Lệnh khởi tố là gì và những điều cần biết - Công ty Luật ACC

Khởi tố là giai đoạn đầu tiên trong tố tụng hình sự, theo đó cơ quan tư pháp hình sự sẽ tiến hành xác định có (hay không) các dấu hiệu của tội phạm trong việc thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội. Trong bài viết này, ACC sẽ cùng quý độc giả tìm hiểu Lệnh khởi tố là gì và những điều cần biết.

1. Khởi tố là gì?

Khởi tố một khái niệm pháp lý được sử dụng trong pháp luật hình sự. Khái niệm khởi tố tuy không được định nghĩa bởi văn bản pháp luật nào, tuy nhiên qua những quy định về khởi tố và thực tế có thể hiểu khởi tố là giai đoạn đầu tiên trong tố tụng hình sự, trong giai đoạn này cơ quan tư pháp hình sự sẽ tiến hành điều tra và xác định các dấu hiệu của tội phạm trong việc thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội. Từ đó mà cơ quan có thẩm quyền ban hành quyết định về việc khởi tố hoặc không khởi tốvụ án hình sự đối với hành vi này.

Khởi tố hay khởi tố hình sự là giai đoạn tố tụng độc lập. Khởi tố bắt đầu từ thời điểm nhận được những thông tin đầu tiên về việc thực hiện hành vi phạm tội, tiếp đó là cơ quan có thẩm quyền tiến hành điều tra hành vi.  Kết thúc bằng quyết định của cơ quan có thẩm quyền về việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự có liên quan tới hành vi đó.

Khởi tố bao gồm khởi tố vụ án và khởi tố bị can. Hai thuật ngữ này khác nhau và có thể rất nhiều người nhầm lẫn và không phân biệt được. Sự khác nhau của chúng được biểu hiện qua những khía cạnh sau:

– Đối tượng của khởi tố vụ án là hành vi có dấu hiệu phạm tội. Đối tượng của khởi tố bị an là người hoặc pháp nhân có hành vi phạm tội cụ thể.

– Thời điểm khởi tố vụ án là khi đã xác định có dấu hiệu tội phạm, được cơ quan điều tra xác minh và có căn cứ khởi tố, sau khi khởi tố sẽ điều tra thêm chứng cứ.

Còn thời điểm khởi tố bị can là khi có đủ căn cứ để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm thì Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can.

– Các giai đoạn giải quyết: đối với khởi tố vụ án gồm có 04 giai đoạn: Khởi tố; Điều tra; truy tố; xét xử. Còn đối với khởi tố bị can thì chỉ được thực hiện qua hai giai đoạn là điều tra và truy tố.

2. Truy tố là gì?

Truy tố là một thuật ngữ pháp lý dùng để chỉ một giai đoạn trong quá trình giải quyết vụ án hình sự. Cơ quan có thẩm quyền truy tố là Viện Kiểm sát. Sau khi kết thúc điều tra, cơ quan điều tra làm bản kết luận điều tra và đề nghị truy tố rồi gửi cùng hồ sơ vụ án đến Viện kiểm sát cùng cấp thực hiện thẩm quyền truy tố.

Khởi đầu của quá trình này là Viện kiểm sát nhận được các tài liệu của vụ án hình sự (bao gồm cả kết luận điều tra và đề nghị truy tố) do Cơ quan điều tra chuyển đến và kết thúc bằng việc Viện kiểm sát ra một trong ba loại quyết định sau: Truy tố bị can trước Tòa án bằng bản cáo trạng hoặc trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung hoặc đình chỉ, tạm đình chỉ vụ án hình sự.

3. Khởi tố khác truy tố như thế nào?

Hai khái niệm khởi tố và truy tố nghe có vẻ đồng nhất những thực tế lại khác nhau, có nhiều người đã nhầm lẫn hai khái niệm này. Vậy khởi tố khác truy tố như thế nào? Sau đây chúng tôi phân biệt dựa trên các khía cạnh như sau:

– Về thời điểm thực hiện:

Khởi tố là giai đoạn đầu tiên trong tố tụng hình sự, trong giai đoạn này cơ quan tư pháp hình sự sẽ tiến hành điều tra và xác định các dấu hiệu của tội phạm trong việc thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội. Từ đó mà cơ quan có thẩm quyền ban hành quyết định về việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự đối với hành vi này.

Truy tố được thực hiện sau khi kết thúc điều tra, cơ quan điều tra làm bản kết luận điều tra và đề nghị truy tố rồi gửi cùng hồ sơ vụ án đến Viện kiểm sát cùng cấp thực hiện thẩm quyền truy tố.

– Công việc thực hiện:

Khởi tố là cơ quan tư pháp hình sự sẽ tiến hành điều tra và xác định các dấu hiệu của tội phạm trong việc thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội hay không?

Truy tố là Viện kiểm sát nhận được các tài liệu của vụ án hình sự (bao gồm cả kết luận điều tra và đề nghị truy tố) do Cơ quan điều tra chuyển đến và kết thúc bằng việc Viện kiểm sát ra quyết định truy tố hay không.

– Kết quả:

Khởi tố thẩm quyền ban hành quyết định về việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự đối với hành vi được điều tra.

Truy tố Viện kiểm sát ra một trong ba loại quyết định sau: Truy tố bị can trước Tòa án bằng bản cáo trạng hoặc trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung hoặc đình chỉ, tạm đình chỉ vụ án hình sự.

Trên đây là bài viết cung cấp thông tin về Lệnh khởi tố là gì và những điều cần biết mà ACC muốn gửi gắm tới các bạn. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với quý bạn đọc. Trong quá trình tìm hiểu nếu như quý khách hàng còn thắc mắc hay quan tâm và có nhu cầu được tư vấn về vấn đề trên, vui lòng liên hệ với ACC nhé!