Tham nhũng là gì? Các hành vi tham nhũng

Hành vi tham nhũng được xác định là việc sử dụng chức vụ, quyền hạn để thu được lợi ích cá nhân hoặc vật chất không theo quy định của pháp luật, gây ra tổn thất cho tài sản của Nhà nước, tập thể hoặc cá nhân, và can thiệp vào hoạt động bình thường và đúng đắn của các tổ chức, cơ quan.

Tham nhũng là gì?

1. Tham nhũng là gì?

Tham nhũng là hành vi đáng lên án trong xã hội, nơi mà những người được giao trách nhiệm và quyền hạn lợi dụng những vị trí của họ để đạt được lợi ích cá nhân, thường là lợi ích vật chất hoặc phi vật chất không chính đáng. Theo khoản 1 Điều 3 quy định của Luật Phòng, chống tham nhũng 2018, tham nhũng được xác định rõ ràng như là hành vi của những người có chức vụ, quyền hạn trong xã hội.

Chính phủ và các tổ chức có thẩm quyền xác định tham nhũng là một vấn đề nghiêm trọng đối với sự phát triển bền vững của một quốc gia. Tham nhũng không chỉ gây ra thiệt hại về mặt kinh tế, mà còn ảnh hưởng đến công bằng xã hội và lòng tin của người dân vào hệ thống chính trị, tạo ra sự bất bình đẳng và gây ra sự mất lòng tin từ phía công dân.

Người tham nhũng thường là những cá nhân nắm giữ quyền lực và có thế lực trong xã hội, bao gồm các cán bộ, công chức, sĩ quan, và các nhân vật có ảnh hưởng trong cả hệ thống chính trị và kinh tế. Họ lợi dụng quyền hạn của mình để thuận lợi cho bản thân hoặc cho những người có liên quan, thường là những quyết định không công bằng và không minh bạch.

Việc xử lý và ngăn chặn tham nhũng đòi hỏi sự hợp tác giữa chính phủ, các tổ chức xã hội và cộng đồng. Các biện pháp phòng, chống tham nhũng thường bao gồm việc tăng cường giám sát, áp dụng các biện pháp pháp lý nghiêm khắc và tạo ra các cơ chế giám sát và báo cáo để đảm bảo sự minh bạch và trách nhiệm trong quản lý và sử dụng tài nguyên cộng đồng.

2. Các hành vi tham nhũng

Các hành vi tham nhũng được phân loại theo hai khu vực chính là trong khu vực nhà nước và ngoài nhà nước, mỗi khu vực có những đặc điểm và tình huống cụ thể riêng. Trong khu vực nhà nước, các hành vi tham nhũng thường do những người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc hệ thống nhà nước thực hiện.

Một số hành vi tham nhũng phổ biến trong khu vực này bao gồm

• Tham ô tài sản
• Nhận hối lộ
• Lạm dụng chức vụ để chiếm đoạt tài sản
• Lợi dụng chức vụ trong khi thi hành nhiệm vụ
• Công vụ vì vụ lợi cá nhân
• Ngoài ra, còn có các hành vi như 
• Lạm quyền
• Lợi dụng chức vụ để gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi
• Giả mạo trong công tác vì mục đích lợi ích cá nhân đưa hối lộ hoặc môi giới hối lộ để giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị vì lợi ích riêng

Bên cạnh đó, còn có các hành vi như: 

• lợi dụng chức vụ để sử dụng trái phép tài sản công vì mục đích cá nhân, nhũng nhiễu
• không thực hiện nhiệm vụ đúng hoặc không đầy đủ vì mục đích lợi ích cá nhân
• Có hành vi bao che cho người có hành vi vi phạm pháp luật vì lợi ích cá nhân
• Cản trở, can thiệp trái pháp luật vào quá trình giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì lợi ích cá nhân.

Trong khi đó, trong khu vực ngoài nhà nước, các hành vi tham nhũng thường do những người có chức vụ, quyền hạn trong các doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh thực hiện. Các hành vi tham nhũng trong khu vực này bao gồm tham ô tài sản, nhận hối lộ và đưa hối lộ hoặc môi giới hối lộ để giải quyết công việc của doanh nghiệp, tổ chức vì mục đích lợi ích cá nhân.

3. Chủ thể tham nhũng

Chủ thể của tội phạm tham nhũng đa dạng và không chỉ bao gồm những cá nhân hoạt động trong khu vực nhà nước mà còn có những người ở khu vực ngoài nhà nước. Trong khu vực nhà nước, chủ thể thực hiện các hành vi tham nhũng chủ yếu là những người có chức vụ, quyền hạn trong các cơ quan, tổ chức thuộc hệ thống nhà nước. Đây có thể là cán bộ, công chức làm việc trong các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội, cơ quan đơn vị quân đội nhân dân, cơ quan đơn vị công an nhân dân và các cán bộ lãnh đạo, quản lý nghiệp vụ trong các doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh.

