Tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật theo quy định mới nhất

Tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật theo quy định tại Điều 157 BLHS và những quy định khác. Cùng ACC GROUP tìm hiểu pháp luật về vấn đề này nhé.

Tội bắt, giữ người trái pháp luật

 1. Tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật

Theo Điều 157 BLHS năm 2015, tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật quy định:

“1.Người nào bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 153 và Điều 377 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm: a) Có tổ chức; b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; c) Đối với người đang thi hành công vụ; d) Phạm tội 02 lần trở lên; đ) Đối với 02 người trở lên; e) Đối với người dưới 18 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu hoặc người không có khả năng tự vệ; g) Làm cho người bị bắt, giữ, giam hoặc gia đình họ lâm vào hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn; h) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của người bị bắt, giữ, giam mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm: a) Làm người bị bắt, giữ, giam chết hoặc tự sát; b) Tra tấn, đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục nhân phẩm của người bị bắt, giữ, giam; c) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của người bị bắt, giữ, giam mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.

4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm”.

2. Những điểm mới và bất cập

So với quy định tại Điều 123 của BLHS năm 1999 thì quy định của BLHS năm 2015 về tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật đã có một số điểm mới, như quy định rõ ràng, cụ thể hơn đối với các trường hợp định khung hình phạt.

Khoản 2 bổ sung thêm các tình tiết định khung đó là: ...e) Đối với người dưới 18 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu hoặc người không có khả năng tự vệ; g) Làm cho gia đình người bị giam, giữ lâm vào tình trạng khó khăn, quẫn bách; h) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của người bị bắt, giữ, giam trái pháp luật từ 11% đến 45%.

Tại khoản 3, cụ thể hóa tình tiết mang tính chất định tính “phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng” bằng cách quy định bổ sung ba tình tiết định khung sau: ... a) Làm người bị bắt, giữ, giam trái pháp luật chết hoặc tự sát; b) Tra tấn, đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục phẩm giá nạn nhân; c) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của người bị bắt, giữ, giam trái pháp luật 46% trở lên.

Xung quanh quy định tại Điều 157 BLHS năm 2015, chúng tôi thấy có một số bất cập.

Thứ nhất, thực tiễn còn tồn tại tranh luận về việc định tội danh đối với trường hợp một người hay nhiều người thực hiện một, hai hoặc cả ba hành vi phạm tội. Các hành vi này đều là hành vi xâm phạm quyền tự do thân thể của người khác nhưng khác nhau ở hình thức thể hiện cụ thể: bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật.

Thứ hai, chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể về hành vi bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật trong thời gian bao lâu thì bị coi là phạm tội hay bị coi là trái pháp luật và xâm phạm đến quyền tự do thân thể của công dân, từ đó dẫn đến nhiều quan điểm khác nhau trong các vụ án được Tòa án đưa ra xét xử. Ví dụ, Nguyễn Văn A, Đỗ Văn E có hành vi bắt, giữ hoặc giam Đỗ Văn B trong thời gian 05 phút (hoặc 15 phút, 30 phút, 45 phút…) thì trường hợp nào sẽ là phạm tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật? Vấn đề này cần có hướng dẫn cụ thể để tránh việc nhận thức và áp dụng không thống nhất trong một số vụ án cụ thể.

Thứ ba, BLHS 2015, quy định việc bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật, tuy nhiên chưa có hướng dẫn thế nào là “trái pháp luật”. Bởi lẽ, trên thực tế hành vi này thường bị nhầm lẫn với các hành vi vi phạm thông thường và không bị truy cứu trách nhiệm hình sự nhất là những hành vi bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật theo khoản 1 của điều luật.