Thủ tục giám hộ cho người chưa thành niên [Chi tiết 2024]

Bên cạnh những vấn đề về năng lực pháp luật; năng lực hành vi dân sự của cá nhân, quyền nhân thân… thì giám hộ là một trong những chế định quan trọng liên quan đến cá nhân được quy định trong Bộ luật dân sự Việt Nam. Chế định này thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Nhà nước ta đến những đối tượng không đủ năng lực chủ thể; như người chưa thành niên có hoàn cảnh đặc biệt; hay người mất năng lực hành vi dân sự. Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của ACC để tìm hiểu về thủ tục giám hộ cho người chưa thành niên.

Giám hộ là gì?

Khoản 1 Điều 46 Bộ luật dân sự 2015 có quy định:

Điều 46. Giám hộ

1. Giám hộ là việc cá nhân, pháp nhân được luật quy định; được Ủy ban nhân dân cấp xã cử, được Tòa án chỉ định; hoặc được quy định tại khoản 2 Điều 48 của Bộ luật này (sau đây gọi chung là người giám hộ) để thực hiện việc chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên;  người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.

Điều kiện của cá nhân làm người giám hộ

Cá nhân có đủ các điều kiện sau đây có thể làm người giám hộ:

• Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
• Có tư cách đạo đức tốt; không phải là người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; hoặc người bị kết án nhưng chưa được xoá án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự; nhân phẩm, tài sản của người khác;
• Có điều kiện cần thiết bảo đảm thực hiện việc giám hộ.

Người giám hộ đương nhiên

Anh ruột là anh cả hoặc chị ruột là chị cả là người giám hộ. Trường hợp anh cả; hoặc chị cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ thì anh ruột hoặc chị ruột tiếp theo là người giám hộ; trừ trường hợp có thỏa thuận anh ruột hoặc chị ruột khác ngoài trường hợp trên làm người giám hộ.

Trường hợp không có người giám hộ như trên thì ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại là người giám hộ; hoặc những người này thỏa thuận cử một hoặc một số người trong số họ làm người giám hộ.

Nếu không có người giám hộ như hai trường hợp trên thì bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột hoặc dì ruột là người giám hộ.

Người giám hộ của người mất năng lực hành vi dân sự:

Nếu vợ là người mất năng lực hành vi dân sự thì chồng là người giám hộ. Nếu chồng là người mất năng lực hành vi dân sự thì vợ là người giám hộ.

Nếu cả cha và mẹ đều mất năng lực hành vi dân sự; hoặc một người mất năng lực hành vi dân sự; còn người kia không có đủ điều kiện làm người giám hộ; thì người con cả là người giám hộ. Trường hợp người con cả không có đủ điều kiện làm người giám hộ; thì người con tiếp theo có đủ điều kiện làm người giám hộ là người giám hộ.

Nếu hợp người thành niên mất năng lực hành vi dân sự chưa có vợ, chồng, con; hoặc có mà vợ, chồng, con đều không có đủ điều kiện làm người giám hộ; thì cha, mẹ sẽ là người giám hộ.

Người giám hộ được cử

Theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015; trường hợp người chưa thành niên; người mất năng lực hành vi dân sự mà không có người giám hộ đương nhiên; thì Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người được giám hộ có trách nhiệm phải cử người giám hộ.

Nếu có tranh chấp giữa những người giám hộ như trên hoặc tranh chấp về việc cử người giám hộ thì Tòa án chỉ định người giám hộ.

Ngoài ra, trong trường hợp cử, chỉ định người giám hộ cho người chưa thành niên từ đủ sáu tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của người này.

• Người bị tâm thần hoặc mắc các bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình; và được tòa án ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.
• Người nghiện ma tuý; hoặc nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản của gia đình và toà án ra quyết định tuyên bố là người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự

Thủ tục cử người giám hộ cho người chưa thành niên

Bước 1: Lập văn bản cử người giám hộ.

• Việc cử người giám hộ phải được lập thành văn bản, trong đó ghi rõ:
  • Lý do cử người giám hộ
  • Quyền, nghĩa vụ cụ thể của người giám hộ
  • Tình trạng tài sản hiện tại của người được giám hộ.
• Việc lựa chọn người giám hộ phải được lập thành văn bản có công chứng hoặc chứng thực.
• Văn bản này cần phải có chữ ký của người cử giám hộ

Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ.

Sau khi lập thành văn bản,  cần phải chuẩn bị các loại giấy tờ sau:

• Giấy cử giám hộ;
• Bản chính giấy chứng minh nhân dân, hộ khẩu của người giám hộ, người cử giám hộ và người được giám hộ;
• Bản chính giấy tờ chứng minh điều kiện của người giám hộ;
• Bản chính giấy tờ chứng minh mối quan hệ giữa người giám hộ với người được giám hộ và người cử giám hộ.

Bước 3: Nộp hồ sơ lên Ủy ban nhân dân cấp phường, xã để đăng ký giám hộ cho con chưa thành niên.

Như vậy, trong bài viết này, ACC đã cung cấp tới quý độc giả những thông tin cần thiết liên quan đến Thủ tục giám hộ cho người chưa thành niên. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến nội dung bài viết hoặc các vấn đề pháp lý khác, vui lòng liên hệ ngay với ACC để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời nhé!