Thất thu là gì? (Cập nhật mới nhất 2024)

1. Thất thu là gì? 

Thất thu là khoản phải thu nhưng không thể thu hoặc chưa thu được nhưng thất thoát là đã xác định được nhưng bị mất đi. Thất thoát có nhiều nguyên nhân khác nhau và “thất thu” vẫn là một bài toán khó đối với cơ quan nhà nước hiện nay.

2. Nguyên nhân đến thất thu ngân sách nhà nước: 

Có thể thấy, tiến độ thu ngân sách nhà nước đạt thấp là hệ quả của khó khăn chung của nền kinh tế trong những năm gần đây. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này. Trước hết, do các doanh nghiệp ngừng hoạt động, giải thể, làm ăn thua lỗ dẫn tới không phát sinh thuế, đã làm hụt thu ngân sách nhà nước. Tuy thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều biện pháp tăng cường bảo vệ nhà đầu tư và nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của doanh nghiệp trong nước, nhưng số doanh nghiệp ngừng hoạt động vẫn tăng.

Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong tháng 10 năm 2013, đã có thêm gần 5.900 doanh nghiệp ngừng hoạt động, nâng tổng số doanh nghiệp ngừng hoạt động trong 10 tháng lên gần 42.000 doanh nghiệp, tăng gần 13% so với cùng kỳ năm 2012. Và, điều này cho thấy, tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn. Mặt khác, việc giãn thuế cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng phần nào cũng dẫn tới giảm thu ngân sách nhà nước. Theo ước tính của Chính phủ, tổng số thuế gia hạn lên tới khoảng 9.100 tỷ đồng.

Sự gia tăng hiện tượng gian lận thương mại, hoàn thuế VAT cũng là một nguyên nhân dẫn tới thất thu ngân sách. Chẳng hạn, theo số liệu của Tổng cục Hải quan, tính đến hết tháng 9, ngành hải quan đã bắt giữ và xử lý gần 20.000 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, trị giá trên 200 tỷ đồng. Hoặc vào tháng 9 mới đây, nhiều phương tiện thông tin đại chúng đăng tải việc Cục Điều tra chống buôn lậu đã quyết định khởi tố vụ một công ty xuất khống 2.000 thùng rượu nhằm chiếm đoạt tiền thuế. Theo tính toán của các cơ quan chức năng, số tiền thuế chiếm đoạt ước tính khoảng trên 7 tỷ đồng. Mặt khác, hành vi chuyển giá đã và đang diễn ra cũng dẫn tới thất thu ngân sách nhà nước. Chuyển giá ở Việt Nam rất đa dạng, không chỉ diễn ra ở các doanh nghiệp FDI, mà đã diễn ra giữa các bên liên kết trong nội địa Việt Nam.

Đã có không ít tập đoàn kinh tế trong nước lợi dụng chính sách ưu đãi của Nhà nước thành lập một số công ty con hoạt động trong những lĩnh vực và địa bàn khác nhau, trong đó có những lĩnh vực, địa bàn được ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp. Hành vi của họ là tìm cách chuyển lợi nhuận trước thuế từ doanh nghiệp không được ưu đãi thuế sang doanh nghiệp liên kết được ưu đãi thuế hoặc chuyển lợi nhuận trước thuế từ doanh nghiệp có lãi sang doanh nghiệp bị lỗ; thông qua giá chuyển giao sản phẩm và cung cấp dịch vụ giữa các bên để giảm thiểu nghĩa vụ thuế tổng hợp của tập đoàn. Tuy chưa có số liệu thống kê chính xác về số tiền gian lận trong hành vi chuyển giá, nhưng qua số liệu từ nhiều nguồn khác nhau, hành vi này đã làm thất thu ngân sách nhà nước hàng nghìn tỷ đồng.

Một nguyên nhân nữa cũng dẫn đến thu ngân sách thấp là do việc giảm tỷ trọng của các loại phí, lệ phí, nguồn thu ngoài thuế và thuế đánh trên vốn. Ngoài ra, nguồn thu từ giao và cho thuê đất để xây dựng các khu công nghiệp giảm, cũng như thu thuế thương mại vì việc cắt giảm hàng rào thuế quan theo lộ trình và giảm nhập khẩu cũng là một nguyên nhân gây ra xu hướng trên.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, từ đầu năm đến ngày 15/10/2013, thu từ dầu thô 85,6 nghìn tỷ đồng, bằng 86,4%; thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất, nhập khẩu 108,5 nghìn tỷ đồng, chỉ đạt bằng 65,2%; thu từ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (không kể dầu thô)  82,6 nghìn tỷ đồng, bằng 76,9%; thu thuế công, thương nghiệp và dịch vụ ngoài nhà nước 80,3 nghìn tỷ đồng, bằng 66,6%; thuế thu nhập cá nhân 37,9 nghìn tỷ đồng, bằng 69,2%; thu phí, lệ phí 7,7 nghìn tỷ đồng, bằng 74,5%.

3. Nhiều giải pháp chống thất thu ngân sách nhà nước

4. Giới thiệu dịch vụ công ty luật ACC