Quan hệ biện chứng là gì? [Cập nhật 2024]

Phép biện chứng duy vật được xây dựng trên cơ sở một hệ thống những nguyên lý, những phạm trù cơ bản, những quy luật phổ biến phản ánh hiện thực khách quan. Vậy Quan hệ biện chứng là gì? Vật chất và ý thức có mối quan hệ biện chứng là gì? Phép biện chứng là một trong những nội dung quan trọng của môn Triết học. Dưới đây, ACC xin gửi đến Quý bạn đọc bài viết liên quan đến vấn đề quan hệ biện chứng là gì, nhằm mục đích hiểu rõ hơn về vấn đề này.

1. Biện chứng là gì?

Biện chứng là một phương pháp luận, đây là phương pháp tồn tại ở cả nền triết học phương Đông và phương Tây trong thời cổ đại.

Theo nghiên cứu, biện chứng được hiểu như sau: Biện chứng là một phạm trù dùng để chỉ mối quan hệ, tương tác, chuyển hóa và vận động phát triển theo quy luật của các sự vật hiện tượng quá trình trong tự nhiên xã hội và tư duy.

Hai loại hình biện chứng gồm biện chứng khách quan và biện chứng chủ quan. Trong đó:

• Biện chứng khách quan: Biện chứng của bản thân thế giới vật chất, tồn tại khách quan độc lập với ý thức của con người.
• Biện chứng chủ quan: Biện chứng của sự thống nhất giữa logic biện chứng, phép biện chứng và lý luận nhận thức, là tư duy biện chứng. Biện chứng của quá trình phản ánh hiện thực khách quan vào bộ óc của con người.

2. Phép biện chứng là gì?

Phép biện chứng là học thuyết lý luận nghiên cứu khái quát về biện chứng của thế giới. Chúng khái quát những mối liên hệ phổ biến nhất, những quy luật chung nhất của mọi sự vật, sự việc, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội và tư duy thành các nguyên lý quy luật khoa học nhằm xây dựng các phương pháp luận khoa học cho cả quá trình nhận thức và thực tiễn.. Phép biện chứng thuộc về biện chứng chủ quan.

3. Quan hệ biện chứng là gì?

Trong triết học, quan hệ biện chứng là gì? Để hiểu hơn về vấn đề này chúng ta cần phải biết quan hệ trong triết học được hiểu là mối quan hệ, sự tác động, phụ thuộc qua lại giữa hai (hoặc nhiều hơn hai) đối tượng hoặc hai (hoặc nhiều hơn hai) nhóm đối tượng trong một hệ thống nhất định (tập hợp) có liên quan với nhau theo nghĩa chung nhất. Trong biện chứng, khái niệm quan hệ dùng để chỉ: sự quy định, sự tác động và chuyển hóa lẫn nhau giữa các sự vật, hiện tượng, hay giữa các mặt, các yếu tố của mỗi sự vật, hiện tượng trong thế giới.

Ví dụ như: Trên thị trường luôn luôn diễn ra quá trình cung và cầu quy định lẫn nhau. Cung và cầu tác động, ảnh hưởng lẫn nhau, chuyển hóa lẫn nhau, từ đó tạo nên quá trình vận động, phát triển không ngừng của cả cung và cầu. Đây cũng chính là những nội dung cơ bản khi phân tích về mối quan hệ biện chứng giữa cung cầu.

4. Mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức là gì?

Giữa vật chất và ý thức có mối quan hệ biện chứng là gì? 

Mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức là mối quan hệ biện chứng mà trong đó vật chất có trước, ý thức có sau; vật chất là nguồn gốc của ý thức và quyết định ý thức nhưng không thụ động mà có thể tác động trở lại vật chất qua hoạt động của con người.

Theo Lê-nin thì vật chất là một phạm trù triết học để chỉ thực tại khách quan, đem đến cho con người trong cảm giác, được cảm giác của con người chép lại, chụp lại, phản ánh lại và không tồn tại lệ thuộc vào cảm giác. Bên cạnh đó, ý thức là kết quả của quá trình phát triển tự nhiên và lịch sử xã hội. Ý thức mang bản chất là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan, chính là sự phản ánh tích cực, tự giác, chủ động thế giới khách quan và bộ não con người thông qua hoạt động thực tiễn.

