Quy định lấy lời khai người bị tạm giữ

Việc lấy lời khai của người bị tạm giữ là một trong những bước quan trọng trong quá trình điều tra và tố tụng hình sự. Quy định về việc này không chỉ đảm bảo tính pháp lý mà còn bảo vệ quyền lợi của người bị tạm giữ. Bài viết Quy định lấy lời khai người bị tạm giữ sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về quy định lấy lời khai người bị tạm giữ, các điều luật liên quan, và những vấn đề cần lưu ý trong quá trình này.

Quy định lấy lời khai người bị tạm giữ

1. Quy định lấy lời khai người bị tạm giữ 

Việc lấy lời khai người bị tạm giữ được quy định rõ ràng trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 và Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam năm 2015. Cụ thể:

• Điều 60 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về việc lấy lời khai của người bị tạm giữ, trong đó nêu rõ rằng việc lấy lời khai phải có mặt của người bào chữa hoặc người đại diện của họ. Điều này nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người bị tạm giữ, tránh tình trạng bị ép buộc hoặc bị đối xử không công bằng.
• Điều 4 Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015 quy định nguyên tắc thi hành tạm giữ, tạm giam, trong đó nhấn mạnh việc bảo đảm quyền con người và thực hiện các biện pháp nhân đạo trong quá trình quản lý người bị tạm giữ. Các quyền này bao gồm quyền được thông báo, quyền có người bào chữa, và quyền từ chối trả lời các câu hỏi.
• Điều 8 Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015 liệt kê các hành vi bị cấm trong thi hành tạm giữ, trong đó có việc tra tấn, truy bức, hoặc sử dụng nhục hình đối với người bị tạm giữ. Điều này khẳng định rằng mọi hành vi vi phạm nhân quyền sẽ bị xử lý nghiêm khắc.

Các quy định này không chỉ tạo ra khung pháp lý cho việc lấy lời khai mà còn nhấn mạnh trách nhiệm của cơ quan điều tra trong việc bảo vệ quyền lợi của người bị tạm giữ.

Tham khảo bài viết: Căn cứ trả tự do cho người bị tạm giữ 

2. Quy trình lấy lời khai người bị tạm giữ được thực hiện như thế nào?

Quy trình lấy lời khai người bị tạm giữ được thực hiện như thế nào?

Quy trình lấy lời khai người bị tạm giữ cần tuân thủ các bước sau:

Bước 1: Chuẩn bị trước khi lấy lời khai: 

Cơ quan điều tra phải thông báo cho người bào chữa hoặc người đại diện của người bị tạm giữ về thời gian và địa điểm lấy lời khai. Điều này đặc biệt quan trọng khi người bị tạm giữ là người dưới 18 tuổi, nhằm bảo vệ quyền lợi của họ. Thông báo này cũng giúp người bào chữa chuẩn bị các câu hỏi cần thiết để bảo vệ quyền lợi cho người bị tạm giữ.

Bước 2: Thực hiện lấy lời khai: 

Khi tiến hành lấy lời khai, điều tra viên phải đảm bảo rằng người bị tạm giữ được đối xử nhân đạo. Việc lấy lời khai cần được ghi âm hoặc ghi hình để đảm bảo tính chính xác và minh bạch. Quá trình này cần diễn ra trong một không gian yên tĩnh, không bị ảnh hưởng bởi yếu tố bên ngoài để đảm bảo rằng người bị tạm giữ có thể thoải mái trình bày ý kiến của mình.

Bước 3: Có mặt của người bào chữa:

Theo quy định tại Điều 60 Bộ luật Tố tụng hình sự, người bào chữa có quyền có mặt trong quá trình lấy lời khai và có thể đặt câu hỏi cho người bị tạm giữ. Điều này giúp bảo vệ quyền lợi của người bị tạm giữ và đảm bảo rằng họ không bị ép buộc hoặc bị đối xử không công bằng. Người bào chữa có thể hỗ trợ người bị tạm giữ trong việc hiểu rõ các câu hỏi và quyền lợi của họ.

Bước 4: Lập biên bản: 

Sau khi lấy lời khai, điều tra viên phải lập biên bản ghi lại nội dung lời khai, thời gian, địa điểm, và những người tham gia. Biên bản này cần được đọc lại cho người bị tạm giữ và người bào chữa để xác nhận tính chính xác. Biên bản phải được lập thành hai bản, một bản lưu tại cơ quan điều tra và một bản giao cho người bị tạm giữ và người bào chữa.

Bước 5: Chữ ký xác nhận: 

Người bị tạm giữ và người bào chữa phải ký vào biên bản để xác nhận rằng nội dung đã được ghi đúng và đầy đủ. Việc này không chỉ bảo vệ quyền lợi của người bị tạm giữ mà còn tạo ra một tài liệu pháp lý có giá trị trong quá trình tố tụng.

