Quy luật giá trị thặng dư là gì?Nguồn gốc của giá trị thặng dư

Quy luật giá trị thặng dư là một quy luật kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản. Nó xác định bản chất của hệ thống sản xuất tư bản, ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của nền kinh tế xã hội.

Quy luật giá trị thặng dư là gì?Nguồn gốc của giá trị thặng dư

1.Quy luật giá trị thặng dư là gì?

Quy luật giá trị thặng dư, hay Surplus value theory trong tiếng Anh, là một trong những quy luật kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản, vì nó định rõ bản chất của nền sản xuất tư bản và chi phối mọi khía cạnh của cuộc sống kinh tế xã hội. Theo quy luật này, không có sự sản xuất giá trị thặng dư thì không thể có chủ nghĩa tư bản. Karl Marx đã khẳng định rằng việc tạo ra giá trị thặng dư là một qui luật tuyệt đối của phương thức sản xuất tư bản.

Ở nơi nào có sự sản xuất giá trị thặng dư, ở đó có chủ nghĩa tư bản, và ngược lại, ở đâu có chủ nghĩa tư bản thì có sự sản xuất giá trị thặng dư. Điều này làm nổi bật sự phụ thuộc mật thiết giữa chủ nghĩa tư bản và việc tạo ra giá trị thặng dư. Lênin đã một lần gọi quy luật giá trị thặng dư là quy luật kinh tế tuyệt đối của chủ nghĩa tư bản. Điều này chỉ ra tầm quan trọng của quy luật này trong việc hiểu về cơ sở kinh tế của xã hội tư bản.

2. Nguồn gốc của giá trị thặng dư

Nguồn gốc của giá trị thặng dư xuất phát từ quá trình sản xuất của nhà tư bản. Trong quá trình này, nhà tư bản mua sức lao động và các tư liệu sản xuất từ công nhân. Công nhân sử dụng sức lao động và các tư liệu này để sản xuất ra hàng hóa. Phần của giá trị hàng hóa chứa giá trị của các tư liệu sản xuất và sức lao động được gọi là giá trị cũ.

Tuy nhiên, công nhân cũng tạo ra giá trị mới hơn giá trị của sức lao động của họ thông qua lao động trừu tượng. Phần giá trị mới này, lớn hơn giá trị sức lao động ban đầu, được nhà tư bản thu lấy nhưng không trả lại cho công nhân. Phần này được gọi là giá trị thặng dư. Do đó, nguồn gốc chính của giá trị thặng dư là từ lao động sống của công nhân.

3. Vai trò của người lao động đối với giá trị thặng dư?

Vai trò của người lao động trong việc tạo ra giá trị thặng dư là cực kỳ quan trọng trong hệ thống kinh tế tư bản. Họ là nguồn gốc chính tạo ra giá trị thặng dư cho các nhà tư bản. Bằng việc sử dụng sức lao động của họ, tư liệu sản xuất được chuyển đổi thành các sản phẩm có giá trị cao hơn. Phần giá trị cao hơn này chính là giá trị thặng dư.

Người lao động không chỉ đơn thuần làm việc để sản xuất hàng hóa mà còn là nguồn năng lượng tạo ra lợi nhuận cho nhà tư bản. Nhưng điều đáng chú ý là, giá trị thặng dư không được người lao động sở hữu. Thay vào đó, nó bị nhà tư bản chiếm đoạt thông qua việc mua sức lao động của họ với một giá thấp hơn giá trị thực của sức lao động đó.

Không chỉ dừng lại ở đó, nhà tư bản còn có thể tăng giá trị thặng dư bằng cách kéo dài thời gian làm việc của người lao động hoặc tăng năng suất lao động của họ. Điều này tạo ra một sự bất công và mâu thuẫn xã hội giữa các giai cấp, với sự bóc lột lao động là nguyên nhân chính gây ra mâu thuẫn này.

4. Nội dung quy luật giá trị thặng dư

Nội dung của quy luật giá trị thặng dư là sự tăng lên không ngừng của giá trị thặng dư thông qua việc gia tăng sản xuất và khai thác lao động.

Nội dung quy luật giá trị thặng dư

• Giá trị thặng dư không chỉ là mục tiêu và động lực hàng ngày của chủ nghĩa tư bản, mà còn là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển của nền sản xuất tư bản.
• Quy luật này gợi mở ra một loạt các mâu thuẫn căn bản trong xã hội tư bản, bao gồm mâu thuẫn giữa tư bản và lao động, cũng như mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân.
• Nó cũng là nguồn gốc của sự cạnh tranh trong chủ nghĩa tư bản, với mục tiêu thu được nhiều giá trị thặng dư hơn. Các nhà tư bản cạnh tranh với nhau, thậm chí xóa sổ nhau, để có được quy mô giá trị thặng dư lớn hơn và tỷ lệ giá trị thặng dư cao hơn.
• Để sản xuất nhiều giá trị thặng dư hơn, các nhà tư bản áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và cải tiến sản xuất, thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của lực lượng sản xuất và tăng tính xã hội hóa của sản xuất. Tất cả những yếu tố này đều đưa xã hội tư bản đến cùng điểm của nó.

5. Công thức tính giá trị thặng dư

Công thức tính giá trị thặng dư là một phần quan trọng của lý thuyết kinh tế chủ nghĩa tư bản. Để tính giá trị thặng dư, chúng ta sử dụng tỷ suất giá trị thặng dư, biểu thị mối quan hệ giữa giá trị thặng dư và chi phí ban đầu mua sức lao động.

Công thức này thường áp dụng trong một khoảng thời gian nhất định, như một ngày lao động, để xác định phần trăm thời gian lao động thặng dư so với tổng thời gian lao động.

Công thức tính tỷ suất giá trị thặng dư là:

m’= t’/t *100%

Đây là công thức quan trọng giúp đo lường mức độ khai thác lao động và quy mô giá trị thặng dư mà chủ sở hữu tư liệu có thể thu được.

Trên đây là toàn bộ thông tin về Quy luật giá trị thặng dư là gì? ACC đã giúp bạn giải đáp. Mọi thắc mắc khác vui lòng liên hệ về ACC nhé!