Khu dự trữ sinh quyển là biểu tượng của sự kết hợp hoàn hảo giữa bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển bền vững. Với vai trò là nguồn cảm hứng và mô hình cho sự hòa hợp giữa con người và tự nhiên, hãy cùng Acc khám phá về khái niệm Khu dự trữ sinh quyển là gì? Cũng như tầm quan trọng của những khu vực này trong hành trình bảo vệ hành tinh chúng ta qua bài viết sau nhé!
Khu dự trữ sinh quyển là gì ? Vai trò của khu dự trữ sinh quyển
1. Khu dự trữ sinh quyển là gì ?
Khu dự trữ sinh quyển là các khu vực có giá trị đặc biệt về quá trình tiến hóa sinh thái, sinh học hoặc nơi cư trú tự nhiên của loài nguy cấp, quý, hiếm, đặc hữu hoặc chứa đựng các hệ sinh thái đặc thù. Đây là những khu vực được coi là đại diện cho một vùng sinh thái tự nhiên hoặc có giá trị đa dạng sinh học đặc biệt cần phải được bảo tồn. Đồng thời, đây cũng là danh hiệu được UNESCO trao tặng cho các khu bảo tồn thiên nhiên có hệ động thực vật độc đáo, phong phú và đa dạng, nhằm thúc đẩy các giải pháp bảo tồn sự đa dạng sinh học và phát triển bền vững khu vực đó có giá trị nổi bật, được công nhận trên phạm vi quốc tế.
2. Vai trò của khu dự trữ sinh quyển
- Bảo vệ và phục hồi các hệ sinh thái tự nhiên: Khu dự trữ sinh quyển chơi một vai trò không thể phủ nhận trong việc bảo vệ và phục hồi các hệ sinh thái tự nhiên như rừng, đầm lầy, và vùng biển. Việc duy trì và khôi phục các hệ sinh thái này giúp duy trì sự cân bằng môi trường và giảm thiểu các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.
- Bảo tồn và quản lý đa dạng sinh học: Khu dự trữ sinh quyển cũng đóng góp lớn trong việc bảo tồn và quản lý các loài động, thực vật quý hiếm. Điều này nhằm cân bằng sinh thái và ngăn chặn suy thoái của các loài quan trọng trong việc ổn định hệ sinh thái.
Vai trò của khu dự trữ sinh quyển
- Nơi học tập để phát triển bền vững: Khu dự trữ sinh quyển được xem như một "nơi học tập để phát triển bền vững". Đây là một mô hình về sự chung sống hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Tại đây, các phương pháp tiếp cận liên ngành được thử nghiệm để tìm hiểu và quản lý những thay đổi cũng như các tương tác giữa các hệ thống sinh thái và xã hội. Điều này bao gồm việc ngăn ngừa xung đột trong công tác quản lý đa dạng sinh học.
- Phát triển kinh tế-xã hội bền vững: Đặc biệt, khu dự trữ sinh quyển cung cấp cơ hội phát triển kinh tế-xã hội cho các địa phương thông qua các hoạt động du lịch sinh thái, khai thác bền vững các nguồn tài nguyên, và tạo thêm thu nhập cho người dân ở khu vực này.
3. Khu dự trữ sinh quyển có phải là di sản thiên nhiên không?
Dựa trên quy định tại Điều 20 của Luật Bảo vệ Môi trường 2020, khu dự trữ sinh quyển có thể được công nhận là một phần của di sản thiên nhiên. Theo đó, khu dự trữ sinh quyển có thể đáp ứng một trong các tiêu chí sau đây để được công nhận:
- Có vẻ đẹp nổi bật, độc đáo hoặc hiếm gặp của thiên nhiên.
- Có giá trị điển hình về quá trình tiến hóa sinh thái, sinh học hoặc nơi cư trú tự nhiên của loài nguy cấp, quý, hiếm, đặc hữu hoặc chứa đựng các hệ sinh thái đặc thù, đại diện cho một vùng sinh thái tự nhiên hoặc có giá trị đa dạng sinh học đặc biệt khác cần bảo tồn.
Khu dự trữ sinh quyển có phải là di sản thiên nhiên không?
