Phương pháp kế toán chi phí sản xuất

Trong lĩnh vực kế toán và quản lý doanh nghiệp, việc xác định đối tượng kế toán chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành sản phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý chi phí và xác định giá thành sản phẩm. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm, xác định và phân biệt đối tượng kế toán chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành sản phẩm, cùng với các phương pháp kế toán chi phí sản xuất và phương pháp tính giá thành sản phẩm.

1. Đối tượng và phương pháp kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm

1.1. Khái niệm

Đối tượng kế toán chi phí sản xuất

Đối tượng kế toán chi phí sản xuất (CPSX) là phạm vi tập hợp chi phí trong quá trình sản xuất hoặc cung ứng dịch vụ. Nó thường bao gồm các chi phí mà doanh nghiệp phát sinh trong quá trình sản xuất.

Đối tượng tính giá thành

Đối tượng tính giá thành thường là sản phẩm, bán thành phẩm, công việc, dịch vụ hoặc lao động nhất định đòi hỏi phải tính giá thành một đơn vị cụ thể.

1.2. Xác định và phân biệt

Để xác định và phân biệt đối tượng kế toán chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành sản phẩm, chúng ta có thể dựa vào một số cơ sở sau đây.

a) Dựa vào đặc điểm quy trình công nghệ sản xuất

Khi sản xuất giản đơn, đối tượng kế toán chi phí sản xuất có thể là sản phẩm, toàn bộ quá trình sản xuất, hoặc nhóm sản phẩm. Đối tượng tính giá thành trong trường hợp này là sản phẩm cuối cùng.

Trong sản xuất phức tạp, đối tượng kế toán chi phí sản xuất có thể là bộ phận, chi tiết sản phẩm, các giai đoạn chế biến, phân xưởng sản xuất hoặc nhóm chi tiết, bộ phận sản phẩm. Đối tượng tính giá thành trong trường hợp này là thành phẩm ở bước chế tạo cuối cùng hoặc bán thành phẩm ở từng bước chế tạo.

b) Dựa vào loại hình sản xuất

Trong sản xuất đơn chiếc và sản xuất hàng loạt với số lượng nhỏ, đối tượng kế toán chi phí sản xuất là các đơn đặt hàng riêng biệt, và đối tượng tính giá thành trong trường hợp này là sản phẩm của từng đơn đặt hàng.

Với sản xuất hàng loạt với số lượng lớn, đối tượng kế toán chi phí sản xuất có thể là bộ phận, chi tiết sản phẩm, các giai đoạn chế biến, phân xưởng sản xuất hoặc nhóm chi tiết, bộ phận sản phẩm. Đối tượng tính giá thành trong trường hợp này là thành phẩm ở bước chế tạo cuối cùng hoặc bán thành phẩm ở từng bước chế tạo.

Phương pháp kế toán chi phí sản xuất

 Xem thêm: Chi phí kế toán là gì? Sự khác biệt với chi phí thuế TNDN

2. Phương pháp kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành

2.1. Phương pháp kế toán chi phí

Phương pháp kế toán chi phí sản xuất là một hệ thống các phương pháp được sử dụng để tập hợp và phân loại các chi phí sản xuất trong phạm vi giới hạn của đối tượng kế toán chi phí. Có một số phương pháp kế toán chi phí quan trọng:

2.1.1. Phương pháp kế toán chi phí theo sản phẩm

Phương pháp này tập trung vào việc ghi nhận chi phí sản xuất cho từng sản phẩm cụ thể. Điều này giúp bạn biết chính xác chi phí mà mỗi sản phẩm đóng góp vào tổng giá trị sản phẩm.

2.1.2. Phương pháp kế toán chi phí theo đơn đặt hàng

Phương pháp này liên quan đến việc ghi nhận chi phí dựa trên từng đơn đặt hàng. Điều này phù hợp với các doanh nghiệp sản xuất theo đơn đặt hàng đặc biệt.

2.1.3. Phương pháp kế toán chi phí theo giai đoạn công nghệ

Phương pháp này tập trung vào việc ghi nhận chi phí tại từng giai đoạn trong quá trình sản xuất. Điều này giúp bạn kiểm soát và cải thiện hiệu suất sản xuất.

2.1.4. Phương pháp kế toán chi phí theo phân xưởng

Phương pháp này phù hợp cho các doanh nghiệp có nhiều xưởng sản xuất khác nhau. Nó giúp bạn biết được chi phí sản xuất của từng xưởng riêng lẻ.

