Thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán thép phế liệu (Cập nhật 2023)

Từ lâu, việc mua bán và kinh doanh phế liệu không còn là hoạt động mua bán nhỏ lẻ mà đã phát triển thành một lĩnh vực có thể hái ra tiền và thu được nhiều lợi nhuận “một vốn bốn lời”. Trong đó, hoạt động mua bán thép phế liệu đang ngày càng phát triển, nhiều cá nhân, tổ chức mua bán thép phế liệu bằng số lượng lớn. Để đảm bảo quyền và lợi ích các bên đã ký kết hợp đồng với nhau để thực hiện theo thỏa thuận, tuy nhiên không thể tránh khỏi những tranh chấp về dạnh hợp đồng mua bán trong lĩnh vực này. Vậy trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán thép phế liệu được pháp luật quy định như thế nào?

1. Một số khái niệm:

• Hợp đồng mua bán thép phế liệu là gì? Hợp đồng mua bán thép phế liệu được hiểu là Hợp đồng thể hiện sự thỏa thuận giữa hai bên. Trong đó, bên bán có nghĩa vụ giao thép phế liệu cho bên mua theo đúng số lượng, khối lượng, … Bên mua có nghĩa vụ nhận thép phế liệu và thanh toán tiền cho bên bán.
• Tranh chấp hợp đồng mua bán thép phế liệu? là những mâu thuẫn, bất đồng về quyền và nghĩa vụ giữa các chủ thể tham gia trong hợp đồng mua bán thép phế liệu: có thể là Bên bán thép phế liệu không giao hoặc giao không đầy đủ, không đúng thời hạn cho bên mua hoặc sau khi bên mua nhận hàng đã không thanh toán tiền cho bên Bán, hoặc một lý do khác dẫn đến tranh chấp giữa các bên. Cũng có thể xảy ra tranh chấp phát sinh từ nội dung của hợp đồng, giải thích từ ngữ trong hợp đồng, quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng, thực hiện hợp đồng, sửa đổi, bổ sung chấm dứt hợp đồng mua bán thép phế liệu

2. Đặc điểm của tranh chấp hợp đồng mua bán thép phế liệu

• Tranh chấp hợp đồng mua bán thép phế liệu có những đặc điểm cơ bản sau đây:
  • Có sự vi phạm hợp đồng mua bán hàng hóa.
  • Có thiệt hại về tài sản của bên bị vi phạm.
  • Có quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm hợp đồng và thiệt hại vật chất xảy ra.
  • Có lỗi của bên vi phạm.

3. Cơ quan có thẩm quyền giải quyết.

• Về cơ bản thì tranh chấp hợp đồng mua bán thép phế liệu thuộc thẩm quyền của Tòa án về dân sự. Để xác định thẩm quyền giải quyết tranh chấp này thì cần căn cứ vào Bộ luật tố tụng dân sự 2015.
• Có 03 bước để xác định thẩm quyền của tòa án khi giải quyết vụ việc dân sự nói chung và giải quyết Tranh chấp hợp đồng mua bán thép phế liệu nói riêng.

Bước 1: Xác định tranh chấp có thuộc thẩm quyền của Tòa án không?

• Hợp đồng mua bán thép phế liệu thuộc Hợp đồng dân sự. Nên thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án. (Khoản 3 Điều 26 Bộ luật tố tụng dân sự 2015, thể hiện rõ tranh chấp Hợp đồng dân sự thuộc thẩm quyền của Tòa án).

Bước 2: Xác định thẩm quyền theo cấp (xác định Tòa án cấp nào có thẩm quyền).

• Điểm a khoản 1 Điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự quy định:

“Điều 35. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện

1. 1. Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp sau đây:
      • Tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình quy định tại Điều 26 và Điều 28 của Bộ luật này, trừ tranh chấp quy định tại khoản 7 Điều 26 của Bộ luật này;”

• Căn cứ vào quy định nêu trên, thì Hợp đồng mua bán thép phế liệu là một loại Hợp đồng dân sự, do đó việc giải quyết tranh chấp thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện.

