Tội phạm công nghệ cao hiện nay ở việt nam

Hiện nay các hành vi vi phạm pháp luật của tội phạm sử dụng công nghệ cao nhằm mục đích xâm phạm an ninh, trật tự, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân ngày càng trở nên phổ biến trên không gian mạng. Tội phạm công nghệ cao luôn biến hóa với những thủ đoạn đa dạng và ngày một tinh vi dẫn đến sự khó khăn trong việc tiếp cận và xử lý kịp thời từ phía cơ quan chức năng. Vậy Tội phạm công nghệ cao hiện nay ở Việt nam như thế nào? Bài viết hôm nay ACC sẽ giúp các quý đọc giả làm rõ nội dung này và các vấn đề liên quan đến tội phạm công nghệ cao.

[caption id="" align="aligncenter" width="650"] Tội phạm công nghệ cao hiện nay ở việt nam[/caption]

1. Tội phạm công nghệ cao là gì?

Theo khoản 1 Điều 3 Nghị định 25/2014/NĐ-CP, tội phạm có sử dụng công nghệ cao là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật Hình sự có sử dụng công nghệ cao. Theo đó, các đối tượng là tội phạm công nghệ cao tiến hành phạm tội thông qua mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông và các thiết bị điện tử.

Cụ thể, theo khoản 1 Điều 8 Bộ Luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), các hành vi nguy hiểm cho xã hội do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý:

- Xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc

- Xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức

- Xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân

- Xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định Bộ luật Hình sự phải bị xử lý hình sự. 

Như vậy, tội phạm công nghệ cao là tội phạm thực hiện các hành vi để xâm phạm an ninh, trật tự, thông tin, dữ liệu, thông tin lưu trữ, xử lý, truyền tải trong hệ thống mạng máy tính, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân trên không gian mạng. Các đối tượng phạm tội này thường là những người có kiến thức về công nghệ thông tin, có kỹ năng và các công cụ nhằm phục vụ hành vi phạm tội.

2. Các loại tội phạm công nghệ cao hiện nay ở nước ta

Hiện nay tội phạm trong lĩnh vực công nghệ thông tin mạng viễn thông được quy định trong Bộ luật Hình sự năm 2015 từ điều 285 đến điều 294.

Theo đó, tội phạm sử dụng công nghệ cao có thể chia ra thành hai nhóm:

+ Tội phạm sử dụng máy tính, thiết bị số, mạng máy tính, mạng viễn thông gây tổn hại tính bảo mật, tính toàn vẹn và tính khả dụng của hệ thống máy tính (từ điều 285 đến điều 289). Từ đó làm hư hỏng, tác động trực tiếp đến thiết bị và hệ thống máy tính. Xâm nhập vào để thực hiện các hành vi phạm tội cụ thể.

+ Nhóm Tội phạm sử dụng máy tính, thiết bị số, mạng máy tính, mạng viễn thông làm công cụ, phương tiện phạm tội (từ điều 290 đến điều 294). Khi đó, công cụ thể hiện việc sử dụng, khai thác trực tiếp công dụng của máy tính để tìm kiếm lợi ích trái pháp luật. Trong khi phương tiện mang đến cách thức, điều kiện và cơ sở để thực hiện tội phạm.

3. Một số tội về lĩnh vực công nghệ cao theo Bộ luật Hình sự

Tội phạm công nghệ cao hiện nay được xếp vào nhóm các tội phạm trong lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông từ Điều 285 đến Điều 294 Bộ Luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017):

- Tội sản xuất, mua bán, trao đổi hoặc tặng cho công cụ, thiết bị, phần mềm để sử dụng vào mục đích trái pháp luật (Điều 285)

- Tội phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử (Điều 286)

- Tội cản trở hoặc gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử (Điều 287)

- Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông (Điều 288)

- Tội xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác (Điều 289)

- Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản (Điều 290)

- Tội thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng (Điều 291)

- Tội sử dụng trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh (Điều 293)

- Tội cố ý gây nhiễu có hại (Điều 294).