3. Người bị tạm giữ trong việc lấy lời khai có quyền gì?

Người bị tạm giữ có một số quyền quan trọng trong quá trình lấy lời khai, bao gồm:

• Quyền được thông báo: Người bị tạm giữ có quyền được thông báo về lý do lấy lời khai và các quyền lợi của mình trong quá trình này. Điều này giúp họ hiểu rõ hơn về quy trình và quyền lợi của mình, từ đó có thể đưa ra quyết định đúng đắn trong việc trả lời các câu hỏi.
• Quyền có người bào chữa: Như đã đề cập, người bị tạm giữ có quyền yêu cầu có người bào chữa có mặt trong quá trình lấy lời khai. Điều này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của họ mà còn tạo ra một môi trường an toàn và công bằng trong quá trình điều tra. Người bào chữa có thể cung cấp thông tin và hướng dẫn cho người bị tạm giữ về các quyền lợi của họ.
• Quyền từ chối trả lời: Người bị tạm giữ có quyền từ chối trả lời các câu hỏi mà họ cho rằng có thể làm tổn hại đến quyền lợi của mình. Quyền này rất quan trọng, đặc biệt trong các trường hợp mà người bị tạm giữ có thể bị ép buộc hoặc bị đe dọa. Họ cần được thông báo rõ ràng về quyền này để có thể thực hiện một cách hiệu quả.
• Quyền khiếu nại: Nếu người bị tạm giữ cảm thấy rằng quyền lợi của mình bị xâm phạm trong quá trình lấy lời khai, họ có quyền khiếu nại đến cơ quan có thẩm quyền. Điều này giúp đảm bảo rằng họ được bảo vệ quyền lợi hợp pháp và có thể thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ bản thân. Quyền khiếu nại cũng là một phần quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình điều tra.
• Quyền yêu cầu giải thích: Người bị tạm giữ có quyền yêu cầu điều tra viên giải thích rõ ràng về các câu hỏi được đưa ra, cũng như về quy trình lấy lời khai. Điều này giúp họ hiểu rõ hơn về tình huống của mình và có thể đưa ra lời khai chính xác hơn.

4. Trách nhiệm của cơ quan điều tra trong việc lấy lời khai người bị tạm giữ

Cơ quan điều tra có trách nhiệm đảm bảo rằng việc lấy lời khai diễn ra đúng quy định pháp luật. Cụ thể:

• Bảo đảm tính nhân đạo: Cơ quan điều tra phải đảm bảo rằng người bị tạm giữ không bị tra tấn, truy bức, hoặc bị đối xử tàn nhẫn trong quá trình lấy lời khai. Điều này không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là nghĩa vụ đạo đức của các cơ quan chức năng. Các điều tra viên cần được đào tạo để nhận thức rõ về quyền của người bị tạm giữ và cách thực hiện quy trình một cách nhân đạo.
• Tuân thủ quy trình: Cơ quan điều tra phải tuân thủ đúng quy trình lấy lời khai, bao gồm việc thông báo cho người bào chữa và lập biên bản đầy đủ. Việc tuân thủ quy trình này không chỉ bảo vệ quyền lợi của người bị tạm giữ mà còn đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong quá trình điều tra.
• Đảm bảo quyền lợi: Cơ quan điều tra có trách nhiệm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người bị tạm giữ trong suốt quá trình điều tra. Điều này bao gồm việc đảm bảo rằng họ có quyền được thông báo, quyền có người bào chữa, và quyền từ chối trả lời các câu hỏi. Nếu có bất kỳ vi phạm nào xảy ra, cơ quan điều tra phải có biện pháp xử lý kịp thời.
• Đào tạo và nâng cao nhận thức: Cơ quan điều tra cần thường xuyên tổ chức các khóa đào tạo và nâng cao nhận thức cho cán bộ điều tra về quyền của người bị tạm giữ và các quy định liên quan đến việc lấy lời khai. Điều này giúp đảm bảo rằng các cán bộ điều tra thực hiện đúng quy định và bảo vệ quyền lợi của người bị tạm giữ.
• Giám sát và kiểm tra: Cơ quan có thẩm quyền cần thực hiện giám sát và kiểm tra định kỳ đối với quá trình lấy lời khai và các hoạt động điều tra khác. Việc này không chỉ giúp phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm mà còn nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm của cơ quan điều tra.

Tham khảo bài viết: Trích xuất người bị tạm giữ tạm giam 

5. Câu hỏi thường gặp

Ai có quyền tham gia vào quá trình lấy lời khai của người bị tạm giữ?

Người bào chữa hoặc người đại diện của người bị tạm giữ có quyền tham gia vào quá trình lấy lời khai để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của họ.

Thời gian tối đa cho việc lấy lời khai là bao lâu?

Thời gian lấy lời khai không được vượt quá hai lần trong một ngày và mỗi lần không quá hai giờ, đặc biệt đối với người bị tạm giữ là người dưới 18 tuổi.

Người bị tạm giữ có thể từ chối trả lời câu hỏi không?

Có, người bị tạm giữ có quyền từ chối trả lời các câu hỏi mà họ cho rằng có thể làm tổn hại đến quyền lợi của mình.

Hy vọng qua bài viết, Công ty Luật ACC đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về Quy định lấy lời khai người bị tạm giữ. Đừng ngần ngại hãy liên hệ với Công ty Luật ACC nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.