Thẩm quyền là gì? Ý nghĩa của việc thẩm quyền

Thẩm quyền là khái niệm quan trọng trong hệ thống pháp luật, định nghĩa rõ ràng việc quyền lực và trách nhiệm của các cơ quan pháp luật, cũng như cá nhân và tổ chức trong quá trình xử lý và giải quyết các vấn đề pháp lý. Để hiểu hơn về chủ đề này, hãy cùng ACC tìm hiểu nhé.

1. Thẩm quyền là gì?

Thẩm quyền là quyền chính thức được giao cho một cá nhân, tổ chức hoặc cơ quan để xem xét, quyết định và định đoạt vấn đề liên quan đến lĩnh vực hoặc phạm vi mà họ được ủy quyền. Đây thường là quyền lực được phân cấp từ các cơ quan trên xuống cơ quan dưới, hoặc từ các tổ chức trên xuống cá nhân hoặc các phòng ban cụ thể.

Trong pháp luật của Việt Nam, thuật ngữ "thẩm quyền" thường được sử dụng để chỉ các quyền và trách nhiệm của các cơ quan như Tòa án, Viện kiểm sát nhân dân, cũng như các cơ quan điều tra, xét xử và quản lý hành chính khác. Cụ thể, nó ám chỉ đến quyền của các cơ quan này trong việc ra quyết định, thực hiện và giám sát các hoạt động pháp lý, hành chính và tư pháp.

2. Ý nghĩa của việc thẩm quyền

Thẩm quyền của Tòa án là toàn bộ quyền do pháp luật quy định, cho phép Tòa án tiến hành xem xét và giải quyết các vụ việc cụ thể theo quy định của pháp luật. Việc xác định thẩm quyền của Tòa án là vô cùng quan trọng với nhiều ý nghĩa:

1. Tránh chồng chéo nhiệm vụ: Xác định rõ thẩm quyền giúp tránh tình trạng các Tòa án đảm nhận các vụ việc không thuộc thẩm quyền của mình, tạo điều kiện cho việc xét xử nhanh chóng và đúng đắn.
2. Tránh giải quyết không đúng thẩm quyền: Việc xác định thẩm quyền giúp tránh tình trạng giải quyết các vụ việc không đúng thẩm quyền hoặc đẩy trách nhiệm giữa các Tòa án.
3. Đảm bảo chuyên môn, nghiệp vụ: Xác định thẩm quyền giúp Tòa án tự định đoạt các điều kiện chuyên môn, nghiệp vụ cần thiết của đội ngũ cán bộ.
4. Tránh hủy vụ việc và tiết kiệm thời gian: Việc xác định thẩm quyền đúng đắn giúp tránh tình trạng vụ việc bị hủy để xét xử lại, gây mất thời gian và tổn phí vật chất.
5. Thuận lợi cho việc thi hành án: Xác định thẩm quyền giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc thi hành án dân sự và các quyết định của Tòa án.
6. Tạo điều kiện cho các đương sự: Xác định thẩm quyền cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các đương sự trong việc tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ trước Tòa án.

Theo quy định điểm b khoản 1 Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự 2015, thẩm quyền của Tòa án cũng được xác định dựa trên lãnh thổ, với các quy định cụ thể như:

• Thẩm quyền của Tòa án nơi có bất động sản khi vụ việc liên quan đến bất động sản.
• Quyền tự thỏa thuận của các bên trong việc lựa chọn Tòa án giải quyết vụ án.
• Và nhiều điều khoản khác để đảm bảo quyền lợi và tính công bằng cho các bên tham gia tố tụng.

Tóm lại, việc xác định thẩm quyền của Tòa án là vô cùng quan trọng trong quá trình giải quyết các tranh chấp pháp lý, đảm bảo tính công bằng và hiệu quả của hệ thống pháp luật.

3. Các tranh chấp kinh doanh, thương mại sau đây thuộc thẩm quyền Tòa án

Căn cứ vào quy định tại Điều 30 của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, các tranh chấp kinh doanh, thương mại sau đây thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án:

1. Tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.
2. Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ giữa cá nhân, tổ chức với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.
3. Tranh chấp giữa người chưa phải là thành viên công ty nhưng có giao dịch về chuyển nhượng phần vốn góp với công ty, thành viên công ty.
4. Tranh chấp giữa công ty với các thành viên của công ty; tranh chấp giữa công ty với người quản lý trong công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc thành viên Hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám đốc trong công ty cổ phần, giữa các thành viên của công ty với nhau liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, bàn giao tài sản của công ty, chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty.
5. Các tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật.

Những tranh chấp này là các tranh chấp dân sự mà Tòa án có thẩm quyền giải quyết. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng trong trường hợp đã có thoả thuận trọng tài mà một bên khởi kiện tại Tòa án, thì Tòa án phải từ chối thụ lý, trừ khi thoả thuận trọng tài không hợp lệ hoặc không thể thực hiện được.

4. Những tranh chấp kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án cấp huyện

Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 35 của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, những tranh chấp về kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án cấp huyện. Cụ thể, các tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân hoặc tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận sẽ được giải quyết tại Tòa án cấp huyện.

Điều này áp dụng cho các vụ việc như tranh chấp về hợp đồng kinh doanh, quyền sở hữu trí tuệ trong hoạt động thương mại, hay các tranh chấp khác liên quan đến các giao dịch kinh doanh và thương mại.

Tuy nhiên, đáng lưu ý rằng trong trường hợp tranh chấp có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài, hoặc cho Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài, thì Tòa án nhân dân cấp huyện sẽ không có thẩm quyền giải quyết.