Hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu của Ngân hàng

Trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng, hẳn bạn đọc không còn xa lạ gì với thuật ngữ Trái phiếu ngân hàng. Vậy kinh doanh trái phiếu của ngân hàng thương mại được quy định như thế nào? Sau đây, Luật ACC sẽ giúp quý bạn đọc phân tích và tìm hiểu rõ hơn.

1. Ngân hàng là gì?

Ngân hàng thương mại là ngân hàng kinh doanh tiền tệ vì mục đích lợi nhuận. Ngân hàng thương mại hoạt động chủ yếu và thường xuyên là nhận tiền gửi của khách hàng để cấp tín dụng và thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phương tiện thanh toán. Với tư cách là tổ chức kinh doanh, hoạt động của ngân hàng thương mại dựa trên cơ sở chế độ hạch toán kinh tế, nhằm mục tiêu lợi nhuận. Ngân hàng thương mại được pháp luật cho phép thực hiện rộng rãi các loại nghiệp vụ kinh doanh ngân hàng, như: nhận tiền gửi có kì hạn, không kì hạn; thực hiện nghiệp vụ chiết khấu; dịch vụ thanh toán; huy động vốn bằng cách phát hành chứng chỉ nhận nợ...

2. Trái phiếu ngân hàng là gì?

Trái phiếu là một hình thức đầu tư trong đó nhà phát hành trái phiếu phải trả cho người sở hữu trái phiếu một khoản tiền xác định trong khoảng thời gian cụ thể. Khi đáo hạn, người phát hành trái phiếu, tức người vay, phải hoàn trả khoản vay ban đầu cho người giữ trái phiếu. Trái phiếu phù hợp với các nhà đầu tư không thích mạo hiểm hơn so với các loại chứng khoán khác do tính ổn định và ít rủi ro. Đây là loại trái phiếu được ngân hàng phát hành để huy động vốn cho ngân hàng trong thời gian ngắn với mức lãi suất xác định trước. Đây cũng là một cơ hội đầu tư an toàn như gửi tiết kiệm nhưng có mức lãi suất cao hơn.

Hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu của Ngân hàng

3. Kinh doanh trái phiếu của ngân hàng thương mại

3.1. Điều kiện hoạt động

Khung pháp lý cho hoạt động của thị trường trái phiếu và cho hoạt động này của Ngân hàng thương mại liên tục được ban hành, chỉnh sửa, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các Ngân hàng thương mại khi tham gia hoạt động. Nhìn chung, các Ngân hàng thương mại đã đáp ứng hầu hết điều kiện thực hiện, ngoại trừ việc một số Ngân hàng thương mại không đáp ứng được tỷ lệ CAR, sẽ có ảnh hưởng đến việc thực hiện một số nghiệp vụ liên quan đến hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu của Ngân hàng thương mại.

Tính đến Quý III /2013, tất cả Ngân hàng thương mại đã đáp ứng đầy đủ yêu cầu về vốn điều lệ theo quy định của pháp luật. Tùy thuộc từng Ngân hàng thương mại mô hình hoạt động đối với lĩnh vực này, có thể được xây dựng trên cơ sở mô hình tổ chức bộ máy với các phòng ban chức năng được chuyên môn hóa cụ thể đến hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu; Hoặc có thể thuộc mô hình tổ chức với các phòng ban chức năng thực thi nhiều nhiệm vụ, trong đó có kiêm nhiệm luôn nhiệm vụ liên quan đến hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu. Bên cạnh đó, đối với bộ phận nghiên cứu & kiểm soát rủi ro thì có nhiều Ngân hàng thương mại Việt Nam chưa thực sự chú trọng phát triển, vai trò tương đối mờ nhạt, thậm chí có ngân hàng chưa xây dựng các bộ phận này.

3.2. Thực trạng tại Việt Nam

Về cơ bản, hiện nay hầu hết các Ngân hàng thương mại Việt Nam đều xây dựng và thực hiện quy trình hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu của mình theo trình tự các bước:

• Thiết lập mục tiêu
• Lựa chọn loại hình đầu tư kinh doanh
• Chiến lược đầu tư kinh doanh
• Lựa chọn loại hình trái phiếu
• Đo lường và định giá kết quả.

Các Ngân hàng thương mại ở Việt Nam thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu với nhiều mục tiêu khác nhau. Tuy nhiên, mục tiêu chủ yếu vẫn là phục vụ hỗ trợ cho việc quản lý kinh doanh nguồn vốn khả dụng của bản thân ngân hàng, đảm bảo duy trì khả năng thanh toán toàn hệ thống là chính, bên cạnh đó là mục tiêu đem lại thu nhập cho ngân hàng. Bên cạnh đó, các ngân hàng thường chọn loại hình đầu tư kinh doanh thích hợp là, tập trung đầu tư kinh doanh với tỷ trọng nhiều hơn đối với các loại trái phiếu ít rủi ro như trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh; Các loại trái phiếu có kỳ hạn ngắn và trung hạn để có tính thanh khoản cao và có thể tham gia OMO tỷ lệ cao hơn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Tương ứng với từng loại hình đầu tư kinh doanh trái phiếu, các ngân hàng sẽ có những chiến lược đầu tư kinh doanh phù hợp.

Tuy nhiên, hiện nay, các Ngân hàng thương mại có tỷ lệ nợ xấu cao, có quan hệ tỷ lệ thuận với quy mô đầu tư kinh doanh trái phiếu, nhưng có quan hệ tỷ lệ nghịch với tỷ suất sinh lời. Ngoài ra, quy mô về tổng tài sản của Ngân hàng thương mại càng lớn thì các ngân hàng càng hoạt động mạnh trên thị trường trái phiếu. Quy mô phát triển của thị trường trái phiếu có ảnh hưởng cùng chiều đến quy mô đầu tư kinh doanh trái phiếu tại các Ngân hàng thương mại. Đồng thời, quy mô của trái phiếu Chính phủ trên thị trường trái phiếu có quan hệ ngược chiều với tỷ suất sinh lời của hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu trong khi mối quan hệ này đối với quy mô của trái phiếu doanh nghiệp trên thị trường trái phiếu là cùng chiều. Ngoài ra, nền kinh tế tăng trưởng cũng sẽ có quan hệ ngược chiều với quy mô hoạt động đầu tư trái phiếu của các Ngân hàng thương mại.

Nguồn vốn tập trung cho nghiệp vụ này vẫn còn khiêm tốn, tỷ suất sinh lời có xu hướng giảm. Chủ yếu phục vụ quản lý kinh doanh nguồn vốn khả dụng, duy trì khả năng thanh toán mà chưa phát triển mạnh hoạt động tự doanh. Chưa thực hiện chiến lược đa dạng hóa danh mục trái phiếu bằng đồng ngoại tệ, đồng thời xu hướng tập trung vào các loại trái phiếu có kỳ hạn ngắn hạn nhiều hơn. Hệ thống quản trị rủi ro trong hoạt động này chưa được thiết lập chặt chẽ. Hệ thống công nghệ thông tin vẫn chưa thực sự ổn định và tối ưu hóa. Việc triển khai được những sản phẩm, hoạt động mới chưa được phát triển.

Trên đây là toàn bộ nội dung giới thiệu và phân tích của chúng tôi về kinh doanh trái phiếu của ngân hàng thương mại, cũng như các vấn đề pháp lý phát sinh có liên quan. Hi vọng có thể giải đáp giúp cho bạn đọc những thông tin cơ bản cần thiết, góp phần giúp quá trình thực hiện kinh doanh trên thực tế diễn ra thuận lợi hơn. Trong quá trình tìm hiểu, nếu như quý bạn đọc còn thắc mắc hay quan tâm, vui lòng liên hệ với chúng tôi để được giải đáp.