Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm

Kế toán chi phí và tính giá thành là một trong những khâu quan trọng nhất của quá trình kế toán trong một doanh nghiệp. Đây không chỉ là một phần mềm cơ bản của kế toán mà còn đóng vai trò quyết định đến chất lượng của các phần hành kế toán khác cũng như hiệu quả của công tác quản lý kinh tế toàn bộ doanh nghiệp.

1. Quá trình sản xuất và các yếu tố chi phí

Để hiểu rõ hơn về vai trò của kế toán chi phí và tính giá thành, chúng ta cần xem xét quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Mọi doanh nghiệp đều cần ba yếu tố cơ bản để hoạt động: tư liệu lao động, đối tượng lao động và sức lao động. Quá trình sản xuất là sự kết hợp của ba yếu tố này để tạo ra sản phẩm và dịch vụ. Trong quá trình này, các yếu tố này sẽ trải qua sự tiêu hao và tạo ra các chi phí tương ứng.

2. Chi phí trong Kế toán Tài chính và Kế toán Quản trị

Trong lĩnh vực Kế toán, chi phí được xem xét như những khoản phí phát sinh trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp để sản xuất một sản phẩm hoặc dịch vụ nhất định. Chi phí này được xác định dựa trên dấu hiệu cụ thể, bằng cách thu thập và kiểm chứng thông tin từ các tài liệu và chứng từ.

Tuy nhiên, từ góc độ của Kế toán Quản trị, mục tiêu của kế toán chi phí sản xuất không chỉ đơn thuần là xác định chi phí. Nó còn cung cấp thông tin chi phí thích hợp, hữu ích và kịp thời để giúp quản lý doanh nghiệp ra quyết định. Trong lĩnh vực này, chi phí không chỉ là các khoản phí phát sinh mà còn bao gồm các tổn phí tiềm năng, phí tổn mất đi khi quyết định mua sắm hoặc bỏ qua cơ hội kinh doanh. Kế toán Quản trị chú trọng vào việc so sánh, lựa chọn, và nhận diện thông tin để đưa ra quyết định.

Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành

  Xem thêm: Chi phí kế toán là gì? Sự khác biệt với chi phí thuế TNDN

3. Chi phí và giá thành sản phẩm

Chi phí và giá thành sản phẩm là những chỉ tiêu quan trọng trong quản lý doanh nghiệp. Chúng có mối quan hệ mật thiết với doanh thu và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, bao gồm lãi và lỗ.

Tổ chức kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm một cách khoa học và hợp lý không chỉ giúp tối ưu hóa quản lý tài sản và lao động mà còn giúp tạo điều kiện tiết kiệm chi phí và hạ thấp giá thành sản phẩm. Điều này đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Giá thành sản phẩm cũng là cơ sở để định giá bán sản phẩm và đánh giá hiệu suất kinh doanh nội bộ, phân tích chi phí và xác định kết quả kinh doanh.

4. Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh và giá thành sản phẩm

• Phân loại chi phí sản xuất

  Chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có thể được phân loại dựa trên các tiêu chí khác nhau. Thông thường, các tiêu chí sau được sử dụng:

  a. Theo hoạt động và công dụng kinh tế: Chi phí được chia thành:

  • Chi phí hoạt động kinh doanh thông thường: bao gồm chi phí sản xuất kinh doanh và chi phí hoạt động tài chính.
  • Chi phí khác.

  b. Theo nội dung và tính chất kinh tế của chi phí: Chi phí được chia thành:

  • Chi phí nguyên liệu và vật liệu.
  • Chi phí nhân công.
  • Chi phí khấu hao máy móc, thiết bị.
  • Chi phí dịch vụ mua ngoài.
  • Chi phí khác bằng tiền.

  c. Theo công dụng kinh tế của chi phí: Chi phí được chia thành:

  • Chi phí sản xuất kinh doanh: Chi phí vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung.
  • Chi phí ngoài sản xuất: chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp.

• Phân loại giá thành sản phẩm

  Giá thành sản phẩm cũng có nhiều cách phân loại khác nhau, tùy thuộc vào các tiêu chí sử dụng. Thông thường, giá thành sản phẩm được phân thành:

  a. Theo cơ sở số liệu và thời điểm tính giá thành: Giá thành được chia thành:

  • Giá thành sản phẩm kế hoạch: là giá thành được tính dựa trên chi phí kế hoạch và số lượng sản phẩm theo kế hoạch.
  • Giá thành sản phẩm định mức: là giá thành sản phẩm được tính dựa trên các định mức chi phí hiện hành và chỉ tính cho một đơn vị sản phẩm.
  • Giá thành sản phẩm thực tế: là giá thành được tính toán dựa trên số liệu chi phí sản xuất thực tế và số lượng sản phẩm sản xuất và tiêu thụ trong kỳ.

  b. Theo phạm vi các chi phí cấu thành: Giá thành chia thành:

  • Giá thành sản xuất sản phẩm: Bao gồm các chi phí liên quan đến quá trình sản xuất sản phẩm như chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung.
  • Giá thành toàn bộ sản phẩm tiêu thụ: Bao gồm giá thành sản xuất tính cho số sản phẩm tiêu thu cộng với chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp phát sinh trong kỳ tính cho số sản phẩm này.

5. Phương pháp kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm

Đối tượng và phương pháp tập hợp chi phí sản xuất

a. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất: Đối tượng này tùy thuộc vào phạm vi và giới hạn để tập hợp chi phí sản xuất. Đối tượng kế toán chi phí sản xuất có thể là:

Từng sản phẩm, chi tiết sản phẩm, nhóm sản phẩm, đơn đặt hàng.

Từng phân xưởng, giai đoạn công nghệ sản xuất.

Toàn bộ quy trình công nghệ sản xuất, toàn doanh nghiệp.

b. Phương pháp tập hợp chi phí sản xuất: Có hai phương pháp chính để tập hợp chi phí sản xuất:

Phương pháp tập hợp trực tiếp: Phương pháp này tập hợp các chi phí liên quan trực tiếp đến đối tượng tập hợp chi phí. Nó đòi hỏi sự tỷ mỉ trong việc lập chứng từ và quản lý tài khoản.

Phương pháp tập hợp và phân bổ gián tiếp: Phương pháp này căn cứ vào các chi phí phát sinh và sau đó phân bổ chúng cho các đối tượng cụ thể. Điều này đòi hỏi xác định tiêu chuẩn phân bổ hợp lý và phân bổ các chi phí dựa trên chúng.

Nắm vững và hiểu rõ về kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm là quan trọng để tối ưu hóa quản lý tài sản và quyết định kinh doanh. Đây là yếu tố quyết định đến sự thành công của doanh nghiệp trong việc tối ưu hóa chi phí và tăng cường lợi thế cạnh tranh.

Xem thêm: Thông tin về các loại chi phí kế toán trong doanh nghiệp