Thị xã là gì? Phân loại hành chính tại Việt Nam

Thị xã là đơn vị hành chính ở giữa cấp huyện và cấp xã, được phân cấp dựa trên mật độ dân số và tình hình phát triển kinh tế-xã hội. Vậy thực chất Thị xã là gì? Hãy cùng Acc tìm hiểu về nó qua bài viết dưới đây nhé!

Thị xã là gì? Phân loại hành chính tại Việt Nam 

1. Thị xã là gì?

Thị xã là một cấp hành chính tại Việt Nam, nằm dưới tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương. Theo cách phân loại đô thị hiện nay, thị xã thường được xem là đô thị loại IV hoặc loại III.

Có thể nói đây là nơi có mật độ dân cư đông đúc, thường phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại và dịch vụ, thường là trung tâm hành chính và kinh tế của tỉnh.

2. Những đặc điểm của thị xã

Thị xã thường có quy mô nhỏ hơn so với thành phố, nhưng lớn hơn so với thị trấn. Thường thì thị xã được chia thành hai khu vực: nội thị xã và ngoại thị xã, thường được gọi tắt là nội thị và ngoại thị.

Thị xã tương đương với các đơn vị sau đây:

• Tại các thành phố trực thuộc trung ương: quận (nội thành), thành phố trực thuộc trung ương (nội thành), và huyện (ngoại thành).
• Tại các tỉnh: Huyện và thành phố thuộc tỉnh.
• Về quy mô, thị xã thường lớn hơn thị trấn nhưng nhỏ hơn các thành phố. Đây là nơi có mật độ dân cư đông đúc, chủ yếu sinh sống nhờ các hoạt động trong các lĩnh vực như dịch vụ, công nghiệp, thương nghiệp và tiểu thủ công nghiệp.
• Về loại hình, thị xã là một loại đô thị và dân cư tại đó được xem là dân thành thị, mặc dù vẫn có thể có một phần dân số sống bằng nghề nông.

Những đặc điểm của thị xã

• Mỗi thị xã được chia thành nhiều phường (phần nội thị) và xã (phần ngoại thị). Tuy nhiên, có trường hợp ngoại lệ như thị xã Cửa Lò (tỉnh Nghệ An), trong đó tất cả các đơn vị hành chính chỉ có phường mà không có xã trực thuộc.

3. Phân biệt thị xã và thị trấn

Thị xã và thị trấn được xác định là hai loại đô thị theo quy định của Luật Quy hoạch đô thị 2009.

Thị xã: Thị xã thường có quy mô lớn hơn so với thị trấn và là nơi tập trung đông dân cư, sinh sống chủ yếu nhờ các hoạt động trong các lĩnh vực như dịch vụ, công nghiệp, thương nghiệp, và tiểu thủ công nghiệp. Thị xã thường đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội của khu vực hoặc địa phương, có thể là trung tâm chính trị, hành chính, và văn hoá.

Thị trấn: Thị trấn có quy mô nhỏ hơn và có dân số thấp hơn, thường tập trung vào các hoạt động kinh tế như nông nghiệp, dịch vụ cơ bản, và thương mại. Thị trấn thường đóng vai trò là nơi cung cấp dịch vụ cơ bản cho các khu vực nông thôn xung quanh và là đơn vị hành chính cùng cấp với xã nằm trong thị xã.

Phân biệt thị xã và thị trấn

4. Phân loại hành chính tại Việt Nam

4.1 Tiêu chí phân loại đơn vị hành chính

Về diện tích tự nhiên

Nông thôn bao gồm một diện tích rộng lớn, bao quát các khu vực sâu, xa, và ven biên giới. Sự tổ chức của nông thôn phản ánh sự hình thành tự nhiên của lãnh thổ hành chính, trong khi đô thị thường được tổ chức trên cơ sở nhân tạo.

Về quy mô dân số

Nông thôn có mật độ dân cư thấp hơn so với đô thị. Dân cư nông thôn thường được tổ chức thành các làng, bản, với mối liên kết và gắn bó sâu sắc trên cùng một địa bàn.

Về trình độ phát triển kinh tế – xã hội

Nông thôn tập trung chủ yếu vào các hoạt động nông nghiệp, lâm nghiệp, và ngư nghiệp, thường thiếu hạ tầng so với đô thị. Dân cư nông thôn chủ yếu là nông dân, thường có trình độ văn hóa thấp hơn so với dân cư đô thị.

