Thanh toán bù trừ là gì? Đây có lẽ là câu hỏi của nhiều người khi nghe đến thuật ngữ này. Bởi vì khi nhắc đến thanh toán người ta có thể hiểu ngay thanh toán là việc người mua thực hiện trả một khoản tiền cho người bán, tuy nhiên việc thanh toán bù trừ lại không phải như vậy. Do đó, bài viết này sẽ giới thiệu đến quý bạn đọc về thanh toán bù trừ là gì? (cập nhật 2022).
Thanh toán bù trừ là gì? (cập nhật 2022)
1. Thanh toán bù trừ là gì?
Thanh toán bù trừ là một phương thức thanh toán vốn giữa các ngân hàng. Qua nghiệp vụ này, các ngân hàng thực hiện thu hộ, chi hộ ngân hàng bạn và sẽ thanh toán ngay số chênh lệch (thu hộ - chi hộ) trong phiên thanh toán bù trừ với ngân hàng chủ trì.
Thanh toán bù trừ có vai trò hết sức quan trọng, giúp việc thanh toán vốn các ngân hàng được nhanh chóng, sòng phẳng đặc biệt là thanh toán khác hệ thống.
Do việc giải quyết thanh toán ngay trong ngày nên thanh toán bù trừ tạo điều kiện để đẩy nhanh được tốc độ thanh toán cho cả khách hàng và ngân hàng.
Do việc thanh toán chỉ thực hiện trên số chênh lệch của mỗi đợt bù trừ nên góp phần tiết kiệm được vốn trong thanh toán.
2. Những quy định chung trong thanh toán bù trừ
Đối với ngân hàng thành viên:
- Phải làm văn bản đề nghị được tham gia thanh toán bù trừ.
- Mở tài khoản tiền gửi tại ngân hàng chủ trì và phải đảm bảo có đủ vốn để thanh toán sòng phẳng, kịp thời.
- Thực hiện đúng các qui trình kĩ thuật nghiệp vụ và qui tắc tổ chức của nhóm thanh toán bù trừ. Lập các chứng từ, các bảng kê để giao nhận với các ngân hàng hoặc lệnh thanh toán đúng theo qui định đảm bảo số liệu chính xác và an toàn.
- Về thanh toán số chênh lệch trong thanh toán bù trừ: Ngân hàng củ trì sẽ trích tài khoản tiền gửi của ngân hàng thành viên để thanh toán, nếu không đủ thì phải nộp tiền mặt hoặc vay ngân hàng chủ trì. Trường hợp sử dụng hết hạn mức cho vay thì ngân hàng chủ trì sẽ áp dụng kỉ luật thanh toán và từ chối thanh toán các lệnh vượt quá hạn mức.
Đối với ngân hàng chủ trì:
- Phải tổ chức tốt nơi giao dịch thanh toán bù trừ về địa điểm, về phương tiện vật chất kĩ thuật.
- Phải có các văn bản, qui chế để hướng dẫn cho các ngân hàng thành viên thực hiện đúng
- Phải tính toán chính xác kết quả thanh toán bù trừ và thực hiện thu của các ngân hàng thành viên phải trả và trả cho các ngân hàng thành viên phải thu một cách nhanh đầy đủ và công bằng. Nếu là bù trừ điện tử phải kiểm soắt và các lệnh thanh toán cho ngân hàng thành viên kịp thời.
- Phải tiến hành xử lí tốt các trường hợp vi phạm về nội qui, qui chế trong thanh toán bù trừ và phải tổng hợp báo cáo về số liệu thanh toán bù trừ trong ngày.
3. Trung tâm thanh toán bù trừ
Trung tâm thanh toán bù trừ hay phòng thanh toán bù trừ, tiếng Anh gọi là clearing house.
Chăc hẳn chúng ta đã nghe rất nhiều về trung tâm thanh toán bù trừ hoạt động như một trung gian giữa người mua và người bán nhằm đảm bảo giao dịch được thực hiện trơn tru từ lúc bắt đầu đến khi kết thúc. Vai trò chính của nó là đảm bảo rằng người mua và người bán tôn trọng nghĩa vụ hợp đồng của họ.
Trách nhiệm của trung tâm thanh toán bù trừ bao gồm việc thiết lập tài khoản giao dịch, thanh toán bù trừ, thu giữ tiền kí quĩ, giao nhận những công cụ mua bán, và báo cáo dữ liệu giao dịch.
Trung tâm thanh toán bù trừ hoạt động như một bên thứ ba trong tất cả các hợp đồng tương lai và quyền chọn. Họ là người mua cho bên bán và là người bán cho bên mua.
Đảm bảo người mua và người bán tôn trọng nghĩa vụ hợp đồng của họ.
