Tội bạo hành trẻ em dưới 16 tuổi được quy định như thế nào?

Bạo hành trẻ em luôn là vấn nạn nhức nhối trong xã hội khi mà hậu quả do nó mang lại có thể khiến trẻ em tổn thương sâu sắc về cả thể xác cũng như tâm hồn. Hành vi bạo hành, đánh đập, đánh người, cố ý gây thương tích đối với trẻ em sẽ bị xử lý như thế nào? Tố cáo người có hành vi xâm phạm đến sức khỏe ở đâu? Luật bạo hành trẻ em dưới 16 tuổi quy định thế nào? Hãy cùng Luật ACC tìm hiểu vấn đề này.

1. Bạo hành trẻ em là gì?

Điều 37 Hiến pháp năm 2013 đã khẳng định: “Nghiêm cấm xâm hại, hành hạ, ngược đãi, bỏ mặc, lạm dụng, bóc lột sức lao động và những hành vi khác vi phạm quyền trẻ em”, tuy nhiên trên thực tế, tình trạng xâm hại, ngược đãi trẻ em vẫn liên tiếp diễn ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể chất và tinh thần của trẻ em.

Bạo hành trẻ em là những hành vi đối xử tệ bạc với trẻ em về cả thể chất và tinh thần, biểu hiện qua các hành vi như đánh đập, chửi rủa, bỏ bê… dẫn đến những mối nguy hiểm hiện hữu đối với sức khỏe, nhân phẩm và sự phát triển của trẻ em. Bất kể ai cũng có thể có hành vi bạo hành trẻ em dưới 18 tuổi kể cả cha mẹ, người trông nom hay bất kỳ một ai khác.

Tại khoản 6 Điều 4 Luật trẻ em 2016 có quy định:

“Bạo lực trẻ em là hành vi hành hạ, ngược đãi, đánh đập; xâm hại thân thể, sức khỏe; lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm; cô lập, xua đuổi và các hành vi cố ý khác gây tổn hại về thể chất, tinh thần của trẻ em.”

Bạo lực không chỉ là hành vi xâm hại đến sức khỏe mà còn về cả tinh thần của trẻ em. Bạo lực thể chất là hành vi sử dụng sức mạnh thể chất với mục đích gây thương vong, tổn hại đến sức khỏe của người khác thông qua các hành vi như đánh, trói hoặc các hành động khác gây tổn thương cơ thể.

Bạo lực tinh thần còn được gọi là bạo lực tình cảm, bạo lực tâm lý thể hiện qua các hành vi như chửi mắng, hạ nhục, gây áp lực về tâm lý… những hành vi bạo lực về tinh thần tuy không tác động trực tiếp đến sức khỏe về mặt thể chất nhưng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển tâm lý của những đứa trẻ.

2. Thực trạng bạo hành trẻ em hiện nay

Trong những năm gần đây, tình trạng bạo lực trẻ em trong gia đình ngày một gia tăng cả về số lượng lẫn mức độ. Nguyên nhân trước hết là nhận thức của gia đình, cộng đồng về vấn đề bảo vệ trẻ em chưa đầy đủ và phần nào bị xem nhẹ. Nhiều người coi chuyện đánh con là bình thường. Sự dồn nén tâm lý của một người do những khó khăn về kinh tế hoặc vì các chất kích thích… đều có thể là nguyên nhân dẫn đến bạo hành trẻ em.

Thời gian phải giãn cách xã hội do dịch COVID-19 vừa qua cho thấy sự hạn chế di chuyển và các biện pháp cách ly khác kèm theo áp lực về xã hội, kinh tế hiện hữu… đã làm tăng bạo lực gia đình, đặc biệt ở trẻ em và phụ nữ.

Công tác phối hợp với các cơ quan, chính quyền địa phương để tham vấn, tư vấn và giải quyết khẩn cấp cho các trường hợp phụ nữ cần hỗ trợ về bạo lực cũng tăng lên 40% so với cùng kỳ năm trước, trong đó có 30 trường hợp giải cứu khẩn cấp.

Phòng Tham vấn của Trung tâm Phụ nữ và Phát triển có 511 người đến tham vấn trực tiếp, tăng 48% so với cùng kỳ năm ngoái. Ngoài ra, số phụ nữ đến các Ngôi nhà bình yên ở Hà Nội và Cần Thơ trong thời gian này là 72 người, tăng 80% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo thống kê của Bộ Lao động,Thương binh và Xã hội, chỉ tính riêng trong tháng 4-2020 (thời gian thực hiện giãn cách xã hội), Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em 111 đã tiếp nhận 750 cuộc gọi đề nghị trợ giúp, trong đó hơn 200 cuộc cần sự can thiệp về bạo lực gia đình, xâm hại trẻ em và những vấn đề liên quan đến sang chấn tâm lý.