Bước 3: Xác định thẩm quyền theo lãnh thổ (Bước này giúp xác định Tòa án huyện, tỉnh nào có thẩm quyền giải quyết). Có thể xác định theo thứ tự sau:

• Trường hợp 1: Các đương sự có quyền tự thỏa thuận bằng văn bản yêu cầu Tòa án nơi cư trú làm việc của nguyên đơn.
• Trường hợp 2: Trong trường hợp nguyên đơn, bị đơn không có thỏa thuận hoặc nguyên đơn không có quyền chọn Tòa án theo Điều 40 thì trường hợp này Tòa án nơi bị đơn cư trú sẽ có quyền giải quyết.
• Theo đó, tùy vào sự thỏa thuận của các bên, quyền chọn Tòa án mà xác định thẩm quyền của Tòa án có thẩm quyền. Có thể là Tòa án theo thỏa thuận của các bên mua bán thép phế liệu Hoặc cũng có thể là Tòa án nơi bị đơn cứ trú có thẩm quyền giải quyết.

4. Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán thép phế liệu.

• Pháp luật không quy định chi tiết về trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán thép phế liệu mà quy định trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng dân sự nói chung. Do đó, để giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán thép phế liệu thì cần căn cứ vào trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng dân sự. Về cơ bản, gồm những giai đoạn sau đây:

Giai đoạn 1: Khởi kiện cấp sơ thẩm

• Người khởi kiện Viết đơn khởi kiện theo mẫu và nộp đơn khởi kiện tại cơ quan có thẩm quyền. Kèm theo bản sao chứng thực và chứng cứ của phiên hòa giải không thành công ở UBND phường (xã).
• Tòa án xem xét và thụ lý vụ án nếu thuộc thẩm quyền.
• Nộp tạm ứng án phí (trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận được thông báo nộp án phí) tới chi cục thi hành án dân sự để nhận biên lai rồi trở lại Tòa sơ thẩm 1 bản, và đương sự giữ một bản.
• Đương sự thực hiện các quyền và nghĩa vụ của đương sự như ghi lời khai bổ sung chứng cứ, thay đổi yêu cầu khởi kiện hoặc rút một phần hoặc toàn bộ yêu cầu khởi kiện, yêu cầu Tòa lấy lời khai nhân chứng, thẩm định tại chỗ, thu thập chứng cứ, định giá, …
• Tòa án ra quyết định đưa vụ án ra xét xử và thông báo mở phiên tòa…
• Dự phiên tòa: ở bước này, đương dự khai báo lý lịch ngang, trả lời câu hỏi của Hội đồng xét xử và Luật sư bảo vệ quyền, lợi ích của đương sự, tranh luận, hoãn phiên tòa nếu thuộc trường hợp pháp luật có quy định và có yêu cầu của đương sự.
• Nhận bản án sơ thẩm.
• Lưu ý: Nếu không đồng ý với bản án sơ thẩm của Tòa án sơ thẩm thì có thể thực hiện khởi kiện ở cấp phúc thẩm theo giai đoạn 1.2 dưới đây.

Giai đoạn 2: Khởi kiện ở cấp phúc thẩm.

• Trong vòng 15 ngày kể từ ngày có bản án sơ thẩm tuyên, đương sự nộp đơn kháng cáo nộp cho Tòa phúc thẩm
• Tòa án xem xét và thụ lý vụ án nếu thuộc thẩm quyền giải quyết
• Đương sự đóng tiền tạm ứng án phí phúc thẩm
• Các thủ tục mở phiên tòa
• Nhận bản án phúc thẩm.

Giai đoạn 3:  Xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực của pháp luật theo trình tự giám đốc thẩm hoặc tái thẩm.

• Tòa án xét lại bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực pháp luật vì phát hiện có vi phạm pháp luật trong việc xử lý vụ án (giám đốc thẩm)
• Hoặc có những tình tiết mới được phát hiện có thể làm thay đổi cơ bản nội dung bản án hoặc quyết định của Tòa án (Tái thẩm).
• Lưu ý: Tùy vào tính chất, mức độ lỗi của các bên về tranh chấp Hợp đồng mua bán thép phế liệu, mà đương sự quyết định thực hiện các giai đoạn khác nhau vừa nêu trên. Có nghĩa là đương sự sau khi thực hiện giai đoạn 1, dừng lại ở bản án sơ thẩm dù thắng hay thua cũng đều chấp nhận bản án sơ thẩm; hoặc cũng có thể thực hiện thủ tục kháng cáo và yêu cầu xét xử phúc thẩm, hoặc có vi phạm pháp luật trong việc xử lý vụ án; hoặc có tình tiết mới được phát hiện có thể làm thay đổi cơ bản nội dung bản án, quyết định của Tòa án mà đương sự có thể giải quyết đến giai đoạn 2, hoặc đến cùng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.