Trong thời đại công nghệ hiện nay, giá trị văn hoá trở thành trọng tâm của nhiều quốc gia, được bảo tồn và gìn giữ. Bài viết dưới đây sẽ chi tiết về khái niệm văn hoá và các quy định liên quan.
Văn hóa là gì?Những hành vi vi phạm văn hóa hiện nay
1. Văn hóa là gì?
Văn hóa không phải chỉ là một khái niệm trừu tượng, mà là một hiện thực sống động thể hiện qua các biểu hiện và hoạt động sáng tạo của con người trong quá khứ và hiện tại. UNESCO đã định nghĩa văn hóa như một hệ thống các giá trị, truyền thống và thị hiếu, đặc trưng cho từng dân tộc, được hình thành qua các thế kỷ. Văn hóa không chỉ là những sản phẩm vật chất như ngôn ngữ, quần áo, và những di tích lịch sử, mà còn bao gồm những khía cạnh phi vật chất như tư tưởng, giá trị và nghệ thuật.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, văn hóa là kết quả của sự sáng tạo và phát minh của loài người trong cuộc sống hàng ngày. Tất cả những sản phẩm và khám phá từ ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, khoa học đến nghệ thuật và văn học đều là một phần của văn hóa. Điều này thể hiện sự đa dạng và phong phú của văn hóa, và cũng là nền tảng cho sự phát triển và tồn tại của xã hội.
Văn hóa không chỉ định nghĩa cho cá nhân mà còn cho cả cộng đồng. Trong văn hóa, có những giá trị và quy tắc được thừa hưởng và tuân thủ, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự đồng nhất và ổn định trong xã hội. Nó cũng là nguồn gốc của sự đa dạng và sự phát triển, cho phép con người tự do biểu hiện và thể hiện bản thân mình qua nghệ thuật, văn hóa và tư tưởng.
Tuy nhiên, không có một định nghĩa chính xác và hoàn hảo về văn hóa. Mỗi người có cách nhìn và hiểu về văn hóa theo góc độ và trải nghiệm cá nhân của mình. Văn hóa là một sự phức tạp, đa chiều và đang luôn thay đổi theo thời gian và không gian.
2. Các hình thức văn hóa tại Việt Nam
Văn hóa tại Việt Nam thể hiện qua hai hình thức chính: văn hóa vật chất và văn hóa phi vật chất.
- Văn hóa vật chất bao gồm các sản phẩm vật chất như kiến trúc, trang phục, ẩm thực, nghệ thuật thủ công, sản xuất nông nghiệp, và di tích thắng cảnh. Ví dụ như kiến trúc các công trình lịch sử như nhà rông, chùa Một Cột, và các di tích lịch sử. Các sản phẩm ẩm thực như phở, bánh mì, và nước mắm cũng là một phần không thể thiếu của văn hóa vật chất.
- Văn hóa phi vật chất thể hiện qua các hoạt động tinh thần và truyền thống, như nhã nhạc cung đình Huế, không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, dân ca Quan họ Bắc Ninh, hát Ca trù, và lễ hội truyền thống như Hội Gióng ở đền Phù Đổng và đền Sóc. Các hoạt động này góp phần tạo ra sự đa dạng và phong phú cho văn hóa Việt Nam.
3. Đặc điểm của văn hóa
Văn hóa có những đặc điểm cốt lõi xác định bởi tính lịch sử, tính hệ thống và tính giá trị.
Tính lịch sử của văn hóa phản ánh quá trình phát triển và sáng tạo của con người qua các giai đoạn lịch sử, kết nối với bề dày lịch sử của một dân tộc hoặc quốc gia.
Văn hóa cũng có tính hệ thống, được hình thành từ chuỗi các sự kiện, kết nối và phát triển theo thời gian, phản ánh sự tiến bộ và ổn định của một cộng đồng.
Mỗi khía cạnh của văn hóa mang lại giá trị, từ giá trị tức thời đến giá trị lâu dài. Văn hóa thường mang ý nghĩa tốt đẹp và đôi khi trở thành chuẩn mực đánh giá con người và xã hội.