4. Khung hình phạt và mức án tội phạm công nghệ cao

Mỗi tội phạm công nghệ cao sẽ có dấu hiệu pháp lý cấu thành tội phạm cũng như khung hình phạt, mức án khác nhau. Hình thức xử phạt đối với tội phạm công nghệ cao được quy định cụ thể tại các điều luật của mỗi loại tội phạm. Theo đó, hình thức xử phạt đối với tội phạm công nghệ cao bao gồm: phạt tiền, phạt tù, và các hình thức xử phạt bổ sung như: Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, tước quyền sử dụng Giấy phép sử dụng tần số vô tuyến điện từ 01 tháng đến 03 tháng.

Một số tội phạm công nghệ cao phổ biến và khung hình phạt:

• Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để chiếm đoạt tài sản (Điều 290 Bộ luật Hình sự)

Theo quy định tại Điều 290 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017, người nào sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử thực hiện một trong những hành vi sau đây có thể bị xử lý hình sự về Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông để chiếm đoạt tài sản:

+ Sử dụng thông tin về tài khoản, thẻ ngân hàng của cơ quan, tổ chức, cá nhân để chiếm đoạt tài sản của chủ tài khoản, chủ thẻ hoặc thanh toán hàng hóa, dịch vụ;

+ Làm, tàng trữ, mua bán, sử dụng, lưu hành thẻ ngân hàng giả nhằm chiếm đoạt tài sản hoặc thanh toán hàng hóa, dịch vụ;

+ Truy cập bất hợp pháp vào tài khoản của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm chiếm đoạt tài sản;

+ Lừa đảo trong thương mại, thanh toán điện tử, huy động vốn, kinh doanh đa cấp hoặc giao dịch chứng khoán qua mạng nhằm chiếm đoạt tài sản;

+ Thiết lập, cung cấp trái phép dịch vụ viễn thông, internet nhằm chiếm đoạt tài sản.

Theo đó, mức phạt thấp nhất áp dụng với tội này là phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng - 03 năm. Mức phạt cao nhất là từ 12 - 20 năm tù.

Ngoài ra, người phạm tội còn bị phạt tiền từ 20 - 100 triệu đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề từ 01 - 05 năm hoặc bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

• Tội xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác (Điều 289 Bộ luật Hình sự).

Theo Điều 289 Bộ luật Hình sự, người nào cố ý vượt qua cảnh báo, mã truy cập, tường lửa hoặc bằng phương thức khác để thực hiện một trong các hành vi dưới đây có thể bị xử lý về Tội xâm nhập trái phép mạng máy tính:

+ Sử dụng quyền quản trị của người khác;

+ Xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác chiếm quyền điều khiển;

+ Can thiệp vào chức năng hoạt động của phương tiện điện tử;

+ Lấy cắp, thay đổi, hủy hoại, làm giả dữ liệu hoặc sử dụng trái phép các dịch vụ.

Khung hình phạt thấp nhất của tội này là phạt tiền từ 50 - 300 triệu đồng hoặc phạt tù từ 01 - 05 năm, khung hình phạt cao nhất là 07 - 12 năm.

Ngoài ra, người phạm tội cũng có thể bị phạt tiền từ 05 - 50 triệu đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 - 05 năm.

5. Tình hình tội phạm công nghệ cao ở nước ta

Tội phạm công nghệ cao là tội phạm nguy hiểm cho xã hội, diễn ra trên hầu hết các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội (kinh tế, xã hội, chính trị, tư tưởng, an ninh quốc gia, tâm lí xã hội, tổ chức,...). Do đó, trên thực tế hiện nay tội phạm công nghệ cao xuất hiện ngày càng nhiều với đủ các thiết bị và thủ đoạn tinh vi hơn.

