Phong sát là gì? Quy định về phong sát tại Việt Nam

Phong sát là gì? Đây là một thuật ngữ khá xa lạ trong giới Showbiz Việt Nam, nhưng nếu ai theo dõi Showbiz Trung Quốc thì đây là một thuật ngữ khá quen thuộc. Thuật ngữ này cũng là nỗi khiếp sợ của tất cả những người nổi tiếng, vậy lý do tại vì sao thì để ACC giải đáp thắc mắc ấy qua bài viết dưới đây nhé!

Phong sát là gì? Quy định về phong sát tại Việt Nam

1. Phong sát là gì?

Phong sát là một thuật ngữ phổ biến trong tiếng Trung, được hiểu đơn giản là lệnh cấm hoặc phong tỏa một cá nhân hoặc một đối tượng nào đó, ngăn cản họ hoạt động trong một lĩnh vực nhất định. Tùy thuộc vào hoàn cảnh và ngữ cảnh sử dụng, phong sát có thể áp dụng vĩnh viễn hoặc tạm thời.

Trong ngành giải trí và thể thao, phong sát thường được áp dụng cho các nhân vật nổi tiếng như diễn viên, ca sĩ, vận động viên khi họ gặp phải scandal, vi phạm pháp luật hoặc mắc phải lỗi lầm nghiêm trọng không thể tha thứ. Lệnh cấm này có thể đồng nghĩa với việc ngăn chặn họ tham gia vào các hoạt động nghệ thuật, thể thao, hoặc ngăn chặn phát sóng các tác phẩm, chương trình liên quan đến họ trên các phương tiện truyền thông.

Ở Trung Quốc, nơi phong sát được sử dụng rộng rãi và được coi là biện pháp trừng phạt nặng nề nhất, các nghệ sĩ bị phong sát thường phải đối mặt với việc không được phép tham gia vào bất kỳ hoạt động nghệ thuật nào, bao gồm đóng phim, tổ chức concert, hoặc phát hành các tác phẩm âm nhạc. Họ cũng không được phép xuất hiện trên các chương trình truyền hình và các nền tảng truyền thông xã hội, và các tác phẩm, chương trình của họ thường bị gỡ bỏ hoặc cấm phát sóng.

2. Biểu hiện của phong sát

Trong giới nghệ sĩ, dấu hiệu của việc áp dụng phong sát thường được nhận biết qua một loạt các biểu hiện đặc thù như sau:

• Một trong những biểu hiện đó là khi cơ quan chức năng hoặc lãnh đạo đài truyền hình ban hành các văn bản cấm các ngôi sao, nghệ sĩ tham gia vào các hoạt động nghệ thuật. Ví dụ, một ca sĩ có thể bị cấm biểu diễn trên sân khấu, hoặc một diễn viên không được phép tham gia vào quay phim trong một khoảng thời gian nhất định.
• Ngoài ra, phong sát thường dẫn đến việc các phương tiện truyền thông không được phép phát sóng các chương trình về nghệ sĩ bị phong sát. Các thông tin liên quan đến nghệ sĩ trước và sau khi bị phong sát trên internet thường bị kiểm duyệt và gỡ bỏ.
• Mọi trang mạng xã hội của nghệ sĩ bị phong sát cũng sẽ được cơ quan chức năng kiểm soát một cách nghiêm ngặt, đảm bảo rằng không có thông tin hoặc hoạt động nào vi phạm lệnh phong sát được phổ biến.
• Hơn nữa, các thương hiệu và nhãn hàng thường ngừng hợp tác với các nghệ sĩ bị phong sát. Mọi hình ảnh, biển quảng cáo liên quan đến họ trên các phương tiện truyền thông, đường phố, và mạng xã hội thường bị gỡ bỏ. Trong những trường hợp lệnh phong sát là vĩnh viễn, hình ảnh của nghệ sĩ thường sẽ bị cấm hoàn toàn trước công chúng, điều này gây ra một sự tác động lớn đến sự nghiệp và uy tín của họ.

Biểu hiện của phong sát 

3. Nguyên nhân phong sát 

3.1. Phong sát do vi phạm pháp luật

Trong số những lý do chính dẫn đến việc áp đặt phong sát, vi phạm pháp luật đứng đầu. Các nghệ sĩ bị phong sát thường do hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng như sử dụng ma túy, trốn thuế, hoặc gian lận trong báo cáo tài chính. Bên cạnh đó, việc không tuân thủ quan điểm chính trị của nhà nước cũng có thể dẫn đến phong sát.

Ví dụ như:

• Phạm Băng Băng bị buộc tội trốn thuế với số tiền lên đến hàng triệu đô la.
• Kha Chấn Đông và Ngô Diệc Phàm bị liên quan đến các vụ bê bối ma túy và tình dục.
• Bên cạnh đó còn có Triệu Vy mặc dù cô chưa chính thức bị phong sát, các bộ phim cô tham gia đã bị gỡ bỏ do những bê bối tài chính và hành vi không đúng quy định.

