Phân tầng xã hội là gì? [Cập nhập 2022]

1. Phân tầng xã hội là gì?

Phân tầng xã hội có rất nhiều quan niệm, quan điểm khác nhau đưa ra về phân tầng. Theo M.Weber khi nói về phân tầng đã đưa ra nguyên tắc tiếp cận ba chiều hay ba khía cạnh là địa vị kinh tế, địa vị chính trị, địa vị xã hội, cấu thành các tầng lớp xã hội. Hay theo P. A. Solokhin nhà xã hội học người Mỹ gốc Nga coi phân tầng xã hội là sự phân hóa của tổng thể các cá nhân thành những giai cấp trong thang bậc của đẳng cấp. Trong đó sự phân tầng rõ nhất trong sự tồn tại của tầng lớp cao nhất và tầng lớp thấp nhất.

Tony Bilton cho rằng, phân tầng xã hội là một cơ cấu bất bình đẳng ổn định giữa các nhóm xã hội và được duy trì bền vững qua các thế hệ. Đồng thời ông cũng chỉ ra những điều kiện dẫn đến sự phân phối lợi ích không đồng đều giữa các thành viên hay nhóm xã hội, đó là những cơ hội trong cuộc sống, là địa vị xã hội và sự ảnh hưởng chính trị. John J. Macionis trong cuốn Xã hội học, coi phân tầng xã hội là đặc điểm xã hội, không phải đơn thuần là đặc điểm của cá nhân. Phân tầng xã hội là hệ thống rộng khắp xã hội phân bổ không đều tài nguyên xã hội trong các nhóm người…

Tựu chung lại có thể hiểu phân tầng xã hội là sự phân chia, sự sắp xếp và hình thành cấu trúc các tầng xã hội (bao gồm cả sự phân loại, xếp hạng). Đó là sự khác nhau về địa vị kinh tế hay tài sản, về địa vị chính trị hay quyền lực, địa vị xã hội hay uy tín cũng như sự khác nhau về trình độ học vấn, loại và trình độ nghề nghiệp, phong cách sinh hoạt, cách ăn mặc, kiểu nhà ở, nơi cư trú, thị hiếu nghệ thuật, trình độ tiêu dùng…

2. Đặc điểm của phân tầng xã hội

Phân tầng xã hội không phải là một cấu trúc cố định, nhất thành, bất biến mà luôn vận động, biến đổi. Khoảng cách giữa các tầng có thể dãn ra hoặc thu hẹp lại tùy thuộc vào những tác động kinh tế xã hội, chính sách xã hội, thể chế chính trị, đặc điểm cộng đồng, tính cơ động xã hội của các cá nhân, nhóm xã hội.

Qua khái niệm phân tầng xã hội là gì cho thấy một số đặc điểm của phân tầng xã hội như sau:

• Phân tầng xã hội diễn ra ở nhiều khía cạnh như chính trị, kinh tế, địa vị xã hội, học vấn.
• Phân tầng xã hội có tính phổ quát trên phạm vi toàn cầu
• Phân tầng xã hội tồn tại theo lịch sử, theo các thể chế chính trị khác nhau.
• Phân tầng xã hội tồn tại trong các nhóm dân cư, giai cấp, tầng lớp xã hội.

3. Nguyên nhân dẫn đến sự phân tầng xã hội

Một số nguyên nhân dẫn đến sự phân tầng xã hội do:

Thứ nhất: Phân tầng xã hội  ra đời với sự tồn tại của hiện tượng bất bình đẳng mang tính cơ cấu của tất cả các xã hội loài người, trừ giai đoạn đầu của công xã nguyên thủy. Cụ thể đó là sự xuất hiện của chế độ tư hữu tư nhân về tư liệu sản xuất, hình thành các giai cấp và xung đột giai cấp đã làm xuất hiện và đẩy nhanh quá trình phân tầng xã hội.

Thứ hai: Quá trình phân công lao động xã hội đưa đến sự phân tầng xã hội một cách tự nhiên; còn bản thân sự phân công lao động xã hội không phải là bất bình đẳng xã hội mà nó là cơ sở tạo nên các dạng hoạt động xã hội không được coi trọng như

Ngoài ra, còn có những yếu tố chủ quan cá nhân tác động vào quá trình phân tầng xã hội. Có thể nói, phân tầng xã hội là một hiện tượng tự nhiên, phổ biến, khách quan. Tuy nhiên mức độ phân tầng khác nhau trong những xã hội khác nhau, vào những thời kỳ khác nhau.