Như vậy ta thấy với trung tâm thanh toán bù trừ có trách nhiệm thiết lập tài khoản giao dịch, thanh toán bù trừ, thu giữ tiền kí quỹ, giao nhận công cụ mua bán và báo cáo dữ liệu giao dịch. Bê cạnh đó các nhà thanh toán bù trừ đứng giữa hai công ty thanh toán bù trừ (còn được gọi là công ty thành viên hoặc công ty tham gia). Với mục đích của nó là để giảm nguy cơ một công ty thành viên không tuân thủ các nghĩa vụ thanh toán thương mại của mình.
Sau khi thỏa thuận ràng buộc về mặt pháp lý các giao dịch giữa người mua và người bán, vai trò của công ty thanh toán bù trừ là tập trung hóa và chuẩn hóa tất cả các bước dẫn đến thanh toán (tức là giải quyết) giao dịch. Mục đích là để giảm chi phí, rủi ro thanh toán và rủi ro hoạt động của việc thanh toán bù trừ nhiều giao dịch giữa nhiều bên. Ngoài các dịch vụ trên, thanh toán bù trừ đối tác trung tâm (CCP) chịu rủi ro đối tác bằng cách xen vào giữa người mua và người bán ban đầu của một hợp đồng tài chính, chẳng hạn như một hợp đồng phái sinh. Theo đó ta thấy được vai trò của CCP là thực hiện các nghĩa vụ theo hợp đồng đã thỏa thuận giữa hai đối tác, do đó loại bỏ rủi ro đối tác mà các bên trong hợp đồng có với nhau và thay thế nó bằng rủi ro đối tác bằng một đối tác trung tâm được quy định cao chuyên quản lý và giảm thiểu rủi ro đối tác.
4. Những đặc điểm cần lưu ý về trung tâm thanh toán bù trừ:
Trung tâm thanh toán bù trừ sẽ tham gia vào tiến trình sau khi người bán và người mua thực hiện một giao dịch. Vai trò của họ là củng cố các bước dẫn đến việc hoàn thành một giao dịch. Là một bên trung gian, một trung tâm thanh toán bù trừ đem lại sự an toàn, hiệu quả và là một phần không thể thiếu cho sự ổn định của thị trường tài chính.
Việc trung tâm thanh toán bù trừ đảm nhiệm vị thế ngược lại trong mỗi giao dịch giúp giảm nhiều chi phí cũng như hạn chế rủi ro khi phải thiết lập nhiều giao dịch giữa các bên khác nhau. Tuy nghĩa vụ của họ là làm giảm rủi ro, nhưng việc họ đóng cả vai trò là bên mua và bên bán ban đầu khiến cho họ thành đối tượng chịu rủi ro vỡ nợ từ cả hai bên. Để hạn chế việc này, trung tâm thanh toán bù trừ sẽ yêu cầu một khoản tiền kí quĩ (kí quĩ ban đầu và kí quĩ duy trì).
Thị trường tương lai là nơi có liên quan nhiều nhất với trung tâm thanh toán bù trừ vì sản phẩm tài chính của nó đều có đòn bẩy và cần phải có một bên trung gian giúp ổn định. Mỗi sàn giao dịch sẽ có trung tâm thanh toán bù trừ riêng. Mọi thành viên trên sàn được yêu cầu phải hoàn tất giao dịch của họ qua trung tâm thanh toán bù trừ vào cuối mỗi phiên và phải nạp khoản tiền tương ứng với mức kí quĩ yêu cầu để duy trì số dư trong tài khoản cho trung tâm thanh toán bù trừ.
5. Một số câu hỏi thường gặp
Thanh toán bù trừ tiếng Anh là gì?
Thanh toán bù trừ tiếng Anh là: Clearing.
Trung tâm thanh toán bù trừ tiếng Anh là gì?
Trung tâm thanh toán bù trừ tiếng Anh là: Clearing house.
Thanh toán bù trừ giấy?
Hệ thống thanh toán bù trừ giấy được triển khai từ trước khi IBPS ra đời. Trong một thời gian dài, TTBT giấy cùng tồn tại song song với TTBT điện tử. Với sự hỗ trợ của công nghệ tin học, hệ thống thanh toán bù trừ giấy đã dần được thay thế bằng TTBT điện tử và đến 12/5/2014 địa bàn TTBT giấy cuối cùng là Cần Thơ đã ngừng hoạt động.
Thanh toán bù trừ điện tử?
Hệ thống TTBT điện tử được bắt đầu triển khai từ tháng 5/2002. Hệ thống này chỉ thực hiện chuyển lệnh thanh toán cho ngân hàng nhận sau khi đã xử lý quyết toán bù trừ theo phiên, thường là 2-3 phiên/ngày tùy theo từng địa bàn và khối lượng chứng từ phát sinh.
Trên đây là toàn bộ nội dung về Thanh toán bù trừ là gì? (cập nhật 2022) mà chúng tôi muốn giới thiệu đến quý bạn đọc. Trong quá trình tìm hiểu vấn đề, nếu có bất kỳ thắc mắc nào hoặc có nhu cầu sử dụng dịch vụ hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ tốt nhất. Chúng tôi có các dịch vụ hỗ trợ mà bạn cần.
Nội dung bài viết:
Bình luận