Nền kinh tế thị trường là gì? (Cập nhật 2024)

Tuy nói thị trường quyết định tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế thị trường, nhưng để cho thị trường, nền kinh tế vận hành trôi chảy, thuận lợi thì việc xây dựng thể chế kinh tế thị trường rất quan trọng và phải bảo đảm các yêu cầu nghiêm ngặt. Vậy nền kinh tế thị trường là gì? Hãy tìm hiểu thêm các thông tin trong bài viết dưới đây để giải đáp cho câu hỏi nền kinh tế thị trường là gì nhé.

1. Nền kinh tế thị trường là gì?

Trên thế giới có nhiều quan điểm khác nhau về kinh tế thị trường. Một cách tổng quát thì nền kinh tế thị trường là nền kinh tế lấy thị trường làm cơ sở, làm điểm quy chiếu cho tất cả các hoạt động kinh tế. Thị trường phân bổ có hiệu quả các nguồn vốn, lao động và công nghệ. Người sản xuất sẽ căn cứ vào nhu cầu thị trường để quyết định sản xuất cái gì, sản xuất như thế nào và sản xuất cho ai. Thị trường sẽ quyết định lợi nhuận của nhà sản xuất, của người kinh doanh.

2. Nguyên lý kinh tế thị trường

• Sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất. Trong nguyên lý này, yếu tố sở hữu tư nhân về đất đai là yếu tố quan trọng, góp phần xây dựng thể chế kinh tế thị trường và còn là yếu tố xúc tác quan trọng trong các hoạt động sản xuất kinh doanh của nền kinh tế thị trường.
• Thị trường quyết định giá cả tất cả các loại hàng hóa trong nền kinh tế thị trường. Cung - Cầu sẽ quyết định giá cả các loại hàng hóa là tiền đề quan trọng cho việc thị trường phân bổ có hiệu quả các yếu tố của quá trình sản xuất như vốn, lao động, công nghệ,…
• Tương quan giữa lượng tiền tệ được phát hành và lưu thông với lượng hàng hóa được sản xuất ra ở mỗi quốc gia cần được tuân thủ nghiêm ngặt. Nếu mối tương quan này bị phá vỡ, ví dụ lượng tiền in ra lớn hơn tỷ lệ tương quan với lượng hàng hóa sản xuất được sẽ dẫn tới lạm phát, làm đảo lộn các hoạt động sản xuất kinh doanh của nền kinh tế.

3. Môi trường thể chế của nền kinh tế thị trường

Các yếu tố quan trọng nhất của môi trường thể chế cho hoạt động sản xuất kinh doanh của nền kinh tế thị trường bao gồm:

• Tính trung thực, công khai và minh bạch của thông tin trong nền kinh tế thị trường.
• Tạo lập sân chơi bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, các doanh nghiệp, cá nhân tham gia vào nền kinh tế thị trường.
• Xây dựng môi trường lành mạnh cho các hoạt động chung của xã hội cũng như các hoạt động trong nền kinh tế. Đây chính là việc xây dựng cơ chế luật pháp và giáo dục để hạn chế và ngăn chặn tham nhũng ở các quốc gia.
• Tạo lập đồng bộ các thị trường (thị trường vốn, thị trường lao động, thị trường đất đai...), và một số yếu tố khác.

4. Tác động chính sách

Song song với việc bảo đảm các nguyên lý của kinh tế thị trường, xây dựng môi trường thể chế trong nền kinh tế thị trường, các Chính phủ còn có các chính sách tác động vào nền kinh tế nhằm làm phẳng bớt các chu kỳ kinh doanh của nền kinh tế, cũng như thực hiện các mục tiêu cụ thể của Chính phủ trong các nhiệm kỳ cụ thể. Các chính sách này dựa vào:

• Nhu cầu thực tế của thị trường, đồng thời bảo đảm không vi phạm các nguyên tắc, nguyên lý và quy luật của thị trường;
• Các chính sách phải rõ ràng, minh bạch, đồng bộ và ổn định.

Ví dụ: các chính sách tiền tệ, là việc tăng hay giảm lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế; chính sách tài chính, là việc tăng giảm chi tiêu của Chính phủ, tác động tới đầu tư; ngoài ra là các chính sách trợ giá nông sản, chính sách xuất nhập khẩu,…

5. Các câu hỏi thường gặp.

Đặc điểm của Nền kinh tế thị trường là gì?

• Cơ sở lí thuyết cho nền kinh tế thị trường được phát triển bởi các nhà kinh tế cổ điển, như Adam Smith, David Ricardo, và Jean-Baptiste Say.
• Những người ủng hộ thị trường tự do này tin rằng, tồn tại bàn tay vô hình (Invisible hand) tạo ra lợi nhuận và khuyến khích thị trường chung, hướng các quyết định kinh tế hiệu quả hơn so với kế hoạch của chính phủ về kinh tế, và sự can thiệp của chính phủ thường dẫn đến thiếu hiệu quả kinh tế, làm cho con người hành động xấu đi.

Nền kinh tế thị trường hiện đại là gì?

• Mọi nền kinh tế trong thế giới hiện đại đêu nằm trong khoảng từ thị trường thuần túy đến thị trường kinh tế kế hoạch.
• Hầu hết các quốc gia phát triển là nền kinh tế hỗn hợp, bởi vì nền kinh tế đó là sự pha trộn giữa thị trường tự do với một số can thiệp của chính phủ.

Lí thuyết thị trường là gì?

• Các nền kinh tế thị trường hoạt động bằng cách sử dụng các lực lượng cung và cầu để xác định giá cả và số lượng phù hợp cho hầu hết các hàng hóa và dịch vụ trong nền kinh tế.

Ưu điểm của kinh tế thị trường như thế nào?

• Trong nền kinh tế thị trường, nếu nhu cầu hàng hóa của các chủ thể cao hơn so với nguồn cung, giá cả hàng hóa sẽ cao lên, lợi nhuận từ đó cũng tăng, là động lực để các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất tăng nguồn cung.

Trên đây là một số thông tin liên quan về nền kinh tế thị trường là gì. Hy vọng đây là những thông tin bổ ích đối với bạn. Nếu bạn cần hỗ trợ tư vấn pháp lý hoặc sử dụng các dịch vụ pháp lý khác từ Công ty Luật ACC, hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ nhanh chóng. ACC cam kết sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt nhất về các dịch vụ mà mình cung cấp đến khách hàng. Chúng tôi luôn đồng hành pháp lý cùng bạn.

• Email: [email protected]
• Hotline: 1900 3330
• Zalo: 084 696 7979