Nhược điểm của kinh doanh hộ gia đình

Doanh nghiệp gia đình là gì? hộ kinh doanh

Cơ sở pháp lý: Điều 79 Nghị định số 01/2021/NĐ-CP

Khái niệm hộ kinh doanh gia đình không được quy định trong luật công ty vì đây không phải là một loại hình doanh nghiệp. Định nghĩa được đưa ra trong Nghị định số 01/2021/NĐ-CP.
Theo đó, có thể hiểu hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên trong gia đình đăng ký, thành lập và họ phải dùng toàn bộ tài sản của mình để chịu trách nhiệm về các công việc của hộ gia đình.
Trường hợp các thành viên trong gia đình đăng ký hộ kinh doanh thì phải ủy quyền cho một thành viên làm đại diện. Chủ hộ kinh doanh là cá nhân đã đăng ký hoặc người được các thành viên trong gia đình ủy quyền làm đại diện

Ưu điểm của doanh nghiệp gia đình

Về thủ tục
Ưu điểm ở đây là thủ tục thành lập hộ kinh doanh rất dễ dàng, nhanh chóng và khung thời gian để được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cũng ngắn.
Hồ sơ đăng ký tài sản cần chuẩn bị bao gồm:

(i) Đơn đăng ký Hộ kinh doanh;

(ii) Hồ sơ pháp lý của cá nhân đối với chủ hộ kinh doanh, thành viên hộ đăng ký hộ kinh doanh nếu hộ đăng ký theo thành viên;

(iii) Bản sao biên bản họp các thành viên hộ gia đình về việc thành lập đối với trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ nghề nghiệp;

(iv) Bản sao văn bản của thành viên hộ gia đình cho phép một thành viên điều hành hộ kinh doanh đối với trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh.
Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ hợp lệ, người muốn đăng ký hộ kinh doanh phải nộp hồ sơ tại cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện.
Về quy mô hộ gia đình
Quy mô rất nhỏ gọn phù hợp với cá nhân và doanh nghiệp nhỏ. Theo quy định tại Khoản 3 Điều 81 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ nghề được thuê người khác quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh.
Về thuế
Hộ kinh doanh không phải kê khai thuế hàng tháng, thuộc trường hợp đóng thuế khoán, mức thuế này đã được ấn định bởi cơ quan có thẩm quyền.
Về vốn kinh doanh
Pháp luật không quy định về mức vốn tối thiểu mà hộ kinh doanh cần có khi thành lập. Tuỳ vào khả năng của mình, chủ hộ có thể quyết định mức vốn khi thành lập

Về ngành nghề kinh doanh
Hộ kinh doanh gia đình có thể được thay đổi ngành nghề kinh doanh và thủ tục thay đổi ngành nghề kinh doanh đơn giản hơn rất nhiều so với công ty.
Về đối tượng thành lập hộ kinh doanh
Đối tượng thành có quyền thành lập hộ kinh doanh rộng hơn đối tượng có quyền thành lập doanh nghiệp. Căn cứ theo quy định tại Khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020, ngoài những đối tượng được thành lập doanh nghiệp ra thì còn có các đối tượng sau:

(i) Cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân sử dụng tài sản nhà nước để thành lập doanh nghiệp kinh doanh thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình;

(ii) Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức;

(iii) Sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng trong các cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam; sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp, công nhân công an trong các cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân Việt Nam, trừ người được cử làm đại diện theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp hoặc quản lý tại doanh nghiệp nhà nước;

(iv) Cán bộ lãnh đạo, quản lý nghiệp vụ trong doanh nghiệp nhà trừ người được cử làm đại diện theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp khác;

(v) Người chưa thành niên; người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; tổ chức không có tư cách pháp nhân;

(vi) Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định; các trường hợp khác theo quy định của Luật Phá sản, Luật Phòng, chống tham nhũng. (vi) Khi có yêu cầu của cơ quan đăng ký kinh doanh, người kê khai thành lập doanh nghiệp phải nộp Phiếu lý lịch tư pháp cho cơ quan đăng ký kinh doanh;

(vii) Tổ chức là pháp nhân thương mại bị cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực theo quy định của BLHS.
Ngoài ra còn có các ưu điểm sau: được ủy quyền hoạt động ở nhiều nơi; Được thuê người khác quản lý, điều hành doanh nghiệp; Có thể tạm ngừng kinh doanh vô thời hạn; Chế độ chứng từ kế toán đơn giản.
Xem thêm nội dung về: Hóa đơn hộ chuyên nghiệp

Nhược điểm của doanh nghiệp gia đình

Bên cạnh những ưu điểm vượt trội đó, người có nhu cầu đăng ký thành lập doanh nghiệp cũng cần lưu ý một số nhược điểm sau:

Thứ nhất, không có tư cách pháp nhân và không có con dấu.
Doanh nghiệp gia đình không có tài sản độc lập với cá nhân, thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập. Chế độ trách nhiệm của hộ kinh doanh là cá nhân, thành viên hộ kinh doanh chịu trách nhiệm vô hạn bằng tài sản của mình. Vì vậy, các hộ gia đình không có tư cách pháp nhân, không có con dấu riêng và theo quy định thì không được mở chi nhánh, văn phòng đại diện.
Thứ hai, chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản về mọi hoạt động của doanh nghiệp. Đặc biệt, mỗi cá nhân chỉ được tạo duy nhất một hộ gia đình nghề nghiệp cá nhân.
Trong trường hợp kinh doanh thua lỗ và nợ nần, thể nhân hoặc thành viên hộ gia đình đăng ký dàn xếp phải mang theo toàn bộ tài sản cá nhân để thanh toán nghĩa vụ.
Thứ ba, không được hoàn thuế, không xuất hóa đơn giá trị gia tăng do không kê khai, tính thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ. Theo quy định, hộ kinh doanh khai, tính thuế giá trị gia tăng theo phương pháp trực tiếp. Hộ kinh doanh chỉ được sử dụng hóa đơn bán hàng, hộ kinh doanh cá thể không được mua hóa đơn giá trị gia tăng.
Thứ tư, ít tạo niềm tin cho khách hàng và khó huy động vốn do bản chất là doanh nghiệp nhỏ

Thứ năm, ngoài những bất cập nêu trên, cá nhân, thành viên hộ gia đình thành lập hộ kinh doanh thương mại còn chịu những hạn chế được pháp luật quy định như sau:

Cá nhân, thành viên hộ gia đình chỉ được đăng ký một hộ kinh doanh trong phạm vi cả nước và được góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp của doanh nghiệp với tư cách cá nhân.
Cá nhân, thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh không được đồng thời là chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh của công ty hợp danh, trừ trường hợp được các thành viên hợp danh khác đồng ý.
Trên đây là những ưu nhược điểm mà người muốn đăng ký thành lập doanh nghiệp gia đình cần lưu ý, cân nhắc lựa chọn hình thức doanh nghiệp sao cho hợp lý, thuận tiện và mang lại nhiều lợi thế.