Trong thế giới đa dạng ngôn ngữ, thủ ngữ là ngôn ngữ hình ảnh dựa trên biểu hiện của khuôn mặt và cử động của bàn tay - đóng vai trò quan trọng như là phương tiện chính thức giao tiếp của cộng đồng người khiếm thính. Thủ ngữ không chỉ là một hệ thống truyền đạt ý nghĩa, mà còn là biểu tượng văn hóa và cầu nối tinh thần giữa những người khiếm thính với thế giới xung quanh. Để hiểu rõ hơn về những thông tin trên, hãy cùng ACC đi vào tìm hiểu về khái niệm thủ ngữ là gì? Trong bài viết sau đây nhé!
Thủ ngữ là gì? Nguồn gốc của thủ ngữ thế giới
1. Thủ ngữ là gì?
Thủ ngữ là một loại ngôn ngữ dựa trên hình ảnh, sử dụng biểu hiện của khuôn mặt và cử động của bàn tay để truyền đạt ý nghĩa và tương tác giao tiếp. Đây là phương tiện chính thức của cộng đồng người khiếm thính trên toàn thế giới, thay thế cho việc sử dụng âm thanh.
2. Nguồn gốc của thủ ngữ thế giới
Trong thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên, triết gia vĩ đại người Hy Lạp Aristotle đã khẳng định rằng không thể giáo dục người điếc. Ông tin rằng nếu không thể nghe, con người không thể học.
Vào thế kỷ 16, nhà vật lý học người Padua Geronimo Cardano đã tuyên bố rằng người điếc có thể học thông qua việc giao tiếp bằng ký hiệu.
Năm 1620, tu sĩ dòng Benedict người Tây Ban Nha Juan Pablo de Bonet đã xuất bản cuốn sách đầu tiên về Ngôn ngữ ký hiệu, mang tựa đề 'Reducción de las letras y arte para enseñar a hablar a los mundos' (Tổng hợp các chữ cái và nghệ thuật dạy nói cho người câm), công bố bảng chữ cái dựa trên ngôn ngữ ký hiệu đã được cộng đồng người điếc phát triển theo bản năng từ trước.
Trong thế kỷ 18, Cha Charles-Michel de l'Épée, một giáo sĩ Công giáo đến từ Paris, được biết đến là "Cha của người điếc". Ông chứng kiến hai cô gái ra hiệu với nhau, và nhận ra rằng phương pháp này có thể được sử dụng để giáo dục trẻ khiếm thính. Ông thành lập Viện trẻ khiếm thính Quốc gia Paris (Institut National de Jeunes Sourds de Paris) và đưa ra Ngôn ngữ Ký hiệu Cổ của Pháp.
2.1 Ngôn ngữ Ký hiệu Martha's Vineyard
Trong thế kỷ 19, vì các mối quan hệ hôn nhân giữa các gia đình trong cộng đồng người Anh định cư sớm từ năm 1690, tình trạng khiếm thính di truyền ở Chilmark tăng cao. Ngôn ngữ ký hiệu bắt đầu phát triển tại ba cộng đồng ở New England: Martha's Vineyard, Massachusetts; Henniker, New Hampshire; và Thung lũng sông Sandy, Maine.
Ngôn ngữ ký hiệu Martha's Vineyard (MVSL) đóng vai trò quan trọng trong lịch sử của Ngôn ngữ ký hiệu Mỹ (ASL). Nó đã phổ biến chủ yếu trên đảo Martha's Vineyard từ đầu thế kỷ 18 cho đến năm 1952. MVSL được sử dụng bởi cả người khiếm thính và người không khiếm thính, vì vậy việc khiếm thính không còn là rào cản cho việc tham gia vào cuộc sống cộng đồng.
2.2 Ngôn ngữ ký hiệu Mỹ
Vào đầu thế kỷ 19, việc giáo dục người khiếm thính ở Mỹ đang trong tình trạng lạc hậu so với Châu Âu. Trái ngược với nhiều nỗ lực phát triển phương pháp giáo dục và giao tiếp cho người khiếm thính tại Scotland và Paris, Mỹ thiếu nguồn lực và sự quan tâm đầu tư vào lĩnh vực này.
Năm 1807, tại Hartford, Connecticut, một bé gái hai tuổi tên là Alice Cogswell đã mất khả năng nghe sau một cơn sốt, có thể là do viêm màng não. Dù vượt qua khó khăn đó, Alice vẫn là một đứa trẻ thông minh và ham học. Sự chăm sóc của cô thu hút sự chú ý của hàng xóm là Thomas Hopkins Gallaudet, một sinh viên tốt nghiệp thần học từ Đại học Yale. Alice đã trở thành nguồn động viên quan trọng khi Gallaudet quyết định đi tìm kiếm kiến thức về giáo dục người khiếm thính ở Châu Âu.
