Thuật ngữ “hình sự” không còn quá xa lạ đối với chúng ta trong cuộc sống hiện nay khi các phương tiện truyền thông đưa tin hàng ngày, hàng giờ về vấn đề liên quan đến thuật ngữ này. Tuy nhiên, dưới góc độ pháp lý thì không phải ai cũng đã hiểu rõ về hình sự là gì và văn bản pháp luật liên quan đến nó trong hệ thống pháp luật Việt Nam như luật hình sự và tố tụng hình sự. Hãy cùng Công ty luật ACC tìm hiểu về nội dung này trong bài viết dưới đây.
1. Khái niệm hình sự là gì?
- Định nghĩa hình sự là gì được hiểu là một trong những lĩnh vực pháp luật được nhà nước ban hành, bao gồm các quy phạm pháp luật quy định các hành vi nguy hiểm cho xã hội bị coi là tội phạm và những hình phạt tương ứng đối với những hành vi phạm tội đó.
- Hình sự gắn liền với tội phạm, người phạm tội và hình phạt là những nội dung cơ bản trong đó.
+ Theo Khoản 1, Điều 8, Bộ luật Hình sự 2015 có thể hiểu: Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện xâm phạm đến các lĩnh vực của trật tự pháp luật xã hội mà theo quy định của Bộ luật Hình sự phải bị xử lý hình sự.
+ Theo Điều 30, Bộ luật Hình sự năm 2015: Hình phạt là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của Nhà nước do Tòa án quyết định áp dụng đối với người hoặc pháp nhân thương mại phạm tội nhằm tước bỏ hoặc hạn chế quyền, lợi ích của người, pháp nhân thương mại đó.
2. Luật hình sự trong hệ thống pháp luật Việt Nam
Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, Bộ luật hình sự là một văn bản thuộc lĩnh vực hình sự là gì cơ bản nhất mà hiện nay là Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) đang có hiệu lực.
Khái niệm Luật hình sự
- Luật hình sự là một ngành luật trong hệ thống pháp luật của Nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, tổng hợp các quy phạm pháp luật để quy định những hành vi bị coi là tội phạm và áp dụng các hình phạt đối với những hành vi đó.
- Gồm 02 loại quy phạm:
+ Những quy phạm quy định về các vấn đề chung liên quan đến hình sự, tội phạm và hình phạt.
+ Những quy phạm quy định các hành vi tội phạm cụ thể và mức phạt tương ứng.
Đối tượng điều chỉnh của Luật hình sự
- Đối tượng điều chỉnh của Luật hình sự là các quan hệ xã hội giữa Nhà nước và người thực hiện hành vi bị coi là tội phạm theo quy định trong luật hình sự được Nhà nước ban hành.
Phương Pháp điều chỉnh của Luật hình sự
- Phương pháp điều chỉnh của Luật hình sự là mệnh lệnh quyền uy. Nhà nước sử dụng quyền lực của mình để điều chỉnh mối quan hệ với người phạm tội. Người phạm tội bắt buộc phải gánh chịu hình phạt - trách nhiệm hình sự.
Các nội dung cơ bản của Luật hình sự
Những nội dung cơ bản của Luật hình sự bao gồm:
- Tội phạm
- Cấu thành tội phạm
- Trách nhiệm hình sự
- Hình phạt
- Các biện pháp tư pháp
3. Tố tụng hình sự trong hệ thống pháp luật Việt Nam
Khái niệm Luật tố tụng hình sự
- Luật tố tụng hình sự là hệ thống các quy phạm pháp luật được Nhà nước ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội giữa các cơ quan, tổ chức, người phạm tội và các chủ thể khác với nhau được phát sinh trong quá trình giải quyết vụ án hình sự.
Các giai đoạn giải quyết vụ án hình sự
Căn cứ quy định hiện hành, quá trình giải quyết vụ án hình sự sẽ trải qua các giai đoạn sau:
- Khởi tố: Khởi tố là giai đoạn đầu tiên của quá trình tố tụng hình sự giải quyết vụ án hình sự. Trong giai đoạn này, cơ quan có thẩm quyền sẽ xác định có hay không hành vi phạm tội để làm căn cứ thực hiện các bước tiếp theo.
- Điều tra: Trong giai đoạn này, cơ quan điều tra áp dụng các biện pháp điều tra được phép thực hiện để xác định hành vi phạm tội và người thực hiện hành vi đó - tội phạm.
- Xét xử: Xét xử là giai đoạn Tòa án sẽ đưa ra quyết định, phán quyết một người có tội hay không có tội dựa trên nội dung truy tố của Viện Kiểm Sát. Xét xử có thể thực hiện qua nhiều cấp: sơ thẩm, phúc tẩm.
- Thi hành án: Đây là giai đoạn nhẳm bảo đảm cho bản án và quyết định có hiệu lực của Tòa án được thi hành một cách chính xác, kịp thời.
4. Câu hỏi thường gặp
Luật sư có quyền sao chụp chứng cứ vụ án hình sự không?
Theo Điêu 82 Bộ luật tố tụng hình sự quy định về quyền yêu cầu đọc, ghi chép, sao chụp tài liệu trong hồ sơ vụ án như sau:
” Sau khi kết thúc điều tra, nếu có yêu cầu đọc, ghi chép, sao chụp tài liệu trong hồ sơ vụ án liên quan đến việc bào chữa thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có trách nhiệm bố trí thời gian, địa điểm để người bào chữa đọc, ghi chép, sao chụp tài liệu trong hồ sơ vụ án.
Sau khi đọc, ghi chép, sao chụp tài liệu, người bào chữa phải bàn giao nguyên trạng hồ sơ vụ án cho cơ quan đã cung cấp hồ sơ. Nếu để mất, thất lạc, hư hỏng tài liệu, hồ sơ vụ án thì tùy tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý theo quy định của pháp luật.”
Nghĩa vụ của luật sư khi là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự?
Theo Khoản 4 Điều 84 Bộ luật tố tụng hình sự quy định:
“4. Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự có nghĩa vụ:
a) Sử dụng các biện pháp do pháp luật quy định để góp phần làm rõ sự thật khách quan của vụ án;
b) Giúp bị hại, đương sự về pháp lý nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ.”
Phạm vi hành nghề của luật sư là gì?
Luật sư hành nghề trong các lĩnh vực sau:
1. Tham gia tố tụng với tư cách là người bào chữa cho người bị tạm giữ, bị can, bị cáo hoặc là người bảo vệ quyền lợi của người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án hình sự.
2. Tham gia tố tụng với tư cách là người đại diện hoặc là người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong các vụ án về tranh chấp dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động, hành chính, việc về yêu cầu dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động và các vụ, việc khác theo quy định của pháp luật.
3. Thực hiện tư vấn pháp luật.
4. Đại diện ngoài tố tụng cho khách hàng để thực hiện các công việc có liên quan đến pháp luật.
5. Thực hiện dịch vụ pháp lý khác theo quy định của Luật luật sư.
Trên đây là những nội dung liên quan đến hình sự là gì dưới góc độ pháp lý trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Nếu bạn đọc còn có những thắc mắc nào khác liên quan đến vấn đề này cần giải đáp hoặc tư vấn giải quyết hãy liên hệ với Công ty luật ACC để được hỗ trợ và cung cấp dịch vụ pháp lý uy tín.
Nội dung bài viết:
Bình luận