Theo Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), ở nhiều quốc gia trên thế giới, bạo lực gia đình cũng tăng từ 30-300%.

Theo nhiều nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam, bạo lực trẻ em trong gia đình có những ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình phát triển thể chất và trí tuệ đối với trẻ. Khi chứng kiến bạo lực gia đình, trẻ sẽ trong tình trạng luôn căng thẳng, sợ hại, tâm lý tiêu cực, thiếu tập trung. Nhiều trẻ không có khả năng chơi tích cực, lẩn tránh các mối quan hệ với các bạn, sống khép kín. Có những trẻ lại theo chiều hướng thích gây rối, bỏ học, phạm tội, uống rượu, hút thuốc lá và nghiện ma túy; thậm chí học theo hành vi của người lớn, tiến hành bạo lực với người khác. Trẻ bị bạo hành hoặc chứng kiến bạo lực gia đình thường có xu hướng thiếu tin tưởng vào người lớn; có em bỏ nhà ra đi; chán nản, có ý nghĩ tự tử thậm chí có em đã tự tử…

Dẫn chứng từ thiết bị Scan MRI (quét não bộ) đo chỉ số IQ của trẻ em cho thấy, nếu trẻ em bị xâm hại, bạo lực hay là nhân chứng của những hành động này trong 3 năm đầu đời, hàm lượng chất xám bị giảm đi đáng kể.

3. Xử phạt hành chính cho hành vi bạo hành trẻ em dưới 16 tuổi

Căn cứ theo Điều 22 Nghị định 130/2021/NĐ-CP, phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:

- Bắt nhịn ăn, nhịn uống, không cho hoặc hạn chế vệ sinh cá nhân; bắt sống ở nơi có môi trường độc hại, nguy hiểm hoặc các hình thức đối xử tồi tệ khác với trẻ em;

- Gây tổn hại về tinh thần, xúc phạm nhân phẩm, danh dự, lăng mạ, chửi mắng, đe dọa, cách ly ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ em;

- Cô lập, xua đuổi hoặc dùng các biện pháp trừng phạt để dạy trẻ em gây tổn hại về thể chất, tinh thần của trẻ em;

- Thường xuyên đe dọa trẻ em bằng các hình ảnh, âm thanh, con vật, đồ vật làm trẻ em sợ hãi, tổn hại về tinh thần.

(Theo quy định cũ, các hành vi này bị áp dụng mức phạt tiền từ 5-10 triệu đồng).

Ngoài ra, biện pháp khắc phục hậu quả được áp dụng gồm:

- Buộc chịu mọi chi phí để khám bệnh, chữa bệnh (nếu có) cho trẻ em đối với hành vi nêu trên.

- Buộc tiêu hủy vật phẩm gây hại cho sức khỏe trẻ em đối với hành vi thường xuyên đe dọa trẻ em bằng các hình ảnh, âm thanh, con vật, đồ vật làm trẻ em sợ hãi, tổn hại về tinh thần.

4. Người bạo hành trẻ em dưới 16 tuổi có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Theo quy định tại Điều 140 Bộ luật Hình sự về “Tội hành hạ người khác” thì:

- Người nào đối xử tàn ác hoặc làm nhục người lệ thuộc mình nếu không thuộc các trường hợp quy định tại Điều 185 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:

+ Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ;

+ Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 11% trở lên;

+ Đối với 02 người trở lên.

Nếu ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. Trường hợp phạm tội đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, người khuyết tật thì bị phạt tù từ 2-5 năm.

Ngoài ra, tùy theo động cơ, mục đích và mức độ nghiêm trọng của hậu quả để lại mà người thực hiện hành vi bạo hành trẻ em có thể đối diện với các mức án (ngồi tù, chung thân, tử hình). Cụ thể:

- Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe đối với trẻ em với mức phạt tù cao nhất là 3 năm (theo điểm c khoản 1 Điều 134 Bộ luật Hình sự);

- Tội vô ý làm chết người với mức phạt tù cao nhất là 5 năm (theo khoản 1 Điều 128 Bộ luật Hình sự);

- Tội giết trẻ em với mức phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình (theo điểm b khoản 1 Điều 123 Bộ luật Hình sự).

5. Phát hiện bạo hành trẻ em báo cho ai để tố cáo?

Là bất cứ ai, nếu phát hiện trẻ em bị xâm hại, bạo hành hãy liên hệ ngay tới tổng đài Quốc gia bảo vệ trẻ em để được hỗ trợ.

Tổng đài Quốc gia bảo vệ trẻ em là dịch vụ công đặc biệt thành lập theo quy định của Luật Trẻ em 2016, chịu sự quản lý của Trung tâm Tư vấn và Dịch vụ Truyền thông thuộc Cục Trẻ em.

