Những nguyên nhân của hành vi tham nhũng là gì?

Ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, việc phòng chống tham nhũng luôn được đặt lên hàng đầu, bởi lẽ, khi vấn đề tham nhũng được giải quyết thì bộ máy nhà nước mới được vững mạnh và trong sạch. Như vậy, để có thể khắc phục sự tham nhũng, chúng ta cần xác định rõ nguyên nhân gây ra tham nhũng để có thể khắc phục một cách tốt nhất. Bài viết sau sẽ phân tích và làm rõ những nguyên nhân của hành vi tham nhũng.

1. Tham nhũng là gì?

Theo Khoản 1 Điều 3 Luật phòng chống tham nhũng 2018, tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi. Trong đó, người có chức vụ, quyền hạn bao gồm:

- Cán bộ, công chức, viên chức;

- Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, công nhân công an trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân;

- Người đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp;

- Người giữ chức danh, chức vụ quản lý trong doanh nghiệp, tổ chức;

- Những người khác được giao thực hiện nhiệm vụ, công vụ và có quyền hạn trong khi thực hiện nhiệm vụ, công vụ đó.

Như vậy, có thể hiểu rằng tham nhũng là việc người có chức vụ, quyền hạn lợi dụng chính chức vụ, quyền hạn của mình để đạt được một lợi ích nào đó một cách không chính đáng.

2. Các hành vi tham nhũng

Theo Điều 2 Luật phòng chống tham nhũng, các hành vi tham nhũng có thể kể đến như sau:

- Tham ô tài sản;

- Nhận hối lộ;

- Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản;

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi;

- Lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi;

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi;

- Giả mạo trong công tác vì vụ lợi;

- Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc địa phương vì vụ lợi;

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản công vì vụ lợi;

- Nhũng nhiễu vì vụ lợi;

- Không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc không đầy đủ nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi;

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có hành vi vi phạm pháp luật vì vụ lợi; cản trở, can thiệp trái pháp luật vào việc giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì vụ lợi.

3. Nguyên nhân của hành vi tham nhũng là gì?

Có thể chia nguyên nhân của hành vi tham nhũng thành hai loại là nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan.

- Nguyên nhân khách quan có thể kể đến như là hành lang pháp lý còn khá lỏng lẻo và còn nhiều bất cập, chính nội dung này đã gây ra sự thiếu minh bạch và tạo cơ hội cho các cá nhân thực hiện hành vi tham nhũng. Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác như công tác kiểm tra và giám sát chưa được chặt chẽ và thiếu năng lực trách nhiệm; thiếu hệ thống, chính sách và quy định chặt chẽ để từng bước phòng ngừa tham nhũng. Một nguyên nhân khá hợp lý cho hành vi tham nhũng chính là vì lương của các cán bộ, công chức vẫn ở mức thấp. Không có gì đảm bảo rằng họ có thể toàn tâm toàn ý cho công việc chung, không màng đến lợi ích bên ngoài, để hoàn thành trách nhiệm và lý tưởng ban đầu của mình. Ngoài ra, công tác tuyên truyền và giáo dục phẩm chất đạo đức cách mạng trong cán bộ, đảng viên đã không được quan tâm đúng mức hoặc việc triển khai thực hiện chưa thực sự nghiêm túc, không đem lại hiệu quả, thậm chí còn có thể bị xao nhãng, lãng quên.

- Nguyên nhân chủ quan gây ra tình trạng tham nhũng chính là xuất phát từ yếu tố con người. Đó chính là sự suy thoái về phẩm chất và đạo đức của con người, từ lòng tham, sự ích kỷ của những người được coi là có quyền lực trong xã hội, họ đã lợi dụng quyền hạn của mình để vụ lợi một cách bất hợp pháp và không chính đáng.

4. Câu hỏi thường gặp

4.1. Tác hại của hành vi tham nhũng là gì?

Hành vi tham nhũng gây ra tác hại về nhiều mặt, từ chính trị, kinh tế cho đến xã hội. Cụ thể là, hành vi tham nhũng làm mất đi tính kỷ cương, kỷ luật, làm giảm lòng tin của công dân với bộ máy nhà nước. Ngoài ra, việc này còn gây tổn thất lớn cho nguồn thu của ngân sách nhà nước, thất thoát những khoản tiền lớn trong chi tiêu của nhà nước, gián tiếp gây ảnh hưởng đến người dân. Hơn nữa, hành vi tham nhũng còn xâm phạm, thậm chí làm thay đổi, đảo lộn những chuẩn mực đạo đức xã hội.

4.2. Khi phát hiện có hành vi tham nhũng thì báo với cơ quan nào?

Khi phát hiện hành vi tham nhũng, công dân có thể tố cáo tham nhũng trực tiếp hoặc gửi đơn tố cáo, tố cáo qua điện thoại hoặc trang thông tin điện tử đến cơ quan điều tra như công an hoặc Viện kiểm sát nhân dân nơi hành vi tội phạm xảy ra.

4.3. Người thực hiện hành vi tham nhũng có chịu trách nhiệm hình sự không?

Tham nhũng là hành vi cấu thành tội tham ô tài sản theo Điều 353, tội nhận hối lộ theo Điều 354 Bộ luật hình sự 2015. Do vậy, hành vi tham nhũng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Trên đây là các thông tin về những nguyên nhân của hành vi tham nhũng và các thông tin có liên quan đến hành vi tham nhũng. Mong rằng bài viết có thể cung cấp cho quý bạn đọc nhiều thông tin hữu ích về vấn đề này. Vui lòng liên hệ với công ty Luật ACC nếu cần tư vấn để được chúng tôi hỗ trợ một cách nhanh nhất.