- Có đặc điểm nổi bật, độc đáo về địa chất, địa mạo hoặc chứa đựng dấu tích vật chất về các giai đoạn phát triển của Trái Đất.
- Có tầm quan trọng đặc biệt trong việc điều hòa khí hậu, bảo vệ nguồn nước, giữ cân bằng sinh thái, cung cấp các dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên.
Vì vậy, khu dự trữ sinh quyển có thể được công nhận và xác lập là một phần của di sản thiên nhiên theo quy định của Luật Bảo vệ Môi trường 2020.
4. Điều tra, đánh giá khu dự trữ sinh quyển được diễn ra như thế nào?
Theo quy định tại Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, việc đánh giá định kỳ về các khu dự trữ sinh quyển được thực hiện mỗi 05 năm một lần, bao gồm các nội dung sau:
- Theo dõi sự biến động môi trường và bảo tồn các giá trị tự nhiên theo tiêu chí để xác lập và công nhận khu dự trữ sinh quyển.
- Đánh giá các hoạt động kinh tế - xã hội có thể ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường của khu dự trữ sinh quyển.
- Xem xét việc khai thác và sử dụng các dịch vụ hệ sinh thái và tài nguyên trong khu dự trữ sinh quyển.
- Thực hiện các hoạt động phục hồi hệ sinh thái, bảo vệ và bảo tồn các giá trị tự nhiên và đa dạng sinh học trong khu dự trữ sinh quyển.
- Triển khai các biện pháp bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật tại khu dự trữ sinh quyển.
- Xử lý các vấn đề khác liên quan theo quy định của pháp luật.
Điều tra, đánh giá khu dự trữ sinh quyển được diễn ra như thế nào?
Ban quản lý hoặc tổ chức có trách nhiệm thực hiện các cuộc điều tra và đánh giá định kỳ về di sản tự nhiên dựa trên các tiêu chí đã nêu.
Khi hoàn thành, Ban quản lý hoặc tổ chức có trách nhiệm gửi báo cáo đến Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phụ trách di sản tự nhiên và cập nhật kết quả điều tra, đánh giá vào cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học quốc gia và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành theo quy định của pháp luật có liên quan.
5. Các khu dự trữ sinh quyển được thế giới công nhận tại Việt Nam
Các Khu dự trữ Sinh quyển Thế giới ở Việt Nam gồm:
- Khu dự trữ Sinh quyển Rừng ngập mặn Cần Giờ (2000)
- Khu dự trữ Sinh quyển Đồng Nai (2011)
- Khu dự trữ Sinh quyển Cát Bà (2004)
- Khu dự trữ Sinh quyển châu thổ sông Hồng (2004)
- Khu dự trữ Sinh quyển ven biển và biển đảo Kiên Giang (2006)
- Khu dự trữ Sinh quyển miền tây Nghệ An (2007)
- Khu dự trữ Sinh quyển Mũi Cà Mau (2009)
- Khu dự trữ Sinh quyển Cù Lao Chàm (2009)
- Khu dự trữ Sinh quyển Langbiang (2015)
- Khu dự trữ Sinh quyển Núi Chúa (2021)
- Khu dự trữ Sinh quyển Cao nguyên Kon Hà Nừng (2021)
Các khu dự trữ sinh quyển được thế giới công nhận tại Việt Nam
Tóm lại, Khu dự trữ sinh thái không chỉ là nơi quan trọng trong việc bảo vệ và phục hồi các hệ sinh thái tự nhiên, mà còn là một điểm đến hấp dẫn cho việc học hỏi và trải nghiệm bền vững. Để tận dụng tối đa tiềm năng của các khu dự trữ sinh thái, cần thúc đẩy sự hợp tác giữa các bên liên quan, tăng cường giáo dục cộng đồng về giá trị của việc bảo tồn môi trường, và thúc đẩy các hoạt động du lịch và khai thác tài nguyên một cách bền vững. Chỉ thông qua những nỗ lực như vậy, chúng ta mới có thể đảm bảo sự sống cân bằng giữa con người và thiên nhiên trong thế giới ngày nay và cho những thế hệ tương lai.
Nội dung bài viết:
Hãy để lại bình luận của bạn tại đây!