Nhu cầu phái sinh (derived demand) là gì?

Trong hoạt động kinh doanh thì để hàng hóa và dịch vụ có thể lưu thông trên thị trường thì đều phải thông quá nhu cầu bắt nguồn để hình thành nên giá của một hàng hóa hoặc dịch vụ lưu thông trên thị trường, gọi là nhu cầu phái sinh. Vậy Nhu cầu phái sinh (derived demand) là gì? Hãy tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây của ACC.

1. Nhu cầu phái sinh là gì?

Cầu phái sinh trong tiếng Anh là Derived Demand.

Cầu phái sinh là một thuật ngữ kinh tế mô tả cầu về hàng hóa hay dịch vụ xuất phát từ cầu đối với hàng hóa hay dịch vụ trung gian; hoặc có liên quan với nó. Cầu phái sinh có thể có tác động đáng kể đến giá thị trường của hàng hóa hoặc dịch vụ.

Cầu phái sinh phụ thuộc lớn vào khả năng có thể mua hay có thể sản xuất được hàng hóa hoặc dịch vụ khác. Ngoài ra, cầu phái sinh có thể tăng mạnh bởi những yếu tố cần thiết để hoàn thành quá trình sản xuất một hàng hóa cụ thể, bao gồm vốn, đất đai, lao động và nguyên liệu thô. Trong trường hợp này, cầu về nguyên liệu thô gắn trực tiếp với cầu về các sản phẩm cần có nguyên liệu thô để có thể sản xuất.

Cầu phái sinh bắt nguồn từ cầu dành cho một hàng hóa khác có thể là một chiến lược đầu tư tuyệt vời. Cụ thể, nhà đầu tư có thể quan sát cầu phái sinh để dự đoán cầu của thị trường về các hàng hóa liên quan với nhau.

Ví dụ, nếu cầu cho sản phẩm của một ngành công nghiệp tăng lên, thì các ngành cung cấp yếu tố đầu vào cho ngành đó cũng có thể tăng trưởng lợi nhuận. Nếu cầu cho một mặt hàng giảm, cầu về hàng hóa cần thiết để sản xuất nó cũng sẽ giảm.

Ví dụ về nhu cầu phái sinh

Một trong số những ví dụ đầu tiên về cầu phái sinh là chiến lược "cuốc chim và xẻng" được phát triển để phản ứng với sự tương quan của các động lực của thị trường. Trong cơn sốt vàng, rất nhiều người đổ xô đi đào vàng. Để đào vàng thì họ cần cuốc, xẻng và một số vật dụng khác. 

Người ta cho rằng nhìn chung những người bán dụng cụ cuốc, xẻng cho dân đào vàng còn kiếm được nhiều tiền hơn chính những người đào vàng. Trong thời đó, cầu về cuốc và xẻng chính là cầu phái sinh từ cầu về vàng.

Một ví dụ gần đây hơn là thị trường máy tính. Khi công nghệ ngày càng trở nên thiết yếu với doanh nghiệp và phổ biến trong từng hộ gia đình, cầu về máy tính tăng lên. Cầu phái sinh xuất hiện trong các lĩnh vực thiết bị ngoại vi như bàn phím và chuột, và cả trong các thành phần cần thiết khác để sản xuất máy tính, ví dụ như  bo mạch chủ.

Một số nguyên liệu sản xuất có thể sẽ không sự thay đổi lớn về mức tăng hoặc giảm cầu phụ thuộc vào một sản phẩm khác, tùy theo mức độ sử dụng rộng rãi của nguyên liệu. 

Ví dụ, cotton là một nguyên liệu được sử dụng rộng rãi để chế tạo vải. Nếu một mẫu vải in hoa văn đặc biệt bỗng chốc được ưa chuộng và phổ biến rộng rãi, nhưng bị lỗi thời chỉ sau một vài mùa thì cầu cho loại vải đó có thể sẽ không có tác động lớn đến cầu về bông nói chung.

2. Chuỗi nhu cầu phái sinh

Nhu cầu phái sinh bao gồm 3 thành phần: Nguyên liệu thô, vật liệu đã qua xử lý và thành phần lao động.

Nguyên liệu thô là các nguồn lực dùng để sản xuất ra một sản phẩm.

Ví dụ: Nhu cầu về điện thoại di động tăng lên dẫn đến nhu cầu về pin cũng tăng theo. Tuy vậy để sản xuất ra pin cần có những nguyên liệu thô khác nhau, trong đó có Lithium. Như vậy nhu cầu về nguyên liệu thô Lithium sẽ tăng lên.