Nguồn gốc của thủ ngữ thế giới
Gallaudet đã lựa chọn Viện Trẻ khiếm thính Quốc gia Paris để học hỏi. Tại đó, ông gặp và thuyết phục được Laurent Clerc, một trợ lý của Cha Charles-Michel de l'Épée, để cùng ông trở về Mỹ. Trong thời gian chuyến hành trình kéo dài 55 ngày trở về Mỹ, Gallaudet học ngôn ngữ ký hiệu từ Clerc, và ngược lại, Clerc học tiếng Anh từ Gallaudet.
Sau khi trở về Mỹ, vào ngày 15/4/1817, Gallaudet thành lập Trường Học Dành Cho Người Khiếm Thính Hoa Kỳ (ASD) tại West Hartford, Connecticut.
Ngôn ngữ Ký hiệu Mỹ (ASL) bắt nguồn từ thế kỷ 19 tại trường ASD. Học sinh khiếm thính được giảng dạy kỹ năng đọc viết, nghiên cứu Kinh Thánh và học nghề để kiếm sống. Từ đó, việc sử dụng ASL lan rộng trong cộng đồng người khiếm thính.
ASL có ngữ pháp độc lập không liên quan đến tiếng Anh. Đây là một ngôn ngữ chủ ngữ-động từ-tân ngữ. Có nhiều cách diễn đạt khác nhau trong ASL, nhưng vẫn đảm bảo sự rõ ràng. Thứ tự từ trong ASL thay đổi tùy thuộc vào ngữ cảnh và mức độ quen thuộc của người nghe. Ví dụ, câu "Anh có khỏe không ạ?" có thể được rút gọn thành "Khỏe không?" trong ngôn ngữ ký hiệu.
Biểu cảm khuôn mặt là một phần không thể thiếu của ngữ pháp và cấu trúc của ASL. Nó phản ánh sự khác biệt giữa câu hỏi và câu trả lời, điều chỉnh ý nghĩa của từ ngữ, truyền đạt cảm xúc, xác định mối quan hệ không gian, và nhiều hơn nữa.
3. Bảng chữ cái
Bảng chữ cái trong ngôn ngữ ký hiệu Mỹ (ASL) bao gồm 26 biểu tượng được sử dụng để đại diện cho các chữ cái trong tiếng Anh. Cụ thể, các biểu tượng cho các chữ cái "p" và "k" sử dụng cùng một hình thức nhưng với các hướng khác nhau.
4. Cuộc chiến giữa các phương pháp
Trong lịch sử giáo dục người khiếm thính, Mỹ và châu Âu đã từng đối đầu quyết liệt về phương pháp dạy học. Một phía ủng hộ phương pháp thuyết pháp, trong khi phía khác ấn định vào cử chỉ. Ở giữa là những người ủng hộ việc kết hợp cả hai phương pháp.
Năm 1880, Hội nghị quốc tế thứ hai về giáo dục người khiếm thính tại Milan đã quyết định áp dụng phương pháp thuyết pháp cho việc dạy học sinh khiếm thính sau một cuộc bỏ phiếu. Tuy nhiên, nhiều giáo viên không tham dự hội nghị này. Người khiếm thính khắp nơi bị loại trừ khỏi quá trình bỏ phiếu, gây ra sự phẫn nộ và bức xúc. Cuộc tranh luận về các phương pháp giáo dục cho người khiếm thính đã trở thành một vấn đề nhức nhối không chỉ trong quá khứ mà còn đến ngày nay, với việc lựa chọn phương thức giao tiếp được coi là một vấn đề của quyền con người.
Cuộc chiến giữa các phương pháp
5. Chuẩn hóa và phổ biến ngôn ngữ ký hiệu
Ngày nay, chỉ có 41 quốc gia trên thế giới công nhận ngôn ngữ ký hiệu là ngôn ngữ chính thức. Trong số các ngôn ngữ ký hiệu được sử dụng phổ biến trên bình diện quốc tế, có thể kể đến Ngôn ngữ ký hiệu Mỹ, Ngôn ngữ ký hiệu Anh và Ngôn ngữ ký hiệu Pháp.
Ở Hoa Kỳ, khoảng một nửa số tiểu bang đang cung cấp tín chỉ trung học cho học sinh tham gia các khóa học Ngôn ngữ Ký hiệu Mỹ (ASL) như một môn ngoại ngữ. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng việc học ngôn ngữ thứ hai không chỉ có thể tăng cường kích thước não bộ, mà còn cải thiện khả năng giao tiếp và nhận thức. Đặc biệt, việc học ngôn ngữ ký hiệu cũng có thể trì hoãn sự khởi phát của các bệnh như sa sút trí tuệ và Alzheimer sau này, vì cách tiếp cận cấu trúc não trong việc học ngôn ngữ này tương tự như khi học các ngôn ngữ nói.