2.1.5. Phương pháp kế toán chi phí theo nhóm sản phẩm

Phương pháp này cho phép bạn nhóm các sản phẩm có tính chất tương tự lại với nhau để tính toán chi phí một cách hiệu quả.

Việc vận dụng các phương pháp kế toán chi phí sản xuất trong công tác kế toán hàng ngày đòi hỏi bạn phải kỹ lưỡng. Kế toán mở các thẻ hoặc sổ chi tiết chi phí sản xuất theo từng đối tượng đã xác định, phản ánh các chi phí phát sinh có liên quan đến đối tượng, hàng tháng tổng hợp chi phí theo từng đối tượng.

Mỗi phương pháp kế toán chi phí tương ứng với một loại đối tượng kế toán chi phí, và tên gọi của phương pháp này biểu hiện đối tượng mà nó cần tập hợp và phân loại chi phí.

2.2. Phương pháp tính giá thành

Phương pháp tính giá thành là một phương pháp hoặc hệ thống phương pháp được sử dụng để tính giá thành của đơn vị sản phẩm. Có nhiều phương pháp tính giá thành quan trọng:

2.2.1. Phương pháp trực tiếp

Phương pháp này tập trung vào việc tính toán chi phí trực tiếp liên quan đến sản phẩm cụ thể. Đây là một phương pháp đơn giản nhưng đưa ra kết quả chính xác.

2.2.2. Phương pháp phân bước (tổng cộng chi phí)

Phương pháp này tính toán giá thành bằng cách tổng hợp tất cả các chi phí liên quan đến sản phẩm. Điều này bao gồm cả chi phí trực tiếp và gián tiếp.

2.2.3. Phương pháp tỷ lệ

Phương pháp này sử dụng tỷ lệ nào đó (thường là tỷ lệ lao động hoặc nguyên vật liệu) để tính giá thành sản phẩm.

2.2.4. Phương pháp hệ số

Phương pháp này sử dụng các hệ số để tính toán giá thành sản phẩm, ví dụ như hệ số lao động hoặc hệ số nguyên vật liệu.

2.2.5. Phương pháp loại trừ giá trị sản phẩm phụ

Phương pháp này loại bỏ giá trị sản phẩm phụ khỏi giá thành sản phẩm chính.

2.2.6. Phương pháp liên hợp

Phương pháp này áp dụng một số phương pháp tính giá thành với nhau, tùy thuộc vào đối tượng kế toán chi phí và đối tượng tính giá thành.

Cụ thể, việc tính giá thành sản phẩm trong từng doanh nghiệp cụ thể, tùy thuộc vào đối tượng kế toán chi phí và đối tượng tính giá thành mà có thể áp dụng một trong các phương pháp nói trên hoặc áp dụng kết hợp một số phương pháp với nhau.

3. Cách tính giá thành sản xuất theo phương pháp đơn đặt hàng

Cách tính giá thành sản xuất theo phương pháp đơn đặt hàng đòi hỏi bạn phải xác định và ghi nhận chi phí liên quan đến từng đơn đặt hàng cụ thể. Điều này bao gồm cả chi phí trực tiếp và gián tiếp. Phương pháp này phù hợp với các doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm đặt hàng riêng biệt, như sản xuất đồ trang sức theo yêu cầu hoặc sản xuất thiết bị công nghiệp cho các dự án cụ thể.

4. Cách tính giá thành sản xuất theo phương pháp giản đơn

Cách tính giá thành sản xuất theo phương pháp giản đơn tập trung vào việc tính toán chi phí trực tiếp liên quan đến sản phẩm cụ thể. Đây là phương pháp đơn giản và dễ áp dụng. Bạn chỉ cần biết chi phí nguyên liệu, lao động và các chi phí trực tiếp khác để tính giá thành.

5. Cách tính giá thành sản xuất theo phương pháp hệ số

Cách tính giá thành sản xuất theo phương pháp hệ số sử dụng một hệ số nào đó (thường là tỷ lệ lao động hoặc nguyên vật liệu) để tính giá thành sản phẩm. Bạn sẽ cần xác định hệ số cụ thể cho từng sản phẩm và áp dụng nó để tính toán giá thành.

Kết luận

Phương pháp kế toán chi phí sản xuất và phương pháp tính giá thành là các công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp quản lý chi phí và xác định giá thành sản phẩm một cách hiệu quả. Hiểu rõ về chúng

Xem thêm: Thông tin về các loại chi phí kế toán trong doanh nghiệp