4. Di sản có phải là văn hóa không?
Di sản không chỉ đơn thuần là một phần của văn hóa mà còn bao gồm cả di sản văn hóa phi vật thể và di sản văn hóa vật thể. Di sản văn hóa phi vật thể là những sản phẩm tinh thần gắn liền với cộng đồng hoặc cá nhân, cùng với các vật thể và không gian văn hóa liên quan. Đây là những yếu tố có giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học, thể hiện bản sắc của cộng đồng và không ngừng được tái tạo và truyền đạt từ thế hệ này sang thế hệ khác thông qua các phương tiện như truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và các hình thức khác.
Trái ngược với di sản văn hóa phi vật thể là di sản văn hóa vật thể, bao gồm các sản phẩm vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học như di tích lịch sử - văn hoá, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật và bảo vật quốc gia. Những tài sản này thường mang trong mình những giá trị văn hóa sâu sắc và được coi là những biểu hiện quan trọng của văn hóa của một quốc gia hoặc một cộng đồng cụ thể.
Tổng hợp các quy định trong Luật Di sản văn hóa, có thể thấy rằng di sản không chỉ đơn thuần là một phần của văn hóa mà còn bao gồm cả các yếu tố phi vật thể và vật thể, cùng với giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển văn hóa của một quốc gia.
5. Văn hóa có chức năng gì trong xã hội?
Văn hóa đóng vai trò quan trọng trong xã hội thông qua các chức năng cơ bản như giáo dục, nhận thức, thẩm mỹ, giải trí, và kế tục phát triển.
Văn hóa có chức năng gì trong xã hội?
- Trong chức năng giáo dục, văn hóa là công cụ quan trọng để hình thành nhân cách và truyền dạy giáo dục cho con người. Điều này giúp xây dựng một hệ thống giá trị mà con người có thể hướng đến, bằng cách tiếp nhận và phát triển những giá trị truyền thống cũng như tạo ra những giá trị mới.
- Chức năng nhận thức và dự báo là một phần không thể thiếu của văn hóa, đó là khả năng của con người nhận biết và dự đoán những biến đổi trong xã hội. Việc nâng cao trình độ nhận thức thông qua văn hóa giúp con người tận dụng hết tiềm năng của mình.
- Văn hóa còn thỏa mãn nhu cầu thẩm mỹ và tôn vinh cái đẹp thông qua các biểu hiện văn hóa như văn học, nghệ thuật. Điều này không chỉ mang lại niềm vui và thư giãn mà còn thể hiện sự sáng tạo và tinh thần đổi mới của con người.
- Chức năng giải trí của văn hóa không chỉ đem lại sự thư giãn mà còn góp phần vào sự phát triển toàn diện của con người. Những hoạt động văn hóa như lễ hội, ca nhạc, bảo tàng không chỉ là cách để giải trí mà còn là cơ hội để con người tìm kiếm sự sáng tạo và thú vị trong cuộc sống.
- Cuối cùng, văn hóa giúp lưu giữ và truyền lại những giá trị, truyền thống của dân tộc qua các thế hệ. Đồng thời, nó cũng khơi dậy tinh thần sáng tạo và khám phá, thúc đẩy con người phát triển và tiến bộ.