Tuy nhiên, trong khu vực ngoài nhà nước, những người thực hiện các hành vi tham nhũng thường là các cán bộ, lãnh đạo, quản lý trong các doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh. Chúng thực hiện các hành vi tham nhũng như tham ô tài sản, nhận hối lộ, môi giới hối lộ hoặc đưa hối lộ để giải quyết các công việc trong doanh nghiệp, tổ chức của họ vì mục đích cá nhân.

Đặc biệt, các tội danh liên quan đến tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước, như tham ô tài sản, nhận hối lộ, môi giới hối lộ và đưa hối lộ, đều được quy định cụ thể và áp dụng các biện pháp trừng phạt nặng nề đối với những người phạm tội. Luật mới cũng tăng nặng các cấu thành và định khung hình phạt đối với các hành vi tham nhũng, đặc biệt là trong việc chiếm đoạt tài sản có liên quan đến các mục đích như giảm nghèo, hỗ trợ cộng đồng, hoặc ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

4. Tội tham ô tài sản

Theo quy định tại Bộ luật hình sự năm 2015, hành vi tham ô tài sản được định nghĩa là việc lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt tài sản mà người phạm tội có trách nhiệm quản lý, có giá trị từ 2.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng, hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này, mà vẫn vi phạm hoặc đã bị kết án về một trong các tội quy định. Điều này áp dụng cho người từ 16 tuổi trở lên và không trong tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự. 

Trong hành vi tham ô tài sản, người phạm tội thường lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt tài sản mà họ quản lý. Điều này gây ra tác động đối với tài sản của cơ quan, tổ chức trong nhà nước hoặc các doanh nghiệp, tổ chức ngoài nhà nước.

Người phạm tội tham ô tài sản có thể rơi vào một trong ba trường hợp sau:

1. Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 2.000.000 đồng trở lên, hoặc trị giá dưới 2.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này và vẫn vi phạm.
2. Chiếm đoạt tài sản trị giá dưới 2.000.000 đồng nhưng đã bị kết án về một số tội phạm quy định.
3. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi, giả mạo trong công tác và chưa được xóa án tích, cũng sẽ bị xem xét là tham ô tài sản.

Nếu tài sản bị chiếm đoạt không đạt mức 2.000.000 đồng hoặc dưới mức này nhưng không thực hiện thành công, người phạm tội hầu như không chịu trách nhiệm hình sự. Điều này cũng áp dụng nếu hành vi chiếm đoạt không liên quan đến chức vụ, quyền hạn của họ.

Chủ thể của tội phạm tham ô tài sản là những người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức nhà nước hoặc doanh nghiệp, tổ chức ngoài nhà nước, từ đủ 16 tuổi trở lên và không trong tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự. Điều này đặt dấu hiệu chủ thể là yếu tố quan trọng nhất trong việc xác định hành vi phạm tội.

5. Tịch thu tài sản tham nhũng

Một khía cạnh quan trọng trong cuộc chiến chống lại tham nhũng là việc thu hồi tài sản đã bị các cá nhân tham nhũng chiếm đoạt. Mặc dù thông tin về số lượng cá nhân bị xử lý và số tài sản bị chiếm đoạt thường được công bố công khai qua phương tiện truyền thông, nhưng thông tin về việc thu hồi tài sản và khối lượng tài sản đã được thu hồi thường không được tiết lộ cho công chúng. Hiện tại, chưa có quy định cụ thể nào từ các cơ quan nhà nước có thẩm quyền đòi hỏi báo cáo hàng năm về kết quả của quá trình thu hồi tài sản bị tham nhũng.

Để đóng góp vào nỗ lực chung chống lại tham nhũng, có thể đề xuất với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền những nhiệm vụ sau trong kế hoạch làm việc hàng năm:

- Tiếp tục các chiến dịch tuyên truyền về pháp luật liên quan đến tội phạm tham nhũng, tăng cường sự nhận thức của cộng đồng về hậu quả của hành vi tham nhũng

- Yêu cầu các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị và xã hội, cũng như các tổ chức kinh tế, báo cáo về tình hình công tác chống tham nhũng hàng năm.

- Các cơ quan điều tra và xử lý tội phạm tham nhũng ở cấp địa phương và trung ương nên báo cáo kết quả của công việc của họ, bao gồm số vụ đã được giải quyết, số lượng tài sản bị chiếm đoạt, số lượng tài sản đã thu hồi được và số lượng tài sản còn phải thu hồi.

- Các cơ quan thi hành án dân sự ở cấp địa phương và trung ương cũng nên báo cáo về việc thi hành án đối với các cá nhân đã bị kết án về tham nhũng. Có thống kê về số lượng tài sản tham nhũng đã được thi hành và số lượng tài sản còn chưa thi hành được.

Những đề xuất này có thể giúp cải thiện tính minh bạch và hiệu quả của công tác thu hồi tài sản trong cuộc chiến chống tham nhũng.

Bài viết trên, đã được ACC cung cấp thông tin chi tiết về khái niệm  Tham nhũng là gì? Các hành vi tham nhũng. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào còn chưa được giải đáp, xin vui lòng liên hệ qua trang web của ACC để nhận được câu trả lời chính xác và cụ thể hơn.