiện hợp đồng

4. Các biện pháp xử lý vi phạm hợp đồng

• Thương lượng và hòa giải: Đây là phương pháp khuyến khích, cho phép các bên cùng nhau giải quyết vấn đề một cách nhẹ nhàng và không gây tổn thất lớn. Thương lượng và hòa giải có thể diễn ra thông qua các cuộc đàm phán tự nguyện hoặc qua sự trợ giúp của Tòa án hoặc cơ quan Trọng tài thương mại.
• Hủy bỏ hoặc đình chỉ thực hiện hợp đồng một cách đơn phương: Trong trường hợp thương lượng không đạt được kết quả, bên có quyền hủy bỏ hoặc tạm ngưng thực hiện hợp đồng nhằm hạn chế các hậu quả tiềm ẩn hoặc ngăn chặn sự tiếp tục của việc vi phạm hợp đồng.
• Yêu cầu sự can thiệp của Tòa án hoặc Trọng tài thương mại: Trong trường hợp tranh chấp không thể giải quyết được một cách hòa bình, việc yêu cầu sự can thiệp của Tòa án hoặc Trọng tài thương mại là bước cần thiết để bảo vệ quyền lợi và quyền lợi hợp pháp của các bên.
• Yêu cầu điều tra hình sự: Trong những trường hợp nghiêm trọng, khi có dấu hiệu của tội phạm như gian lận hoặc lạm dụng tín nhiệm, việc yêu cầu cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát xem xét khởi tố vụ án hình sự là biện pháp cuối cùng để đảm bảo trách nhiệm pháp lý và bảo vệ quyền lợi của bên bị vi phạm hợp đồng.

Các biện pháp này cần được áp dụng một cách cân nhắc và tuân thủ đúng quy trình pháp lý để đảm bảo công bằng và hiệu quả trong quá trình giải quyết tranh chấp hợp đồng.

5. Xử phạt khi vi phạm hợp đồng

Trong thực tế, vi phạm hợp đồng có thể dẫn đến các tranh chấp pháp lý, khiến bên vi phạm phải chịu một khoản phạt do các bên thỏa thuận, trừ trường hợp có quy định khác trong luật liên quan.

Đối với hợp đồng thương mại, mức phạt vi phạm thường được các bên tự thỏa thuận. Tuy nhiên, mức phạt tối đa không vượt quá 8% giá trị của phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm, hoặc không cao hơn 10 lần thù lao dịch vụ giám định. Trong lĩnh vực xây dựng, mức phạt vi phạm không quá 12% giá trị của phần hợp đồng bị vi phạm.

Ngoài việc phạt vi phạm hợp đồng, bên vi phạm cũng có thể phải bồi thường thiệt hại do hành vi vi phạm gây ra, theo quy định tại Điều 419, Bộ luật Dân sự 2015. Điều này bao gồm:

• Bồi thường thiệt hại cho lợi ích mà bên bị vi phạm sẽ được hưởng theo hợp đồng.
• Chi trả các chi phí phát sinh do không hoàn thành nghĩa vụ hợp đồng, nếu không trùng với mức bồi thường thiệt hại cho lợi ích mà hợp đồng mang lại.
• Tòa án có thể buộc bên vi phạm phải bồi thường thiệt hại về mặt tinh thần cho bên bị vi phạm nếu được yêu cầu. Mức bồi thường này sẽ căn cứ vào nội dung của vụ việc vi phạm.

Vi phạm hợp đồng có thể đem lại tổn thất lớn về tài chính cho cá nhân hoặc doanh nghiệp. Việc nắm vững thông tin về vi phạm hợp đồng và các dạng vi phạm phổ biến có thể giúp các cá nhân và doanh nghiệp tránh được những rủi ro này và quản lý hợp đồng một cách hiệu quả hơn.

Xử phạt khi vi phạm hợp đồng

Bài viết trên, đã cung cấp toàn bộ thông tin về vi phạm hợp đồng là gì? mà ACC thu thập được. Hy vọng những thông tin này giúp ích được cho bạn trong việc tìm kiếm thông tin về khái niệm trên. Xin cảm ơn vì đã theo dõi.