Khởi Tố Bị Can Là Pháp Nhân Thương Mại Được Thực Hiện Thế Nào?

Quyết định khởi tố bị can được coi là cơ sở để cơ quan có thẩm quyền có thể tiến hành một số hoạt động điều tra tiếp theo hoặc áp dụng các biện pháp ngăn chặn theo quy định của pháp luật. Khi xác định có dấu hiệu tội phạm do pháp nhân thực hiện thì cơ quan có thẩm quyền có quyền ra quyết định khởi tố vụ án hình sự đối với bị can là pháp nhân. Vậy quy định pháp luật về khởi tố pháp nhân thương mại như thế nào? Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ đề cập đến những quy định của pháp luật liên quan đến khỏi tố bị can là pháp nhân thương mại. Mời bạn đọc cùng theo dõi.

Khởi tố bị can là pháp nhân thương mại được thực hiện thế nào?

1. Khi nào thì ra quyết định khởi tố bị can

Tại điều 433 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định về khởi tố bị can, thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố bị can đối với pháp nhân như sau:

2. Quy định về căn cứ khởi tố bị can là pháp nhân thương mại

Khi có đủ căn cứ xác định hành vi phạm tội mà pháp nhân đã thực hiện là hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm thì cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành ra quyết định khởi tố bị can đối với pháp nhân.

Theo quy định của pháp luật hiện hành thì cơ quan có thẩm quyền có thể dựa theo những căn cứ sau đây để thực hiện việc xác định pháp nhân thương mại thực hiện hành vi phạm tội:

– Dựa trên tố giác của cá nhân;

– Dựa theo tin báo của cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân;

– Dựa theo tin báo trên các phương tiện thông tin đại chúng;

– Dựa theo kiến nghị khởi tố của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

– Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện dấu hiệu phạm tội của tội phạm;

– Người có hành vi phạm tội tự thú.

3. Thẩm quyền khởi tố bị can là pháp nhân thương mại

Tại khoản 3 điều 433 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định về thẩm quyền khởi tố bị can là pháp nhân như sau: “Thẩm quyền, trình tự, thủ tục khởi tố bị can, thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố bị can đối với pháp nhân được thực hiện theo quy định tại Điều 179 và 180 của Bộ luật này.”

Ngoài ra tại khoản 1 Điều 179 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định về thẩm quyền khởi tố bị can như sau: “Khi có đủ căn cứ để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm thì Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can”

Như vậy, dựa theo các quy định trên thì thẩm quyền khởi tố bị can là pháp nhân cũng có thể được coi giống như thẩm quyền khởi tố bị can là cá nhân và đều thuộc thẩm quyền của cơ quan điều tra.

Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can đối với pháp nhân khi có đủ căn cứ để xác định pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm. Quyết định khởi tố bị can đối với pháp nhân của cơ quan có thẩm quyền phải được ghi rõ thời gian, địa điểm ra quyết định khởi tố; họ tên, chức vụ người ra quyết định; ghi rõ tên và địa chỉ của pháp nhân theo quyết định thành lập của cơ quan có thẩm quyền; ghi rõ các tội danh và điều khoản của Bộ luật hình sự đã áp dụng; ghi rõ thời gian, địa điểm phạm tội và những tình tiết khác của tội phạm.

Nếu pháp nhân bị khởi tố về nhiều tội phạm khác nhau thì trong quyết định khởi tố bị can đối với pháp nhân của cơ quan có thẩm quyền phải ghi rõ từng tội danh và điều, khoản của Bộ luật hình sự đã áp dụng

Cơ quan điều tra phải gửi quyết định khởi tố bị can và tài liệu liên quan đến việc khởi tố bị can cho Viện kiểm sát cùng cấp để xét phê chuẩn trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can. Viện kiểm sát phải quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can hoặc quyết định yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu có liên quan làm căn cứ để quyết định việc phê chuẩn quyết định khởi tố bị can và gửi ngay cho Cơ quan điều tra trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được quyết định khởi tố bị can.

Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được chứng cứ, tài liệu bổ sung về vụ án, Viện kiểm sát phải ra quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can trong trường hợp Viện kiểm sát yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu.

Tuy nhiên cần lưu ý trong trường hợp phát hiện pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định hành vi đó là tội phạm nhưng  chưa bị khởi tố thì Viện kiểm sát phải yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can hoặc Viện kiểm sát trực tiếp ra quyết định khởi tố bị can trong trường hợp nếu đã yêu cầu nhưng Cơ quan điều tra không thực hiện. 

4. Trách nhiệm của Viện kiểm sát nhận được quyết định khởi tố bị can

Trong thời hạn 03 ngày kê từ ngày nhận được quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát phải đưa ra một trong các quyết định tố tụng sau:

– Phê chuẩn quyết định khởi tổ bị can;

– Quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can;

– Yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu làm căn cứ để quyết định việc phê chuẩn.

Trường hợp Viện kiểm sát hủy bỏ quyết định khởi tổ bị can của Cơ quan điều tra thì Viện kiểm sát phải nêu rõ lí do. Cơ quan điều tra có quyền kiến nghị với Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Trường hợp Viện kiểm sát yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu làm căn cứ để quyết định việc phê chuẩn thì trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được chứng cứ, tài liệu bổ sung, Viện kiểm sát phải ra quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can.

Viện kiểm sát khi thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra mà phát hiện có người đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm nhưng chưa bị khởi tố thì Viện kiểm sát phải yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can hoặc Viện kiểm sát trực tiếp ra quyết định khởi tố bị can trong trường hợp nếu đã yêu cầu nhưng Cơ quan điều tra không thực hiện.

Viện kiểm sát phải gửi cho Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can.

Ngoài ra, Viện kiệm sát cũng có quyền ra quyết định khởi tố bị can trong trường hợp sau khi nhận hồ sơ và kết luận điều tra mà phát hiện có người khác đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định hành vi đó là tội phạm trong vụ án nhưng chưa bị khởi tố. Đồng thời với việc khởi tố bị can trong trường hợp này thì Viện kiểm sát phải trả hồ sơ liên quan đến vụ án cho Cơ quan điều tra để điều tra bổ sung.

Trên đây là những thông tin mà chúng tôi cung cấp đến bạn đọc tham khảo về những quy định đối với việc khởi tố pháp nhân thương mại. Hy vọng những thông tin trên là hữu ích với bạn. ACC luôn sẵn sàng hỗ trợ nếu bạn đọc có vướng mắc phát sinh trong quá trình tìm hiểu. Trân trọng.