Về các yếu tố đặc thù

Dân cư nông thôn thường có mối quan hệ xã hội mật thiết và gắn kết hơn do sự gần gũi trong sinh sống và lao động. Mạng lưới cộng đồng nông thôn thường được hình thành thông qua các tổ chức tự quản, hoạt động dựa trên tinh thần hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau.

Phân loại hành chính tại Việt Nam

4.2 Thẩm quyền phân loại đơn vị hành chính

Theo quy định của Nghị quyết số 1211, thẩm quyền phân loại đơn vị hành chính như sau:

• Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền quyết định công nhận phân loại đơn vị hành chính cấp tỉnh theo ba loại: loại I, loại II và loại III.
• Bộ trưởng Bộ Nội vụ có thẩm quyền quyết định công nhận phân loại đơn vị hành chính cấp huyện theo ba loại: loại I, loại II và loại III.
• Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền quyết định công nhận phân loại đơn vị hành chính cấp xã theo ba loại: loại I, loại II và loại III. 

4.3 Thủ tục phân loại đơn vị hành chính

Thủ tục phân loại đơn vị hành chính cấp tỉnh:

• UBND cấp tỉnh chỉ đạo cơ quan chuyên môn lập hồ sơ phân loại đơn vị hành chính cấp mình, sau đó trình HĐND cùng cấp xem xét và thông qua.
• UBND cấp tỉnh gửi hồ sơ phân loại đơn vị hành chính cấp tỉnh tới Bộ Nội vụ.
• Bộ Nội vụ tiến hành thẩm định hồ sơ trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ từ UBND cấp tỉnh.
• Bộ Nội vụ trình Thủ tướng Chính phủ xem xét và quyết định trong vòng 15 ngày kể từ ngày có kết quả thẩm định.
• Thủ tướng Chính phủ xem xét và quyết định phân loại đơn vị hành chính cấp tỉnh trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ từ Bộ Nội vụ.

Quy trình phân loại đơn vị hành chính cấp huyện:

• UBND cấp huyện đưa ra chỉ đạo để cơ quan chuyên môn lập hồ sơ phân loại đơn vị hành chính cấp huyện. Sau đó, hồ sơ được trình HĐND cùng cấp xem xét và thông qua trước khi chuyển đến UBND cấp tỉnh.
• Sở Nội vụ tham mưu và hỗ trợ UBND cấp tỉnh trong việc kiểm tra và hoàn thiện hồ sơ từ UBND cấp huyện trước khi gửi đến UBND cấp tỉnh để xem xét.
• UBND cấp tỉnh gửi hồ sơ phân loại đơn vị hành chính cấp huyện tới Bộ Nội vụ.
• Bộ Nội vụ phải tiến hành thẩm định hồ sơ trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ từ UBND cấp tỉnh.
• Cuối cùng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ xem xét và quyết định về phân loại đơn vị hành chính cấp huyện trong vòng 15 ngày kể từ ngày có kết quả thẩm định.

Thủ tục phân loại đơn vị hành chính

Quy trình phân loại đơn vị hành chính cấp xã:

• UBND cấp xã lập hồ sơ phân loại đơn vị hành chính cấp xã và trình Hội đồng nhân dân (HĐND) cùng cấp để xem xét, thông qua, sau đó gửi đến UBND cấp huyện.
• Phòng Nội vụ hỗ trợ UBND cấp huyện trong việc kiểm tra và hoàn thiện hồ sơ từ UBND cấp xã trước khi chuyển đến Sở Nội vụ.
• UBND cấp huyện gửi hồ sơ phân loại đơn vị hành chính cấp xã tới Sở Nội vụ để tiến hành thẩm định trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ từ UBND cấp huyện.
• Sở Nội vụ trình Chủ tịch UBND cấp tỉnh xem xét và quyết định về phân loại đơn vị hành chính cấp xã trong vòng 15 ngày kể từ ngày có kết quả thẩm định, sau đó thông qua Chủ tịch UBND cấp tỉnh.
• Chủ tịch UBND cấp tỉnh xem xét, quyết định về phân loại đơn vị hành chính cấp xã trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ từ Sở Nội vụ.

Trên đây, là những thông tin về thị xã là gì? Mà Acc đã tìm hiểu được, hy vọng thông tin trên sẽ giúp ích được cho bạn.