6. Những hành vi vi phạm văn hóa thường gặp
Dưới đây là bảng tóm tắt về những hành vi vi phạm văn hóa thường gặp tại Việt Nam:
|
Hành vi vi phạm văn hóa |
Mô tả |
|
Làm bẩn, làm ô uế di tích lịch sử - văn hóa |
Gây hại hoặc làm xấu đi vẻ đẹp của các di tích lịch sử - văn hóa. |
|
Tuyên truyền, giới thiệu sai lệch về giá trị di tích |
Phổ biến thông tin không đúng về giá trị và ý nghĩa của các di tích lịch sử - văn hóa. |
|
Kê khai không trung thực trong hồ sơ cấp giấy phép |
Cung cấp thông tin không chính xác hoặc gian lận trong quá trình xin cấp giấy phép. |
|
Không đăng ký bảo vật quốc gia hoặc không thông báo thay đổi chủ sở hữu |
Bỏ qua quy định về việc đăng ký và thông báo thay đổi thông tin liên quan đến bảo vật quốc gia. |
|
Tẩy xóa, sửa chữa di tích mà không có sự cho phép |
Thực hiện các thay đổi trên di tích mà không có sự cho phép từ cơ quan có thẩm quyền. |
|
Phổ biến thông tin sai lệch về di sản văn hóa |
Truyền đạt thông tin không đúng về giá trị và ý nghĩa của di sản văn hóa. |
|
Lợi dụng di sản văn hóa cho mục đích cá nhân |
Sử dụng di sản văn hóa để đạt lợi ích cá nhân mà không tuân thủ quy định. |
|
Lấn chiếm đất đai thuộc di tích lịch sử - văn hóa |
Chiếm dụng hoặc sử dụng đất đai mà không có sự cho phép của cơ quan quản lý di tích. |
|
Sử dụng trái phép di tích lịch sử - văn hóa |
Sử dụng di tích mà không có sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền. |
|
Mua bán hoặc vận chuyển trái phép di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia |
Thực hiện các hoạt động mua bán hoặc vận chuyển di vật, cổ vật mà không có giấy phép hoặc theo quy định. |
|
Làm hư hại nghiêm trọng hiện vật trong bảo tàng |
Gây hại hoặc làm hỏng hiện vật có giá trị trong các bảo tàng. |
Những hành vi này đều vi phạm các quy định về bảo vệ và bảo tồn di sản văn hóa của Việt Nam.
7. Thủ tục đăng ký di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia
Để được xác định là bảo vật quốc gia, các hiện vật phải đáp ứng một số tiêu chí quan trọng được quy định tại Luật sửa đổi Luật Di sản văn hoá năm 2009. Đây bao gồm các yếu tố như:
- Hiện vật gốc độc bản: Đây là những hiện vật có tính độc nhất vô nhị, không trùng lặp với bất kỳ hiện vật nào khác.
- Hiện vật có hình thức độc đáo: Đây là những hiện vật có hình thức, kiến trúc, hoặc cấu trúc đặc biệt, không giống với các hiện vật khác.
- Hiện vật có giá trị đặc biệt: Bao gồm các hiện vật liên quan đến sự kiện trọng đại của đất nước, hoặc có mối liên hệ đặc biệt với sự nghiệp của anh hùng dân tộc, danh nhân tiêu biểu, tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng về giá trị tư tưởng, nhân văn, hoặc giá trị thẩm mỹ đại diện cho một phong cách, một thời đại.
Quy trình đăng ký di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia được quy định cụ thể trong Thông tư 07/2004/TT-BVHTT. Theo đó, các bước thực hiện bao gồm:
- Hồ sơ đăng ký: Người đăng ký cần chuẩn bị một đơn đề nghị đăng ký di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia.
- Cơ quan giải quyết: Hồ sơ sẽ được nộp tại Sở Văn hoá, Thông tin nơi cư trú để tiến hành giải quyết.
- Thời gian giải quyết: Quá trình giải quyết hồ sơ sẽ kéo dài trong vòng 15 ngày, bao gồm việc xem xét và trả lời về thời hạn tổ chức đăng ký, sau đó cấp Giấy chứng nhận đăng ký di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia.
- Nội dung đăng ký: Thực hiện thông qua việc điền đầy đủ thông tin trong Phiếu đăng ký và Sổ đăng ký, bao gồm các thông tin về số đăng ký, ngày đăng ký, tên hiện vật, phân loại, số lượng, kích thước, trọng lượng, miêu tả, nguồn gốc, xuất xứ, niên đại, tình trạng bảo quản, và thông tin về chủ sở hữu.
Trên đây là toàn bộ thông tin về Văn hóa là gì? ACC đã giúp bạn giải đáp. Mọi thắc mắc khác vui lòng liên hệ về ACC nhé!
Nội dung bài viết:
Hãy để lại bình luận của bạn tại đây!