Trong vật lý học thường gặp thuật ngữ tỷ trọng, tuy nhiên không phải ai cũng hiểu tỷ trọng là gì.
Trong khuôn khổ bài viết này, công ty luật ACC sẽ cùng quý bạn đọc tìm hiểu thông tin về thuật ngữ này.
1. Tỷ trọng là gì?
Tỉ trọng còn có tên gọi khác là tỉ khối được hiểu là tỉ số giữa khối lượng riêng của một chất so với khối lượng riêng của chất đối chúng ở những điều kiện xác định và thường là nước.
Điều kiện xác định làm căn cứ tính tỷ trọng như:
- Tỷ trọng được xác định ở 15oC - Theo TCVN
Tỷ trọng là gì? (Chi tiết 2023)
- Tỷ trọng được xác định ở 60oF tức ở 15,6 độ - Theo ASTM
Khối lượng riêng là một đặc tính về mật độ của chất đó và được tính bằng thương số giữa khối lượng (m) của chất ấy và thể tích của vật.
2. Đơn vị và công thức tính tỷ trọng
Đơn vị tỷ trọng được tính là Kg/ m3 hoặc g/ cm3
Công thức tính tỷ trọng
RD = pchất/pnước
Trong đó có: RD là tỉ trọng
pchất là khối lượng riêng của chất mà cần đo
pnước là khối lượng riêng của chất chuẩn nhất (đối với chúng)
3. Phân loại tỷ trọng
Tỉ trọng được phân làm 2 loại sau:
Thứ nhất, tỉ trọng tương đối
Đây là tỉ số giữa khối lượng của một thể tích cho trước của chất đó, và khối lượng của của thể tích nước cất, tất cả đều ở 200C.
Thứ hai, tỉ trọng biểu kiến
Nó chính là đại lượng được sử dụng trong những chuyên luận về etanol, ethanol 96% và có thể loãng hơn… Chính là khối lượng cân trong không khí của một đơn vị thể tích của chất lỏng. Tỉ trọng biểu kiến được biểu thị bằng đơn vị đo kg/m3.
Công thức tính tỉ trọng biểu kiến = 997,2 x tỉ trọng tương đối của chất thử
Trong đó có: 997,2 chính là khối lượng cân trong không khí của một m3 nước, được tính bằng kg
4. Tỷ trọng của một số chất thường gặp
Thứ nhất, tỷ trọng của nước
Trong nhiều kết quả thực hành, khối lượng riêng của nước xấp xỉ bằng 1000 kg/ m3, đây là một con số dễ sử dụng trong chuyển đổi sang hệ đo lường quốc tế. Quy tắc này được áp dụng cho toàn bộ các nước trên thế giới.
Hiện nay, tỷ trọng cả nước cũng như điều kiện của từng loại nước sẽ giúp chúng ta quyết định sử dụng đồng hồ đo lưu lượng nước sạch để thực nghiệm.
Thứ hai, tỷ trọng của đất
Tỷ trọng của đất được tính là tỷ số khối lượng của một đơn vị thể tích đất ở trạng thái rắn với các hạt đất xếp sít vào nhau so với khối lượng nước cùng thể tích ở nhiệt độ 40oC.
Áp dụng công thức d = P/ P1 để tính tỷ trọng của đất.
Trong đó:
- d là tỷ trọng của đất
- P là khối lượng các hạt đất
- P1 là khối lượng nước
Thứ ba, tỷ trọng xăng dầu
Tỷ trọng xăng dầu là chỉ số đo mức độ nặng hoặc nhẹ của dầu mỏ so với nước. Tỷ trọng này có giá trị nghịch đảo của mật độ dầu mỏ so với tỷ trọng của nước. Nếu dầu loãng hơn nước thì nó có chỉ số này lớn hơn.
4. Các cách tính tỷ trọng
Tỷ trọng có thể được tính bằng các công cụ như:
Thứ nhất, tỷ trọng kế
Tỷ trọng kế thường được làm bằng thủy tinh, hình trụ, có một đầu có quả bóng chứa thủy ngân hay kim loại nặng để giữ nó nằm thẳng đứng. Người ta thường sử dụng tỷ trọng kế để đo tỷ trọng dung dịch điện phân. Tỷ trọng kế được dùng để đo chất làm mát, chất chống đông.
Tỷ trọng kế được đo theo 3 bước cơ bản sau đây:
- Bước 1: Tiến hành mở nắp van của bình ác quy cần đo
- Bước 2: Đưa tỷ trọng kế vào trong bình thông qua vị trí nắp van sau đó sử dụng nút hút của tỷ trọng kế để hút dung dịch điện phân vào bên phía trong tỷ trọng kế.
- Bước 3: Quan sát và xem kết quả nồng độ dung dịch điện phân trên vạch chia độ của tỷ trọng kế.
- Bước 2: Đưa tỷ trọng kế vào trong bình thông qua vị trí nắp van sau đó sử dụng nút hút của tỷ trọng kế để hút dung dịch điện phân vào bên phía trong tỷ trọng kế.
- Bước 3: Quan sát và xem kết quả nồng độ dung dịch điện phân trên vạch chia độ của tỷ trọng kế.
Thứ hai, bình đo tỷ trọng
Bình đo tỷ trọng là loại dụng cụ được làm từ thủy tinh, với độ bền cao và có khả năng chống chịu được hóa chất, dung dịch.
Sử dụng bình đo tỷ trọng theo các bước sau:
- Bước 1: Cân tỷ khối kế trống không, sạch và khô thu được P
- Bước 2: Đổ nước cất vào đầy tỷ khối kế (không được bỏ sót không khí trong tỷ khối kế)
- Bước 3: Cân tỷ khối kế chứa nước P2
- Bước 4: Sau đó, đổ nước ra và tráng lại bằng chất lỏng định đo rồi cho chất lỏng vào đầy tỷ khối kế
- Bước 5: Tiếp theo cân tỷ khối kế có chứa chất lỏng cần nghiên cứu P1
- Bước 6: Tính tỷ khối của chất cần biết theo công thức (P1-P)/ (P2-P)
Thứ ba, sử dụng máy đo tỷ trọng hiện số
Sẽ có một ống thủy tinh rỗng dao động ở một tần số nhất định và tần số này sẽ thay đổi khi các ống được làm đầy bằng mẫu. Khối lượng mẫu càng lớn thì tần số càng nhỏ. Tần số này sau đó sẽ được đo và chuyển thành tỷ trọng.
Việc hiệu chuẩn máy đo tỷ trọng được thực hiện trong không khí và nước cất.
Thứ tư, kit đo tỷ trọng
Kit đo tỷ trọng dùng để đo tỷ trọng vật liệu rắn và xốp. Cách tính tỷ trọng được thực hiện như sau:
- Trong môi trường không khí, đặt vật mẫu lên cân phân tích. Ta xác định được trọng lượng M1.
- Cân mẫu trong môi trường dung môi như nước, etanol,… bằng lực đẩy acsimet sẽ cho ra một trọng lượng M2.
- Tỷ trọng của mẫu được xác định bằng thương số giữa độ chênh lệch của M1, M2 và thể tích chất lỏng.
Nội dung bài viết:
Bình luận