Hoạt động cộng đồng là gì? Thủ tục thành lập tổ chức hoạt động cộng đồng

Hoạt động cộng đồng là một thuật ngữ khá phổ biến hiện nay. Vậy gắn liền hoạt động cộng đồng còn có nhiều yếu tố như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ cho các bạn hiểu hơn về nội dung trên.

    Hoạt động cộng đồng là những hoạt động phi lợi nhuận, được thực hiện bởi các cá nhân hoặc nhóm cá nhân, nhằm mục đích chung của cộng đồng. Các hoạt động này hướng đến việc giải quyết các vấn đề chung, cải thiện chất lượng cuộc sống, bảo vệ môi trường và thúc đẩy sự phát triển bền vững của cộng đồng.

2. Phân loại các loại hình hoạt động cộng đồng.

    Hoạt động cộng đồng bao gồm nhiều loại hình khác nhau dưới đây là một số cách phân loại cụ thể sau:

Theo mục đích:

• Hoạt động hỗ trợ và phát triển: Hỗ trợ những người yếu thế, giúp đỡ các gia đình gặp khó khăn, phát triển cộng đồng địa phương. Ví dụ: hiến máu nhân đạo, quyên góp cho quỹ từ thiện, xây dựng nhà tình thương, tổ chức các lớp học tình nguyện,...
• Hoạt động bảo vệ môi trường: Bảo vệ môi trường sống, chống biến đổi khí hậu, nâng cao ý thức cộng đồng về bảo vệ môi trường. Ví dụ: dọn dẹp vệ sinh môi trường, trồng cây xanh, tham gia các chiến dịch bảo vệ môi trường,...
• Hoạt động văn hóa - thể thao: Phát triển văn hóa, thể thao địa phương, tăng cường giao lưu và gắn kết cộng đồng. Ví dụ: tổ chức các lễ hội văn hóa, hội thi thể thao, các hoạt động vui chơi giải trí cho trẻ em,...
• Hoạt động giáo dục - đào tạo: Nâng cao nhận thức, kỹ năng sống cho cộng đồng, đặc biệt là thanh thiếu niên. Ví dụ: tổ chức các lớp học kỹ năng sống, các buổi hội thảo về sức khỏe, giáo dục giới tính,...
• Hoạt động phát triển kinh tế: Hỗ trợ các hộ gia đình nghèo khởi nghiệp, phát triển kinh tế địa phương. Ví dụ: tổ chức các hội chợ sản phẩm địa phương, hỗ trợ đào tạo kỹ thuật cho người dân,...

Theo đối tượng tham gia:

• Hoạt động của các tổ chức cộng đồng: Được thực hiện bởi các tổ chức phi lợi nhuận, các câu lạc bộ, hội nhóm,... Ví dụ: các chương trình tình nguyện của các tổ chức thanh niên, các hoạt động bảo vệ môi trường của các tổ chức phi chính phủ,...
• Hoạt động của cá nhân: Được thực hiện bởi các cá nhân tự nguyện tham gia. Ví dụ: hiến máu nhân đạo, tham gia các hoạt động dọn dẹp vệ sinh môi trường,...
• Hoạt động của doanh nghiệp: Được thực hiện bởi các doanh nghiệp trong khuôn khổ trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Ví dụ: hỗ trợ các chương trình giáo dục, tài trợ cho các hoạt động bảo vệ môi trường,...
• Hoạt động chung của cộng đồng: Được thực hiện bởi sự phối hợp của nhiều tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp trong cộng đồng. Ví dụ: tổ chức các lễ hội văn hóa, các hoạt động phát triển kinh tế cộng đồng,...

Theo phạm vi:

• Hoạt động cộng đồng địa phương: Diễn ra trong phạm vi địa bàn của một xã, phường, quận, huyện,... Ví dụ: tổ chức các hoạt động dọn dẹp vệ sinh môi trường địa phương, hỗ trợ các hộ gia đình nghèo trên địa bàn,...
• Hoạt động cộng đồng cấp tỉnh, thành phố: Diễn ra trong phạm vi của một tỉnh, thành phố. Ví dụ: tổ chức các hội chợ sản phẩm địa phương, hỗ trợ các chương trình giáo dục trên địa bàn tỉnh, thành phố,...
• Hoạt động cộng đồng quốc gia: Diễn ra trên phạm vi toàn quốc. Ví dụ: tổ chức các chương trình tình nguyện quy mô lớn, hỗ trợ các vùng sâu vùng xa,...
• Hoạt động cộng đồng quốc tế: Diễn ra trên phạm vi quốc tế, góp phần giải quyết các vấn đề chung của toàn cầu. Ví dụ: tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường quốc tế, hỗ trợ các nước đang phát triển,...

3. Thủ tục thành lập tổ chức hoạt động cộng đồng

     Thủ tục thành lập tổ chức hoạt động cộng đồng gồm những bước cụ thể sau: 

Điều luật quy định: Việc thành lập tổ chức hoạt động cộng đồng được quy định trong các văn bản pháp luật sau:

• Luật Phi lợi nhuận 2012: Quy định chung về thành lập, hoạt động của tổ chức phi lợi nhuận, bao gồm cả tổ chức hoạt động cộng đồng.
• Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 16 tháng 2 năm 2018 của Chính phủ quy định chi tiết về tổ chức và hoạt động của tổ chức phi lợi nhuận: Hướng dẫn cụ thể về thủ tục thành lập, hoạt động của tổ chức phi lợi nhuận, bao gồm cả tổ chức hoạt động cộng đồng.
• Thông tư số 16/2018/TT-BTPNN ngày 16 tháng 2 năm 2018 của Bộ Tư pháp hướng dẫn việc thành lập, đăng ký hoạt động của tổ chức phi lợi nhuận:Hướng dẫn chi tiết về hồ sơ, thủ tục thành lập, đăng ký hoạt động của tổ chức phi lợi nhuận, bao gồm cả tổ chức hoạt động cộng đồng.

