1. Chủ nghĩa duy vật biện chứng về tính thống nhất vật chất của thế giới
Căn cứ vào sự tồn tại, vận động và phát triển của hiện thực khách quan và sự phát triển của khoa học, chủ nghĩa duy vật biện chứng khẳng định rằng chỉ có một thế giới vật chất đang tồn tại vận động và phát triển không ngừng. Thế giới thống nhất ở tính vật chất. Điều này được thể hiện ở những nội dung sau đây:
Chỉ có một thế giới duy nhất là thế giới vật chất. Ngoài ra không có thế giới thuần túy không vật chất. Thế giới vật chất tồn tại khách quan, có trước và độc lập với ý thức của con người.
Thế giới vật chất dù tồn tại dưới các sự vật hiện tượng cụ thể khác nhau và các bộ phận, hệ thống cụ thể khác nhau v.v… nhưng tất cả đều là vật chất giữa chúng đều có mối liên hệ về mặt nguồn gốc, lịch sử và bị chi phối bởi các quy luật khách quan vốn có của nó.
Thế giới vật chất tồn tại vĩnh viễn, vô tận, không do “ai” sinh ra và cũng không tự mất đi, mà trong đó không có gì khác ngoài những quá trình vật chất đang vận động và chuyển hóa cho nhau.
2. Tính thống nhất vật chất của thế giới
Có hai trường phái đi tìm nguồn gốc và bản chất của thế giới. Các nhà triết học duy tâm tìm nguồn gốc, bản chất của thế giới ở “ý niệm tuyệt đối” hoặc ở ý thức con người.
Trái ngược lại với quan điểm của các nhà triết học duy tâm thì các nhà duy vật trước Mác có khuynh hướng chung là tìm nguồn gốc, bản chất của thế giới ngay trong bản thân nó.
Tuy nhiên do ảnh hưởng của quan điểm siêu hình – máy móc nên họ cho rằng mọi hiện tượng của thế giới đều được cấu tạo từ những vật thể ban đầu giống nhau, thống nhất với nhau, cùng bị chi phối bởi một số quy luật nhất định. Quan điểm ấy không phản ánh được tính nhiều vẻ, tính vô tận của thế giới hiện thực.
Qua sự phát triển lâu dài của bản thân triết học và sự phát triển của khoa học, chủ nghĩa duy vật biện chứng khẳng định rằng bản chất của thế giới là vật chất, thế giới thống nhất ở tính vật chất.
3. Tính thống nhất vật chất của thế giới qua khoa học và cuộc sống
Tính vật chất của thế giới đã được kiểm nghiệm bởi khoa học và bởi chính cuộc sống hiện thực của con người.
Những thành tựu của khoa học tự nhiên đã giúp cho chủ nghĩa duy vật biện chứng có cơ sở khẳng định rằng các sự vật, hiện tượng đều có cùng bản chất vật chất, thế giới thống nhất ở tính vật chất.
Cụ thể khoa học hiện đại đã đi sâu nghiên cứu cấu tạo của vật chất và đã phân chia ra các dạng vật chất khác nhau, trong đó:
Trong giới tự nhiên vô sinh có hai dạng vật chất cơ bản là chất và trường. Chất là cái gián đoạn và được tạo ra từ các hạt, có khối lượng, có cấu trúc thứ bậc từ nguyên tử cho đến các thiên thể cực kỳ lớn.
Còn trường là môi trường vật chất liên tục, không có khối lượng tĩnh. Trường làm cho các hạt của nguyên tử liên kết với nhau, tác động với nhau và nhờ đó mà tồn tại được.
Ranh giới giữa chất và trường là tương đối, có thể chuyển hóa lẫn nhau. Sự phát hiện ra dạng chất và trường của vật chất và sự chuyển hóa của chúng càng chứng tỏ không có không gian không có vật chất, không có vật chất dưới dạng này thì lại có vật chất dưới dạng khác, không thể có thế giới không phải vật chất nằm bên cạnh thế giới vật chất.
Và cũng không chỉ hình dung thế giới vật chất gồm quả đất, hệ mặt trời, hay một số thiên hà mà phải là toàn bộ các quá trình tổ chức vật chất từ các hệ thống thiên hà đến các vật thể vi mô.
Tựu chung lại có thể thấy bản chất của thế giới là vật chất; thế giới thống nhất ở tính vật chất. Thế giới vật chất có nguyên nhân tự nó, vĩnh hằng và vô tận với vô số những biểu hiện muôn hình muôn vẻ.
4. Phê phán những quan niệm sai lầm về tính thống nhất vật chất của thế giới
Quan niệm duy tâm khi giải thích tính thống nhất vật chất của thế giới phụ thuộc vào tính thống nhất ý thức của thế giới, coi ý thức tồn tại như một chỉnh thể, độc lập với thế giới vật chất và con người. Quan niệm của triết học duy vật siêu hình cũng không có một quan niệm đúng đắn về tính thống nhất của thế giới, bởi họ đồng nhất thế giới vào những dạng vật chất cụ thể. Quan niệm của tôn giáo về ba thế giới: Thiên đường, trần gian và địa ngục v.v…
Nội dung bài viết:
Bình luận