Mặc dù sử dụng rộng rãi, số lượng người sử dụng Ngôn ngữ Ký hiệu Mỹ vẫn chưa được đếm chính xác. Theo Cục điều tra dân số của Hoa Kỳ, khoảng 3,6% dân số, tương đương với khoảng 11,8 triệu người, có vấn đề về thính giác. Tuy nhiên, theo ước tính từ Trung tâm Quốc gia về Phòng ngừa Thiên tai NCDP, có từ 250.000 đến 500.000 người sử dụng Ngôn ngữ Ký hiệu Mỹ. Mặc dù nằm trong top năm ngôn ngữ phổ biến ở Hoa Kỳ sau tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ý, tiếng Đức và tiếng Pháp, việc sử dụng Ngôn ngữ Ký hiệu Mỹ vẫn chưa được lan rộng đầy đủ.
6. Ngôn ngữ ký hiệu Việt Nam
Từ những năm 2000, Việt Nam đã bắt đầu triển khai những nỗ lực để hoàn thiện và hệ thống hóa Ngôn ngữ Ký hiệu, nhằm phục vụ cho cộng đồng người khiếm thính. Các câu lạc bộ, nhóm dạy, và hoạt động liên quan đến ngôn ngữ ký hiệu đã bắt đầu hình thành và phát triển mạnh mẽ. Xuất hiện một số tài liệu chất lượng cao như 'Bộ 3 tập Ký hiệu cho người điếc Việt Nam' và 'Từ điển Ngôn Ngữ Ký hiệu Việt Nam'.
Hiện nay, tại Việt Nam, có đa dạng các phương ngữ ký hiệu khác nhau tùy theo từng khu vực như Hà Nội, Hải Phòng, Thái Bình, Đà Nẵng, Bình Dương, và Thành phố Hồ Chí Minh. Trong số này, ba phương ngữ ký hiệu chính được sử dụng là Hà Nội, Hải Phòng và Thành phố Hồ Chí Minh.
7. Ngôn ngữ ký hiệu trong cuộc sống
Dù có nhận ra hay không, trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường sử dụng thủ ngữ để truyền đạt thông điệp một cách không lời, qua cử chỉ, biểu hiện và ánh mắt.
Tất cả mọi người, bất kể có khuyết tật ngôn ngữ hay không, đều sở hữu kiến thức về ngôn ngữ ký hiệu. Bởi vì ngôn ngữ ký hiệu thường được phát triển mạnh mẽ trong cộng đồng người khiếm thính, nên những người thuộc cộng đồng này có thể giao tiếp tốt hơn cả khi không biết ngoại ngữ.
Một cách đơn giản để nhận thức về tầm quan trọng của ngôn ngữ không lời là thử nói chuyện mà không nhắm mắt và không cử động thân thể. Chỉ trong 30 phút, bạn sẽ nhận ra rằng hiệu quả của câu chuyện sẽ giảm đi đáng kể. Sự thiếu hướng dẫn từ ánh mắt của người đối thoại, cũng như thiếu đi cử chỉ và biểu hiện, khiến cho việc truyền đạt thông điệp trở nên không hiệu quả.
Ngôn ngữ ký hiệu trong cuộc sống
Mặc dù có những khác biệt về ngôn ngữ ký hiệu do sự đa dạng văn hóa và lịch sử của từng quốc gia, nhưng vẫn tồn tại những điểm tương đồng nhất định. Ví dụ, ký hiệu 'uống nước' và 'lái ô tô' có những biểu thị chung trên khắp thế giới.
Với sự hiện diện rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, ngôn ngữ ký hiệu đóng vai trò quan trọng, giúp chúng ta giao tiếp một cách tiện lợi và thoải mái. Điều này là minh chứng cho việc người bình thường đã "phát minh" ra ngôn ngữ ký hiệu, và người khiếm thính đã hệ thống hóa chúng thành một hệ thống giao tiếp của riêng mình.
Bài viết trên, đã cung cấp toàn bộ thông tin về thủ ngữ là gì? Và nguồn gốc của nó ra sao? Mà ACC thu thập được. Hy vọng những thông tin này giúp ích được cho bạn trong việc tìm kiếm thông tin về khái niệm trên. Xin cảm ơn vì đã theo dõi.
Nội dung bài viết:
Hãy để lại bình luận của bạn tại đây!