Nếu phát hiện hoặc chứng kiến hành vi bạo lực, xâm hại trẻ em hoặc lao động trẻ em, hãy thông tin, báo cáo ngay qua:

– Số điện thoại tổng đài Quốc gia bảo vệ trẻ em 111

– Ứng dụng Tổng đài 111

– Facebook Tổng đài Quốc gia bảo vệ trẻ em: https://www.facebook.com/tongdaiquocgiabvte

– Zalo Tổng đài 111: https://zalo.me/1249273939821550616

6. Giải pháp khắc phục thực trạng bạo hành trẻ em hiện nay

Bạo hành trẻ em chính là vấn đề gây nhức nhối cần được cả xã hội chung tay giải quyết từ ngay bây giờ. Một cá nhân không thể nào có thể chống lại nạn bạo hành mà cần có sự hỗ trợ của cả xã hội, các đơn vị có thẩm quyền, pháp luật Việt Nam.

Thực tế có rất nhiều cơ quan đang thực hiện các công tác bảo vệ trẻ em nhưng sự kết nối, phối hợp lại chưa chặt chẽ dẫn tới rất nhiều lỗ hổng, thậm chí có những trường hợp đã phát hiện nhưng lại không có hướng xử lý đúng cách kịp thời dẫn đến những sự cố đáng tiếc khác. Thậm chí có những trường hợp đã được báo cáo nhưng công tác xử lý không được tiến hành và chỉ khi vụ việc bị phát hiện, dư luận lên tiếng thì các cơ quan chức năng mới vào cuộc.

Việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền về quyền lợi và các chính sách bảo vệ trẻ em, bảo vệ nhân chứng tố giác các trường hợp bạo hành trẻ em cũng là điều cực kỳ cần thiết. Ngoài ra việc cung cấp các số điện thoại đường dây nóng giúp tố giác bạo hành cũng cần được thực hiện rộng rãi hơn ở mọi địa phương, kể cả những nơi có mạng lưới công nghệ thông tin chưa được phát triển.

Bên cạnh đó, nhà nước cũng cần tích cực xây dựng các chương trình tuyên truyền và vun đắp tinh thần tương thân tương ái, khôi phục truyền thống văn hóa gia đình Việt Nam trong đó lấy đạo đức, lễ nghĩa làm trọng. Thực hiện mạnh tay loại bỏ các văn hóa phẩm đồi trụy, đề cao sự bạo lực, các hành vi không đúng với luôn thường đạo lý để hạn chế cho người dân tiếp xúc với các tư tưởng thiếu tính nhân văn.

Việc hạn chế và kiểm soát được việc sử dụng đồ uống có cồn, chất kích thích hay dẹp các sòng bài bạc, cá độ cũng góp phần giảm bạo lực cho rất nhiều gia đình. Khi sử dụng các chất này tinh thần dễ trở nên kích động nên không kiểm soát được bản thân và dễ xuất hiện các hành vi mang tính bạo lực hơn.

Nhà trường cũng cần tham gia vào việc phòng tránh bạo hành trẻ em thông qua tuyên truyền, hướng dẫn các em cách tự bảo vệ mình, cách lên tiếng nếu đang là nạn nhân. Ngoài ra chính các thầy cô giáo cũng là người gần gũi với các con, nếu phát hiện thấy con có dấu hiệu bị bạo hành chẳng hạn như tay chân thâm bầm, dễ hoảng loạn, hay bị thương..

Khắc phục và phòng tránh bạo hành trẻ em còn là nhiệm vụ của các đơn vị địa phương. Không chỉ đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn về quyền và luật bảo vệ trẻ em mà còn cần triển khai các hoạt động kiểm tra, rà soát các hộ gia đình có liên quan đến tệ nạn, có trẻ em để có các biện pháp hỗ trợ kịp thời.

Bạo hành trẻ em không có bất cứ nguyên nhân nào là được chấp nhận, kể cả dùng để giáo dục cũng cần thực hiện đúng cách, tuyệt đối không nên đưa bạo lực vào. Bản thân mỗi chúng ta cũng cần nâng cao tinh thần tích cực bài trừ cái xấu, dũng cảm lên tiếng và báo cáo nếu phát hiện các trường hợp bạo hành trẻ em xung quanh.

Trên đây là tư vấn của chúng tôi về chủ đề: Tội bạo hành trẻ em dưới 16 tuổi được quy định như thế nào? Nếu quý khách hàng có bất kỳ câu hỏi liên quan đến chủ đề này có thể liên hệ trực tiếp với chúng tôi để nhận được câu trả lời nhanh chóng, chính xác nhất. Với đội ngũ luật sư và chuyên viên pháp lý nhiều kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, chúng tôi tự tin cam kết cho Quý khách hàng dịch vụ pháp lý tốt nhất, nhanh nhất, giá cả hợp lý nhất.