Thủ tục thành lập:

Bước 1: Lập dự thảo Điều lệ tổ chức.

Dự thảo Điều lệ tổ chức cần thể hiện đầy đủ các nội dung theo quy định tại Điều 11 Luật Phi lợi nhuận 2012 và Điều 13 Nghị định số 15/2018/NĐ-CP. Dự thảo Điều lệ tổ chức cần được thông qua bởi hội nghị sáng lập viên hoặc đại hội thành lập tổ chức.

Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ thành lập:

Hồ sơ thành lập tổ chức phi lợi nhuận bao gồm: Đơn đề nghị thành lập tổ chức phi lợi nhuận. Dự thảo Điều lệ tổ chức, danh sách sáng lập viên. Giấy tờ chứng minh năng lực của sáng lập viên (nếu có). Giấy tờ chứng minh trụ sở (nếu có). Giấy tờ khác theo quy định của pháp luật.

Bước 3: Nộp hồ sơ đăng ký hoạt động:

Hồ sơ đăng ký hoạt động tổ chức phi lợi nhuận được nộp tại cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định tại Điều 15 Nghị định số 15/2018/NĐ-CP. Trong vòng 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ, cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm xem xét, thẩm định hồ sơ và ra quyết định thành lập tổ chức hoặc trả hồ sơ nếu không đủ điều kiện.

Lưu ý:

• Thủ tục thành lập tổ chức hoạt động cộng đồng có thể thay đổi tùy theo từng loại hình tổ chức cụ thể.
• Nên tham khảo ý kiến của luật sư hoặc cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền để được tư vấn cụ thể về thủ tục thành lập tổ chức hoạt động cộng đồng.

Hoạt động cộng đồng (Hình ảnh minh hoạ)

4. Quy định pháp luật về tài chính cho hoạt động cộng đồng 

    Pháp luật Việt Nam đã có quy định cụ thể về tài chính cho hoạt động cộng đồng nhằm đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và tuân thủ pháp luật, cụ thể sau: 

Nguồn huy động tài chính:

• Tài trợ của Nhà nước: Theo Luật Ngân sách nhà nước 2015, Nhà nước có thể hỗ trợ tài chính cho hoạt động cộng đồng thông qua các chương trình, dự án cụ thể.
• Hỗ trợ của các tổ chức phi chính phủ: Các tổ chức phi chính phủ trong nước và quốc tế có thể hỗ trợ tài chính cho hoạt động cộng đồng thông qua các quỹ, chương trình, dự án.
• Tài trợ của doanh nghiệp: Doanh nghiệp có thể hỗ trợ tài chính cho hoạt động cộng đồng thông qua các hoạt động thiện nguyện, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.
• Huy động từ cộng đồng: Tổ chức hoạt động cộng đồng có thể huy động tài chính từ cộng đồng thông qua các hoạt động như tổ chức sự kiện, kêu gọi đóng góp, bán sản phẩm,...

Quản lý và sử dụng tài chính:

• Tổ chức hoạt động cộng đồng phải có kế hoạch tài chính rõ ràng, cụ thể và phù hợp với mục đích, hoạt động của tổ chức. Tổ chức hoạt động cộng đồng phải sử dụng tài chính đúng mục đích, hiệu quả và tiết kiệm.
• Tổ chức hoạt động cộng đồng phải thực hiện công khai tài chính theo quy định của pháp luật.
• Tổ chức hoạt động cộng đồng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc quản lý và sử dụng tài chính.

5. Vai trò của hoạt động cộng đồng. 

     Dưới đây là một số vai trò tiêu biểu của hoạt động cộng đồng như: 

• Phát triển kinh tế - xã hội: Hỗ trợ các hộ gia đình nghèo, người yếu thế, góp phần đảm bảo an sinh xã hội. Nâng cao chất lượng giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao cho cộng đồng. Bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu. Phát triển kinh tế địa phương, tạo việc làm cho người dân.
• Gắn kết cộng đồng: Tăng cường giao lưu, đoàn kết giữa các thành viên trong cộng đồng. Nâng cao ý thức trách nhiệm công dân, tinh thần tương thân tương ái. Xây dựng cộng đồng văn minh, hiện đại.
• Phát triển cá nhân: Giúp mỗi cá nhân rèn luyện kỹ năng sống, kỹ năng làm việc nhóm. Nâng cao nhận thức về các vấn đề xã hội, môi trường. Tạo cơ hội cho mỗi cá nhân tham gia đóng góp vào sự phát triển chung của cộng đồng.
• Thúc đẩy đổi mới sáng tạo: Góp phần giải quyết các vấn đề xã hội một cách sáng tạo, hiệu quả. Hỗ trợ các ý tưởng khởi nghiệp mới, phát triển kinh tế sáng tạo. Nâng cao năng lực cạnh tranh của cộng đồng trong nền kinh tế tri thức.
• Nâng cao vị thế quốc gia: Góp phần xây dựng hình ảnh quốc gia văn minh, hiện đại, giàu lòng nhân ái. Tăng cường giao lưu, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực hoạt động cộng đồng. Nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế.