Kinh tế chính trị mác lênin là gì

Từ thời xa xưa, trong các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học Hy Lạp, La Mã, Trung Quốc thời cổ đại đã xem xét tới nhiều quá trình kinh tế. Tuy nhiên, đó mới chỉ là các kiến thức kinh tế rời rạc, pha trộn với các kiến thức khoa học khác, chưa được tách ra thành một khoa học độc lập. Với tư cách là một khoa học độc lập, Kinh tế Chính trị học ra đời muộn hơn, nó xuất hiện vào thời kỳ hình thành phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa. Thuật ngữ “Kinh tế Chính trị” được nhà kinh tế học người Pháp là Mông crêchiên sử dụng để đặt tên cho môn khoa học này xuất hiện vào năm 1615. Vậy Kinh tế chính trị Mác Lênin là gì? Hãy cùng ACC tìm hiểu qua bài viết sau đây.

1. Kinh tế Chính trị Mác Lênin là gì?

Kinh tế chính trị là một trong ba bộ phận cấu thành của lý luận Mác - Lênin, là khoa học nghiên cứu về quan hệ sản xuất trong mối liên hệ và sự tác động lẫn nhau với lực lượng sản xuất và kiến trúc thượng tầng; nghiên cứu quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất, phân phối, trao đổi và tiêu dùng của cải vật chất trong xã hội. Mặc dù ra đời tương đối muộn hơn so với các môn khoa học khác như triết học, sử học..., nhưng kinh tế chính trị có vai trò rất quan trọng trong đời sống xã hội.

Khách hàng có thể tham khảo thêm dịch vụ tư vấn của Công ty Luật ACC chúng tôi qua bài viết Tư tưởng chính trị là gì?

2. Sự ra đời Kinh tế Chính trị Mác Lênin

Vào nửa đầu thế kỷ XIX, quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa đã được xác lập hoàn toàn ở nhiều nước Tây Âu, những mâu thuẫn vốn có của chủ nghĩa tư bản ngày càng gay gắt, phong trào đấu tranh của giai cấp vô sản chống chế độ áp bức bóc lột của giai cấp tư sản ngày càng lên cao và chuyển từ tự phát sang tự giác, từ đấu tranh kinh tế đến đấu tranh chính trị, đòi hỏi phải có lý luận cách mạng làm vũ khí tư tưởng cho giai cấp vô sản chủ nghĩa Mác đã ra đời.

Các Mác (1818-1883) và Phriđrích Ăngghen (1820-1895) là người sáng lập chủ nghĩa Mác với ba bộ phận cấu thành là triết học, kinh tế chính trị học, chủ nghĩa xã hội khoa học dựa trên cơ sở kế thừa có tính phê phán và chọn lọc những lý luận khoa học của triết học cổ điển Đức, kinh tế chính trị cổ điển Anh, chủ nghĩa xã hội không tưởng Pháp.

Mác và Ph. Ăngghen đã làm cuộc cách mạng sâu sắc nhất trong kinh tế chính trị trên tất cả các phương diện về đối tượng và phương pháp nghiên cứu, nội dung, tính chất giai cấp… của kinh tế chính trị. Kinh tế chính trị do C. Mác và Ph. Ăngghen sáng lập là sự thống nhất giữa tính khoa học và tính cách mạng, dựa vào phép biện chứng duy vật và đứng trên lập trường của giai cấp công nhân để xem xét các hiện tượng và quá trình kinh tế của xã hội tư bản. C. Mác đã xây dựng học thuyết giá trị thặng dư – hòn đá tảng của học thuyết kinh tế mác xít. C. Mác đã vạch rõ sự phát sinh, phát triển của chủ nghĩa tư bản với những tiến bộ, hạn chế, mâu thuẫn của nó và luận chứng khoa học về chủ nghĩa tư bản tất yếu sẽ bị thay thế bởi một phương thức sản xuất mới, cao hơn và tiến bộ hơn, đó là phương thức sản xuất cộng sản chủ nghĩa.

Vào cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, trong điều kiện lịch sử mới, V.I. Lênin (1870-1924) đã tiếp tục bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác lên tầm cao mới. V.I. Lênin đã sáng tạo ra lý luận khoa học về chủ nghĩa đế quốc; khởi thảo lý luận mới về cách mạng xã hội chủ nghĩa; tính tất yếu khách quan, đặc điểm và nhiệm vụ cơ bản của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đồng thời V.I. Lênin còn vạch ra những quá trình có tính quy luật trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, chính sách kinh tế mới (NEP) có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc đối với sự phát triển của nhân loại.

3. Nội dung của Kinh tế Chính trị Mác Lênin

Kinh tế chính trị Mác Lênin tập trung nghiên cứu, mổ xẻ các quan hệ kinh tế trong lòng xã hội tư bản và nghiên cứu sâu về các quy luật của nền sản xuất này, cụ thể:

– Đề cập về hàng hóa, sản xuất hàng hóa và các quy luật kinh tế của sản xuất hàng hóa (trong chủ nghĩa tư bản)

– Tập trung mổ xẻ quy luật kinh tế của chủ nghĩa tư bản mà cốt lõi là việc sản xuất giá trị thặng dư

– Phân tích sự vận động của tư bản cá biệt và tái sản xuất tư bản xã hội

– Xem xét các hình thái tư bản và các hình thức biểu hiện của giá trị thặng dự

– Nghiên cứu về chủ nghĩa tư bản độc quyền và chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước (phần này do Lenin có công đóng góp rất lớn).

4. Chức năng của Kinh tế Chính trị Mác Lênin

 Kinh tế chính trị Mác Lênin có những chức năng sau đây:

– Thứ nhất: Chức năng nhận thức

Kinh tế chính trị Mác Lênin cũng giống các ngành khoa học khác, đưa đến những vấn đề về nhận thức, khám phá. Chức năng này của kinh tế chính trị được thể hiện ở chỗ nó cần phát hiện bản chất của các hiện tượng, quá trình kinh tế của đời sống xã hội, tìm ra quy luật chi phối sự vận động của chúng, giúp con người vận dụng các quy luật kinh tế một cách có ý thức vào hoạt động kinh tế nhằm đạt được hiệu quả kinh tế, xã hội cao.

– Thứ hai: Chức năng thực tiễn

Giống như các môn khoa học khác, chức năng nhận thức của kinh tế chính trị không có mục đích tự thân. Nhận thức không chỉ để nhận thức mà nhận thức còn để phục vụ cho hoạt động thực tiễn có hiệu quả. Đó là chức năng thực tiễn của kinh tế chính trị.

Hai chức năng trên của kinh tế chính trị Mác Lênin có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Đường lối, chính sách và biện pháp kinh tế dựa trên những luận cứ khoa học đúng đắn của các chính sách, biện pháp kinh tế và kiểm nghiệm những kết luận mà kinh tế chính trị đã cung cấp trước đó. Thực tiễn vừa là nơi xuất phát vừa là nơi kiểm nghiệm tính đúng đắn của lý luận kinh tế. Căn cứ để đánh giá tính đúng đắn của lý luận kinh tế là sự phát triển của nền sản xuất xã hội, tính đúng đắn của lý luận kinh tế là ở sự phát triển của nền sản xuất xã hội, tính hiệu quả của hoạt động kinh tế.

– Thứ ba: Chức năng tư tưởng

Trong các xã hội có giai cấp, chức năng tư tưởng của kinh tế chính trị thể hiện ở chỗ các quan điểm lý luận của nó xuất phát từ lợi ích và bảo vệ lợi ích của các giai cấp hoặc các tầng lớp xã hội nhất định. Lý luận kinh tế Chính trị của giai cấp tư sản đều phục vụ cho việc củng cố sự thống trị của giai cấp tư sản, biện hộ cho sự bóc lột của chủ nghĩa tư bản.

– Thứ tư: Chức năng phương pháp luận

Kinh tế chính trị là nền tảng lý luận cho tổ hợp các khoa học kinh tế. Những kết luận của kinh tế chính trị biểu hiện ở các phạm trù và quy luật kinh tế có tính chất chung là cơ sở lý luận của các môn kinh tế chuyên ngành và các môn kinh tế chức năng. Đồng thời, kinh tế chính trị cũng là cơ sở lý luận cho một số các môn học khác như: địa lý kinh tế, dân số học, lịch sử kinh tế quốc dân, lý thuyết quản lý,...

