Nhà báo là gì? Quyền và trách nhiệm của nhà báo

Nhà báo - những người làm việc với mục tiêu chính là thu thập, xử lý, và truyền đạt thông tin đến công chúng. Họ không chỉ là người ghi lại sự kiện một cách khách quan mà còn là những người đóng góp ý kiến, phản ánh thực tế, và thúc đẩy sự minh bạch trong xã hội. Để hiểu rõ hơn chủ đề nhà báo là gì?, hãy cùng ACC tìm hiểu nhé.

Nhà báo là gì?

1. Nhà báo là gì?

Theo quy định tại Điều 25, khoản 1 của Luật Báo chí 2016, nhà báo là cá nhân được cấp thẻ nhà báo và hoạt động trong lĩnh vực báo chí.

Các hoạt động trong lĩnh vực báo chí bao gồm:

• Tạo ra các tác phẩm báo chí và các sản phẩm thông tin có tính chất báo chí;
• Cung cấp thông tin và đáp ứng yêu cầu thông tin cho các phương tiện truyền thông;
• Chỉnh sửa thông tin trên các phương tiện truyền thông, cũng như xuất bản, in ấn và phân phối các ấn phẩm báo chí;
• Truyền tải thông tin qua các phương tiện truyền thông điện tử và các chương trình phát sóng truyền hình và phát thanh.

2. Quyền và trách nhiệm của nhà báo

Về quyền và nghĩa vụ của nhà báo được quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 25 Luật Báo chí 2016, cụ thể:

2.1 Nhà báo được đặc quyền sau đây:

a) Thực hiện công việc báo chí trên lãnh thổ của Việt Nam và ở nước ngoài theo quy định của pháp luật, và được bảo vệ bởi pháp luật trong quá trình hoạt động báo chí;

b) Sử dụng thông tin trong công việc báo chí theo quy định của pháp luật;

c) Truy cập các cơ quan, tổ chức để thực hiện công việc báo chí, chỉ cần xuất trình thẻ nhà báo. Các cơ quan, tổ chức cần cung cấp thông tin không bí mật theo quy định của pháp luật;

d) Tham gia vào hoạt động báo chí tại các phiên tòa công khai, được bố trí khu vực riêng để làm việc và tiếp xúc với người tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật;

đ) Được đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chính trị và nghiệp vụ báo chí;
e) Từ chối tham gia vào việc soạn thảo hoặc phản ánh các tác phẩm báo chí vi phạm pháp luật.

2.2 Nhà báo có các trách nhiệm sau:

a) Cung cấp thông tin trung thực về tình hình đất nước và thế giới, phản ánh ý kiến và nguyện vọng hợp lý của cộng đồng;

b) Bảo vệ quan điểm và chính sách của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, và phát hiện, tuyên truyền nhân tố tích cực, đấu tranh chống lại các hành vi sai trái;

c) Không sử dụng danh nghĩa nhà báo để gây rối và vi phạm pháp luật;

d) Sửa đổi thông tin sai lệch, xin lỗi khi thông tin sai lệch, vu khống gây tổn hại đến uy tín của các cơ quan, tổ chức và cá nhân;

đ) Chịu trách nhiệm trước pháp luật và trước cấp trên trong cơ quan báo chí về nội dung các tác phẩm báo chí và các hành vi vi phạm pháp luật;

e) Tuân thủ các quy định về đạo đức nghề nghiệp của người làm báo.

3. Trách nhiệm cung cấp thông tin cho báo chí trong trường hợp nào ?

Trách nhiệm cung cấp thông tin cho báo chí được quy định trong Điều 38 của Luật Báo chí 2016 như sau:

- Các cơ quan, tổ chức, và cá nhân có trách nhiệm và quyền cung cấp thông tin cho báo chí trong phạm vi quyền hạn và nhiệm vụ của mình. Hình thức cung cấp thông tin có thể bao gồm văn bản, trang thông tin điện tử, buổi họp báo, phỏng vấn, và các hình thức khác. Cơ quan báo chí phải sử dụng thông tin được cung cấp một cách chính xác và ghi rõ nguồn tin.

- Tuy nhiên, các cơ quan, tổ chức, và cá nhân có thẩm quyền có thể từ chối cung cấp thông tin cho báo chí trong các trường hợp sau:

1. Thông tin thuộc danh Mục bí mật nhà nước, bí mật Đảng, bí mật đời tư cá nhân, và các bí mật khác theo quy định của pháp luật.

2. Thông tin về vụ án đang được điều tra hoặc chưa được xét xử, trừ trường hợp cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan điều tra cần thông tin từ báo chí những vấn đề có ích cho hoạt động điều tra và công tác phòng chống tội phạm.

3. Thông tin về vụ việc đang trong quá trình thanh tra chưa có kết luận, vụ việc đang giải quyết khiếu nại, tố cáo, và những tranh chấp giữa các cơ quan nhà nước đang được giải quyết và chưa có kết luận chính thức của người có thẩm quyền.

4. Các văn bản chính sách, đề án đang trong quá trình soạn thảo và chưa được cấp có thẩm quyền cho phép công bố.

Do đó, anh Khương có thể xem xét liệu vụ việc tại bên anh có đang trong quá trình thanh tra hoặc điều tra chưa có kết luận hay không. Nếu vụ việc này không thuộc các trường hợp bí mật và đang trong quá trình giải quyết mà chưa có kết luận chính thức, nhà báo có quyền tiếp cận và làm việc với thông tin liên quan.

4.Các điều kiện và đối tượng được xem xét cấp thẻ nhà báo

- Đối tượng từ các cơ quan báo chí, thông tấn: Bao gồm các vị trí quản lý và làm việc trực tiếp trong lĩnh vực báo chí và thông tấn như tổng giám đốc, giám đốc, tổng biên tập, phó tổng biên tập, trưởng phòng (ban), phó trưởng phòng (ban), phóng viên, biên tập viên.

- Các nghệ sĩ làm việc trong ngành phát thanh, truyền hình: Bao gồm người quay phim, đạo diễn chương trình phát thanh, truyền hình (trừ phim truyện) của các đơn vị được cấp giấy phép hoạt động báo chí trong lĩnh vực phát thanh, truyền hình và sản xuất phim tài liệu của Nhà nước.

Để được xem xét cấp thẻ nhà báo, các đối tượng trên cần phải đáp ứng các điều kiện sau:

- Là công dân Việt Nam và có địa chỉ thường trú tại Việt Nam.
- Có bằng tốt nghiệp đại học trở lên, hoặc bằng tốt nghiệp cao đẳng đối với người dân tộc thiểu số.
- Có thời gian công tác liên tục từ 2 năm trở lên tại cơ quan báo chí hoặc công việc tương đương.
- Được cơ quan báo chí hoặc cơ quan công tác đề nghị cấp thẻ nhà báo.

Ngoài ra, các điều kiện cụ thể còn áp dụng cho các đối tượng như phóng viên, biên tập viên, người phụ trách công tác phóng viên, biên tập ở đài truyền thanh, truyền hình cấp huyện và tương đương, và các trường hợp được điều chuyển công việc sang lĩnh vực khác như giảng dạy hoặc công tác quản lý nhà nước về báo chí.