• Đối với lĩnh vực an ninh quốc gia:

Các thế lực thù địch, phản động với mục đích thông qua mạng viễn thông để chống phá, xuyên tạc các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà Nước. Mục đích của bọn chúng hướng đến là muốn đồng hóa tư tưởng và lôi kéo nhân dân Việt Nam đứng về phía chúng, biến nhân dân thành công cụ nhằm chống phá lại Đảng và Nhà Nước.

• Đối với lĩnh vực trật tự, an toàn xã hội: 

Nền an ninh mạng Việt Nam liên tục báo xuất hiện báo động đỏ khi có quá nhiều những  vụ tấn công, phá hoại, lây nhiễm virus, phần mềm gián điệp, mã tin học độc hại…, nhằm vào hệ thống mạng của cơ quan, doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế của Nhà nước với mức độ, tính chất ngày càng nghiêm trọng, làm rối loạn hoạt động của hệ thống và lộ lọt thông tin.

• Đối với lĩnh vực thương mại điện tử 

Lĩnh vực này cũng ảnh hưởng không kém khi tình trạng lừa đảo trong lĩnh vực thương mại điện tử và thanh toán điện tử gia tăng, dẫn đến nhiều nước đã không cho phép giao dịch được thực hiện qua mạng internet khi sử dụng IP xuất phát từ Việt Nam làm ảnh hưởng đến uy tín và hình ảnh của Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế, đồng thời khiến nền kinh tế Việt Nam bị giảm sút.

6. Biện pháp phòng tránh tội phạm công nghệ cao

Nhằm ngăn chặn tình hình tội phạm công nghệ cao ngày càng gia tăng các cơ quan, Nhà nước cũng như cá nhân phải tiến hành tổ chức, xây dựng nhằm đưa ra những giải pháp ngăn chặn, phòng chống tội phạm công nghệ cao. Nếu không sẽ ngày càng có nhiều người trở thành nạn nhân của hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thậm chí là ảnh hưởng đến an ninh quốc gia. Một số giải pháp phòng chống tội phạm công nghệ cao:

- Tiến hành hoạt động tuyên truyền, giáo dục ý thức phòng chống tội phạm công nghệ cao cho người dân, đặc biệt là tầng lớp trí thức trẻ, các doanh nghiệp thương mại điện tử, ngân hàng,….

- Cơ quan chức năng cần phải chủ động theo dõi, bám sát tình hình diễn biến của tội phạm nhằm kịp thời đưa ra các biện pháp xử lý trước những thủ đoạn tinh vi, không ngừng thay đổi của tội phạm công nghệ cao.

- Tăng cường các biện pháp xử lý đối với hành vi vi phạm công nghệ cao nhằm răn đe các đối tượng đã và sẽ vi phạm.

- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nhân khẩu, xuất nhập cảnh. Không để người nước ngoài lợi dụng các kẽ hở của pháp luật để thực hiện những hành vi phạm pháp.

- Các doanh nghiệp cần phải tăng cường đầu tư trong lĩnh vực an ninh mạng nhằm bảo mật tối đa cơ sở dữ liệu.

- Cá nhân phải tự bảo vệ các thông tin của mình trên các thiết bị công nghệ; đề cao cảnh giác, tránh để bị kẻ xấu lợi dụng; tố giác tội phạm kịp thời và hợp tác với các cơ quan chức năng khi được yêu cầu.

Trên đây là một số thông tin về Tội phạm công nghệ cao hiện nay ở Việt Nam – Công ty Luật ACC, trong trường hợp bạn cần tìm hiểu thêm những thông tin về lĩnh vực tội phạm, mời bạn đọc tham khảo và nếu có thêm những thắc mắc về bài viết này hay những vấn đề pháp lý khác về dịch vụ luật sư, tư vấn nhà đất, thành lập doanh nghiệp… hãy liên hệ với ACC theo thông tin bên dưới để nhận được sự hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả từ đội ngũ luật sư, chuyên viên pháp lý có nhiều năm kinh nghiệm từ chúng tôi. ACC đồng hành pháp lý cùng bạn.