Khi tiếp nhận giải quyết một vụ án hình sự thì các cơ quan tiến hành tố tụng buộc phải tuân theo một quy trình tố tụng nhất định theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự. Quá trình giải quyết vụ án hình sự bao gồm giai đoạn khởi tố, điều tra vụ án hình sự; truy tố; xét xử; thi hành án. Bài viết dưới đây của Công ty Luật ACC sẽ tư vấn chi tiết cho các bạn về thủ tục tố tụng hình sự.

1. Khái niệm thủ tục tố tụng hình sự?

Thuật ngữ thủ tục tố tụng hình sự được hiểu như thế nào?

Thuật ngữ thủ tục tố tụng hình sự được hiểu là trình tự, thủ tục tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự. Quá trình này được diễn ra bảo đảm phát hiện chính xác và xử lý công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội, phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, không để lọt tội phạm, không làm oan người vô tội; góp phần bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ lợi ích của Nhà nước Việt Nam, quyền và lợi ích hợp pháp người dân, giáo dục mọi người chấp hành pháp luật, đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm.

2. Quá trình tố tụng hình sự diễn ra như thế nào?

Quá trình thủ tục tố tụng hình sự diễn ra như sau:

Một : Khởi tố vụ án

Xác định hành vi phạm tội có hay không có dấu hiệu tội phạm. Từ đó quyết định có ra quyết định khởi tố hay không ra quyết định khởi tố vụ án hình sự. Giai đoạn này được bắt đầu từ khi các cơ quan có thẩm quyền nhận được tin báo hoặc tố giác về tội phạm và kết thúc khi ra quyết định khởi tố vụ án hình sự.

Hai: Tiến hành điều tra vụ án hình sự

Cơ quan điều tra sẽ tiến hành áp dụng mọi biện pháp thích hợp để xác định tội phạm, người đã thực hiện hành vi phạm tội để làm cơ sở cho việc xét xử tại Tòa án. Giai đoạn điều tra nhằm xác định tội phạm và người thực hiện tội phạm; xác định thiệt hại do tội phạm gây ra; xác định nguyên nhân phạm tội,….Khi kết thúc quá trình điều tra, cơ quan điều tra làm bản kết luận điều tra và đề nghị truy tố khi có đầy đủ chứng cứ hoặc đình chỉ điều tra.

Ba: Truy tố vụ án hình sự

Việc truy tố vụ án hình sự do Viện kiểm sát thực hiện, cụ thể truy tố bị can bằng bản cáo trạng. Sau đó, Viện kiểm sát phải chuyển hồ sơ vụ án và bản cáo trạng đến Tòa án.

Bốn: Xét xử sơ thẩm vụ án hình sự

Giai đoạn này bắt đầu từ khi Tòa án nhận được hồ sơ vụ án do Viện kiểm sát chuyển sang. Trình tự xét xử tại phiên tòa gồm khai mạc, xét hỏi, tranh luận trước tòa, nghị án và tuyên án.

3. Thủ tục tố tụng hình sự

Thủ tục tố tụng hình sự bao gồm: trình tự, thủ tục khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ giữa các cơ quan tiến hành tố tụng; nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của những người tiến hành tố tụng; quyền và nghĩa vụ của những người tham gia tố tụng, của các cơ quan, tổ chức và công dân; hợp tác quốc tế trong tố tụng hình sự. Trong đó:

- Cơ quan tiến hành tố tụng bao gồm: Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát nhân dân các cấp, Tòa án nhân dân các cấp.

- Người tiến hành tố tụng bao gồm: Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra, Điều tra viên; Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát, Kiểm sát viên; Chánh án, Phó Chánh án Toà án, Thẩm phán, Hội thẩm, Thư ký Tòa án.

- Người tham gia tố tụng bao gồm: Người bị tạm giữ, Bị can, bị cáo, người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, người làm chứng, người bào chữa, người giám định, người phiên dịch, người bảo vệ quyền và lợi ích cho đương sự.

Khi xác định có dấu hiệu của tội phạm, cơ quan điều tra phải ra quyết định khởi tố vụ án và tiến hành điều tra vụ án. Sau khi có đủ căn cứ để xác định một người đã thực hiện hành vi phạm tội thì Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can. Trong thời hạn 24 giờ, kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can, Cơ quan điều tra phải gửi quyết định khởi tố và tài liệu liên quan đến việc khởi tố bị can đó cho Viện kiểm sát cùng cấp để xét phê chuẩn việc khởi tố.

Trong thời hạn ba ngày, kể từ ngày nhận được quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát phải quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can và gửi ngay cho Cơ quan điều tra.

Trong thời hạn hai mươi ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng, ba mươi ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, kể từ ngày nhận được hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra, Viện kiểm sát phải ra một trong những quyết định sau: Truy tố bị can trước Tòa án bằng bản cáo trạng; Trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung; Đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án. Trong trường hợp cần thiết, Viện trưởng Viện kiểm sát có thể gia hạn, nhưng không quá mười ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng; không quá mười lăm ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng; không quá ba mươi ngày đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Trên đây là nội dung về thủ tục tố tụng hình sự chi tiết, Công ty ACC gửi đến đọc giả, nếu cần tư vấn cụ thể hơn về vấn đề này quý đọc giả vui lòng truy cập trang web http://accgroup.vn để được đội ngũ chuyên viên pháp lý cũng như Luật sư tư vấn chi tiết hơn về vấn đề này.