Vật chất và ý thức có quan hệ tác động qua lại lẫn nhau. Giữa vật chất và ý thức có mối quan hệ biện chứng là gì, điều này được thể hiện qua nhận thức và thực tiễn.

Vật chất có vai trò quyết định ý thức. Nếu không có vật chất trong tự nhiên và trong xã hội thì sẽ không có ý thức nên ý thức là thuộc tính, là sản phẩm của vật chất. ý thức chịu sự chi phối, quyết định của vật chất. Bên cạnh đó, ý thức có tính sáng tạo, năng động nhưng những điều này có cơ sở từ vật chất và tuân theo những quy luật của vật chất. Vật chất quy định nội dung và hình thức biểu hiệu của ý thức. Điều này có ý nghĩa là ý thức mang những thông tin về đối tượng vật chất cụ thể. 

Ý thức tác động trở lại vật chất. Dù vật chất là nguồn gốc của ý thức nhưng ý thức không thụ động mà sẽ tác động trở lại vật chất thông qua các hoạt động thực tiễn của con người. Qua hoạt động, ý thức có thể thay đổi, cải tạo hiện thực khách quan theo nhu cầu phát triển của con người. Mức độ tác động phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như nhu cầu, ý chí, điều kiện, môi trường… và nếu được tổ chức tốt thì ý thức có khả năng tác động lớn đến vật chất.

5. Ý nghĩa phương pháp luận

- Phải luôn xuất phát từ hiện thực khách quan trong mọi hoạt động. Con người sẽ thu nhận tri thức thông qua chu trình học tập, nghiên cứu từ các hoạt động quan sát, phân tích để tác động vào đối tượng vật chất và buộc những đối tượng này phải thể hiện những thuộc tính, quy luật. Con người phải căn cứ vào hiện thực khách quan để có thể đánh giá, xác định phương hướng, biện pháp, kế hoạch mới có thể thành công để cải tạo thế giới khách quan đáp ứng nhu cầu của mình. Ngoài ra, con người cũng cần phải tránh xa những thói quen chỉ căn cứ vào nhu cầu, niềm tin mà không nghiên cứu đánh giá tình hình vất chất.

- Phát huy tính năng động, sáng tạo, sức mạnh to lớn của yếu tố con người. Con phải luôn chủ độn sáng tạo, phát huy khả năng của mình. Bên cạnh đó, con người cũng phải thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng, nâng cao năng lực bản thân. Không được thụ động, ỷ lại trong mọi trường hợp để tránh việc sa vào lười suy nghĩ, lười lao động.

6. Một số câu hỏi thường gặp

Biện chứng là gì?

Biện chứng là một phương pháp luận, đây là phương pháp tồn tại ở cả nền triết học phương Đông và phương Tây trong thời cổ đại.

ACC cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý trong thời gian bao lâu?

Thông thường từ 01 đến 03 ngày làm việc, kể từ nhận được đầy đủ hồ sơ.

Công ty nào cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý uy tín chất lượng?

ACC chuyên cung cấp các dịch vụ tư vấn pháp lý nhanh chóng, chất lượng với giá cả hợp lý.

Chi phí khi cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý là bao nhiêu?

Tùy thuộc vào từng hồ sơ cụ thể mà mức phí dịch vụ sẽ khác nhau. Hãy liên hệ với chúng tôi để biết một cách cụ thể.

Trên đây là toàn bộ nội dung liên quan đến vấn đề Quan hệ biện chứng là gì do Công ty Luật ACC cung cấp kiến thức đến khách hàng. Hy vọng đây là những thông tin bổ ích về quan hệ biện chứng là gì đối với bạn. Nếu Quý khách hàng có thắc mắc liên quan đến vấn đề này, hãy liên hệ với ACC qua các thông tin sau để được đội ngũ chuyên viên của chúng tôi giải đáp, tư vấn.

Hotline tư vấn pháp luật: 1900.3330

Zalo: 084.696.7979

Khiếu nại: 1800.0006

Văn phòng: (028) 777.00.888

Mail: [email protected]