3.2. Phong sát do vi phạm đạo đức, trái thuần phong mỹ tục

Ngoài việc vi phạm pháp luật, các nghệ sĩ cũng có thể bị phong sát vì các hành vi vi phạm đạo đức xã hội hoặc trái thuần phong mỹ tục, khiến cộng đồng phản đối. Các hành vi này bao gồm trốn thuế, sử dụng ma túy, tấn công tình dục, giả mạo bằng cấp, ngoại tình và nhiều cáo buộc nghiêm trọng khác. Nếu nghệ sĩ có những hành vi vi phạm đạo đức xã hội, vi phạm pháp luật hoặc có lối sống bê bối, họ có thể đối mặt với phong sát.

Ví dụ như:

• Trịnh Sảng bị cấm hoạt động trên các chương trình truyền hình Trung Quốc sau khi bị tố cáo thuê người đẻ mướn và phủ nhận con ruột của mình.
• Trần Quán Hy bị phong sát khi những video nhạy cảm của anh với nhiều cô gái khác bị lộ ra ngoài.
• Đồng Trác và Địch Thiên Lâm bị vướng vào bê bối giả mạo bằng cấp, gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín và đạo đức của họ.

Phong sát do vi phạm đạo đức, trái thuần phong mỹ tục

4. Quy định pháp luật Việt Nam về phong sát

Mặc dù pháp luật Việt Nam hiện chưa có bất kỳ quy định cụ thể nào về việc áp dụng phong sát đối với nghệ sĩ, tuy nhiên, có thể dựa vào khoản 3 của Nghị định 144/2020/NĐ-CP để tìm hiểu về các quy định liên quan đến hoạt động nghệ thuật biểu diễn và các hạn chế được đặt ra trong lĩnh vực này như sau:

• Trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo, các hành vi vi phạm pháp luật không chỉ gây ra hậu quả đối với cá nhân mà còn ảnh hưởng đến xã hội và văn hóa chung. Để đảm bảo trật tự, nghiêm túc xử lý những vi phạm này, Nghị định 38/2021/NĐ-CP đã quy định rõ các hình thức xử phạt hành chính.
• Các hình thức xử phạt chủ yếu bao gồm cảnh cáo, phạt tiền và đình chỉ hoạt động. Ngoài ra, còn có các biện pháp bổ sung như tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm, đình chỉ hoạt động có thời hạn và tước giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn. Đối với vi phạm trong lĩnh vực văn hóa, số tiền phạt hành chính tối đa là 50 triệu đồng đối với cá nhân và 100 triệu đồng đối với tổ chức. Trong lĩnh vực quảng cáo, mức phạt đối đa là 100 triệu đồng đối với cá nhân và 200 triệu đồng đối với tổ chức.
• Nếu vi phạm được xem là nghiêm trọng hơn, các biện pháp bổ sung như lệnh cấm và hình phạt kéo dài từ 1 đến 5 năm có thể được áp dụng. Thời gian tính từ ngày kết án hoặc từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật.
• Bên cạnh việc xử phạt hành chính, theo Điều 41 Bộ luật Hình sự, những hành vi gây nguy hại cho xã hội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định gây nguy hại cho xã hội. Điều này được áp dụng đối với những người bị kết án và có thời hạn từ 1 đến 5 năm, nhằm bảo vệ trật tự xã hội và tôn trọng pháp luật.

5. Quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật

Trước đó, vào cuối năm 2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật, được ghi nhận trong Quyết định 3196/QĐ-BVHTTDL.

Trong tài liệu này, quy tắc ứng xử chung dành cho nghệ sĩ được liệt kê như sau:

• Ưu tiên lợi ích của dân tộc, quốc gia trên hết, với sự tôn trọng cao đối với danh dự và trách nhiệm công dân cũng như trách nhiệm của người hoạt động nghệ thuật.
• Tuân thủ và tôn trọng các quy định của pháp luật theo tinh thần “thượng tôn pháp luật”, đồng thời tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức và cá nhân, tránh gây tổn hại đến uy tín của cộng đồng và nhân phẩm của người khác.
• Duy trì và bảo vệ phẩm chất đạo đức, uy tín và danh dự của người hoạt động nghệ thuật, phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục và truyền thống văn hóa của Việt Nam.

Bên cạnh những điều trên, tài liệu cũng đề cập đến các quy tắc ứng xử trong các lĩnh vực cụ thể như: hoạt động nghề nghiệp, quan hệ với đồng nghiệp, giao tiếp với công chúng và khán giả, ứng xử trên các phương tiện truyền thông và không gian mạng, cũng như khi tham gia vào các hoạt động xã hội khác.

Tóm lại, phong sát là một biện pháp cấm vận nghiêm ngặt được áp dụng để trừng phạt các cá nhân hoặc tổ chức nếu họ vi phạm các quy định, gây ra những vấn đề nghiêm trọng trong xã hội hoặc trong lĩnh vực cụ thể mà họ hoạt động.