Tội phạm là gì? (Cập nhật 2024)

Tội phạm là một trong những vấn đề được quan tâm ở bất kỳ xã hội và trong bất kỳ thời kỳ nào. Tội phạm được quy định tại Bộ luật hình sự của nước Việt Nam và những văn bản có liên quan khác. Trong đó những quy định liên quan đến tội phạm là gì được thể hiện một cách cụ thể. Hãy cùng Công ty luật ACC tìm hiểu về những quy định này trong bài viết dưới đây từ những văn bản pháp luật được cập nhật mới nhất hiện nay.

1. Khái niệm tội phạm là gì?

Căn cứ pháp lý

- Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017

Khái niệm tội phạm

- Căn cứ Điều 8, Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, định nghĩa tội phạm là gì được định nghĩa thông qua các đặc điểm sau:

+ Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật Hình sự.

+ Tội phạm do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý.

+ Tội phạm xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định của Bộ luật này phải bị xử lý hình sự.

2. Phân loại tội phạm

Tội phạm là gì được phân thành bốn loại dựa theo tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội. 

Tội phạm ít nghiêm trọng

- Có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn.

- Mức cao nhất của khung hình phạt là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm.

Tội phạm nghiêm trọng

- Có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn.

- Mức cao nhất của khung hình phạt là từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù.

Tội phạm rất nghiêm trọng

- Có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn.

- Mức cao nhất của khung hình phạt là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù.

Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng

- Có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn.

- Mức cao nhất của khung hình phạt là từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.

Việc phân loại tội phạm là căn cứ để phân hóa trách nhiệm hình sự mà còn là căn cứ để xây dựng các khung hình phạt phù hợp với từng loại tội phạm cụ thể tron Bộ luật hình sự.

Điểm đặc biệt của Bộ luật hình sự hiện hành đó chính là bổ sung thêm chủ thể phạm tội là pháp nhân thương mại. Do đó, việc phân loại các loại tội phạm này cũng áp dụng tương tự đối với chủ thể này.

3. Yếu tố lỗi trong xác định tội phạm

Đối với yếu tố lỗi trong việc xác định tội phạm là gì được phân thành lỗi vô ý và lỗi cố ý. Mỗi hình thức lỗi này đều có những quy định xác định mức độ khác nhau.

Cố ý phạm tội

Cố ý phạm tội là phạm tội trong những trường hợp sau đây:

- Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra.

- Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra, tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra.

Vô ý phạm tội

Vô ý phạm tội là phạm tội trong những trường hợp sau đây:

- Người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được.

- Người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả đó.

Như vậy, tội phạm là gì được quy định cụ thể trong Bộ luật hình sự của nước ta. Bên cạnh khái niệm, pháp luật còn quy định những vấn đề khác xoay quanh tội phạm để làm cơ sở áp dụng trong thực tiễn xử lý hình sự đối với tội phạm. Hãy liên hệ với Công ty luật ACC nếu bạn đọc còn có những vướng mắc liên quan đến tội phạm nói riêng và dịch vụ pháp lý hình sự nói chung.