Vật liệu đã qua xử lý

Đây là những sản phẩm đã được xây dựng từ việc gia công, chế tạo, xử lý nguyên liệu thô.

Ví dụ: Trở lại ví dụ trên, từ nguyên liệu thô là Lithium sau khi sản xuất gia công sẽ tạo thành pin.

Thành phần lao động

Nhu cầu về lao động là nhu cầu cần thiết trong hầu hết các loại hình kinh doanh để tạo ra sản phẩm và dịch vụ. Khi nhu cầu về hàng hoá và dịch vụ tăng lên dẫn đến cần nhiều nhân lực hơn để đáp ứng được số lượng sản phẩm cần sản xuất.

3. Các loại nhu cầu phái sinh

Có 2 loại nhu cầu phái sinh:

• Trực tiếp: Ảnh hưởng đến nguyên liệu thô được sử dụng để sản xuất hàng hoá cuối cùng. (Ví dụ như pin Lithium sẽ bị ảnh hưởng nếu nhu cầu điện thoại di động tăng lên)
• Gián tiếp: Nhu cầu về hàng hoá và dịch vụ cần thiết để sản xuất các sản phẩm có nhu cầu trực tiếp. (Ví dụ để sản xuất pin Lithium, chúng ta sẽ cần các năng lượng như xăng, khí đốt, … trong quy trình sản xuất. Hoặc khi nhu cầu về điện thoại tăng lên, dẫn đến các công ty sẽ tốn chi phí thuê mướn mặt bằng nhiều hơn, đây là nhu cầu gián tiếp).

Ngoại lệ cho nhu cầu phái sinh

Đôi khi nhu cầu phái sinh về nguyên liệu thô không thay đổi đáng kể so với sự thay đổi nhu cầu của sản phẩm cuối cùng, do độ co giãn của cầu thấp. Ngoại lệ này thường xuất hiện ở những sản phẩm được làm từ nguyên liệu thô có sẵn rộng rãi trên thị trường.

Ví dụ: Len được dùng để sản xuất áo lạnh. Trong những tháng có thời tiết lạnh thì nhu cầu về áo lạnh tăng lên, ngược lại trong mùa hè thì nhu cầu sẽ giảm. Tuy vậy, sự biến động nhu cầu của áo lạnh lại không tác động quá lớn đến nhu cầu chung của len.

4. Ảnh hưởng của nhu cầu phái sinh đối với nền kinh tế

Nhu cầu phái sinh không thể tự tồn tại, sinh ra và phát triển. Thay vào đó, có một nhu cầu bắt nguồn từ một giai đoạn nào đó trong chuỗi giá trị. Ví dụ như hiệu ứng gợn sóng được tạo ra khi một công ty sản xuất điện thoại thông minh có nhu cầu phát triển một loại sản phẩm mới nào đó.

Khi đó, nhu cầu của các thiết bị linh kiện điện tử (đặc biệt là những linh kiện trong điện thoại) sẽ tăng lên. Những sản phẩm khác, ví dụ như máy tính, laptop, … cũng sẽ bị ảnh hưởng do nhu cầu của các linh kiện điện tử tăng lên.

Đôi khi, nhu cầu về các yếu tố sản xuất cũng tăng lên khi nhu cầu về một thành phẩm tăng lên. Ví dụ như nếu mẫu mã điện thoại mới có nhu cầu tăng lên, thì các máy móc sản xuất của nhà máy sản xuất và lắp ráp điện thoại di động cũng tăng lên, khiến nó sẽ thường xuyên hư hỏng hơn. Khách hàng không quan tâm đến những thiết bị máy móc tại nhà máy, họ quan tâm điện thoại di động. Tuy vậy để những chiếc điện thoại này được sản xuất thì thiết bị máy móc phải hoạt động tốt. Từ đó nhu cầu về phụ tùng thay thế cho các thiết bị máy móc này cũng tăng lên.

Như vậy tổng thể, toàn bộ nền kinh tế từ địa phương cho đến quốc gia sẽ bị ảnh hưởng bởi một nhu cầu nào đó.

Trên đây là toàn bộ tư vấn của chúng tôi về chủ đề: Nhu cầu phái sinh (derived demand) là gì? Nếu quý khách hàng có bất kỳ câu hỏi liên quan đến chủ đề này có thể liên hệ trực tiếp với chúng tôi để nhận được câu trả lời nhanh chóng, chính xác nhất. Với đội ngũ luật sư và chuyên viên pháp lý nhiều kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, chúng tôi tự tin cam kết cho Quý khách hàng dịch vụ pháp lý tốt nhất, nhanh nhất, giá cả hợp lý nhất.