5. Một số câu hỏi thường gặp 

Tạo sao phải học Kinh tế chính trị?

Kinh tế chính trị cung cấp các luận cứ khoa học làm cơ sở cho sự hình thành đường lối, chiến lược phát triển kinh tế, xã hội và các chính sách, biện pháp kinh tế cụ thể phù hợp với yêu cầu của các quy luật khách quan và điều kiện cụ thể của đất nước ở từng thời kỳ nhất định.

Học tập kinh tế chính trị, nắm được các phạm trù và quy luật kinh tế, là cơ sở cho người học hình thành tư duy kinh tế, không những cần thiết cho các nhà quản lý vĩ mô mà còn rất cần cho quản lý sản xuất kinh doanh ở các doanh nghiệp của mọi tầng lớp dân cư, ở tất cả các thành phần kinh tế.

Nắm vững kiến thức kinh tế chính trị, người học có khả năng hiểu được một cách sâu sắc các đường lối, chiến lược phát triển kinh tế của đất nước và các chính sách kinh tế cụ thể của Đảng và Nhà nước ta, tạo niềm tin có cơ sở khoa học vào đường lối, chiến lược, chính sách đó.

Cơ hội việc làm khi theo học ngành Kinh tế chính trị hiện nay?

Sinh viên tốt nghiệp ngành Kinh tế Chính trị đang làm việc trong các cơ quan của Đảng và Nhà nước, trong các học viện và nhà trường, các cơ quan khoa học, các tổ chức kinh tế - chính trị - xã hội, các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế. Khoa Kinh tế Chính trị đã trở thành cơ sở đào tạo hàng đầu của đất nước về Kinh tế Chính trị.

Phương hướng lập pháp phục vụ việc hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong thời gian tới là gì?

Những chủ trương, định hướng kể trên sẽ chi phối công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật phục vụ sự vận hành của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta trong thời gian tới. Thực hiện được đầy đủ những chủ trương, định hướng này sẽ góp phần đặc biệt quan trọng vào tiến trình phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước ta trong tình hình mới. Trên cơ sở những định hướng này, ngày 30/8/2021, Chính phủ đã ban hành Chương trình hành động nhiệm kỳ 2021-2026 trong đó xác định khá cụ thể danh mục những văn bản Luật và Nghị quyết mà Chính phủ dự kiến trình Quốc hội trong nhiệm kỳ 2021 - 2026 để thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của nước ta ngày thêm hoàn thiện. Những văn bản này tập trung vào một số lĩnh vực như sau:

Đối với lĩnh vực về sở hữu, quyền tài sản và hoạt động đầu tư, kinh doanh, sẽ sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai, Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Hợp tác xã, Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp, Luật Tài nguyên nước, Luật Khoáng sản, Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo; xây dựng Luật Khu công nghiệp, Khu kinh tế.

Đối với lĩnh vực pháp luật điều chỉnh một số loại thị trường nhất định, sẽ sửa đổi, bổ sung Luật Kinh doanh bảo hiểm, Luật Đấu thầu, Luật Giao dịch điện tử và kinh tế số, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Bảo hiểm tiền gửi, Luật Hóa chất, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Viễn thông, Luật Điện lực, Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Luật Quảng cáo, Luật Giá, Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Luật Dược, Luật Năng lượng nguyên tử, Luật Công chứng, Luật Luật sư, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Việc làm; xây dựng và ban hành mới Luật Xử lý nợ xấu, Luật Công nghiệp hỗ trợ, Luật Phát triển công nghiệp…

Đối với lĩnh vực thuế, các luật sau đây sẽ dự kiến được nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung: Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Thuế Giá trị gia tăng, Luật Thuế thu nhập cá nhân; xây dựng và ban hành mới Luật Thuế tài sản.

Trên đây là toàn bộ nội dung giới thiệu về “Kinh tế Chính trị Mác Lênin” đầy đủ và chi tiết nhất. Trong quá trình tìm hiểu nếu quý khách còn thắc mắc hay quan tâm đến vấn đề pháp lý liên quan vui lòng liên hệ với chúng tôi qua trang web https://accgroup.vn để được tư vấn. Hi vọng với những kiến thức về pháp lý và những thông tin này sẽ hữu ích với bạn. Xin chân thành cảm ơn.