Hậu quả pháp lý là gì? (Cập nhật 2024)

Hậu quả pháp lý là một trong những thuật ngữ quen thuộc trong lĩnh vực khoa học pháp lý. Khi nhắc đến hậu quả pháp lý, thông thường người ta sẽ nghĩ đến những trách nhiệm pháp lý bất lợi do một hành vi nhất định mang lại. Song, cách hiểu đầy đủ về hậu quả pháp lý như thế nào? Hậu quả pháp lý là gì? Công ty Luật ACC với bài viết sau đây sẽ làm rõ thắc mắc trên.

1. Căn cứ pháp lý

• Bộ luật dân sự 2015

2. Hậu quả pháp lý là gì?

Hiện nay trong các văn bản pháp lý thực định, thuật ngữ hậu quả pháp lý không được giải thích cụ thể. Tuy nhiên, để hiểu rõ về nội hàm của khái niệm này ta có thể làm rõ dựa trên phân tích hai thành phần “hậu quả” và “pháp lý” 

Theo từ điển tiếng việt, “hậu quả” được hiểu là kết quả không hay, được phát sinh từ những hành động, sự kiện nhất định trong cuộc sống và có ảnh hưởng, tác động đến sự vật, hiện tượng sau này. Tuy nhiên cũng có quan điểm cho rằng, hậu quả nên được hiểu theo nghĩa rộng bao gồm cả tích cực và tiêu cực. Về pháp lý, cũng theo từ điển tiếng việt pháp lý là những vấn đề liên quan đến nguyên lý, lý luận về pháp luật.

Như vậy, từ cách hiểu về hai thành phần nêu trên, xét dưới góc độ khoa học pháp lý, ta có thể đúc kết cách hiểu về hậu quả pháp lý là gì như sau:

“Hậu quả pháp lý là những hệ quả về mặt pháp luật được phát sinh do hành vi của một chủ thể trong quan hệ pháp luật nào đó, được pháp luật công nhận và làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền và nghĩa vụ của các chủ thể liên quan”

3. Đặc điểm của hậu quả pháp lý

Từ cách hiểu về hậu quả pháp lý là gì, ta có thể rút ra một số đặc điểm cơ bản của vấn đề này như sau:

Thứ nhất, hậu quả pháp lý là kết quả tất yếu của một sự kiện, hành vi pháp lý.

Theo đó, hậu quả pháp lý chỉ phát sinh khi có một hành vi, sự kiện pháp lý nhất định được thực hiện bởi các chủ thể đặt trong mối quan hệ pháp luật cụ thể. 

Thứ hai, hậu quả pháp lý dẫn đến làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quan hệ pháp luật nhất định

Khi các hành vi, sự kiện pháp lý diễn ra, quan hệ pháp luật giữa các chủ thể trong quan hệ pháp luật đó sẽ tác động tạo nên có những thay đổi nhất định. Những thay đổi này được pháp luật công nhận làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ giữa các chủ thể đó.

Thứ ba, hậu quả pháp lý là hệ quả được pháp luật công nhận

Những hệ quả nhận được từ hành vi của các chủ thể chỉ được xem là hậu quả pháp lý nếu những hệ quả này được pháp luật ghi nhận. Trong trường hợp pháp luật không công nhận, những hệ quả này chỉ mang tính chất thông thường mà không phải là hậu quả pháp lý.

4. Ví dụ về hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu

Để hiểu rõ thêm hậu quả pháp lý là gì, ta có thể khái quát thông qua một hậu quả pháp lý cụ thể được pháp luật quy định trong lĩnh vực dân sự. Theo đó, Căn cứ Điều 117, để giao dịch dân sự có hiệu lực, giao dịch dân sự đó phải đáp ứng đủ các điều kiện:

“Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

b) Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;

c) Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

2. Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.”

Theo đó, khi một giao dịch dân sự không đáp ứng được một trong các điều kiện nêu trên, giao dịch dân sự sẽ được xem là vô hiệu. Căn cứ Điều 131 Bộ luật Dân sự năm 2015, hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu được quy định như sau:

• Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm giao dịch được xác lập.
•  Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Trường hợp không thể hoàn trả được bằng hiện vật thì trị giá thành tiền để hoàn trả.

• Bên ngay tình trong việc thu hoa lợi, lợi tức không phải hoàn trả lại hoa lợi, lợi tức đó.
•  Bên có lỗi gây thiệt hại thì phải bồi thường.
• Việc giải quyết hậu quả của giao dịch dân sự vô hiệu liên quan đến quyền nhân thân do Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định

Trên đây là tư vấn của Công ty Luật ACC về vấn đề hậu quả pháp lý là gì. Nếu quý bạn đọc còn vấn đề gì vướng mắc, chưa rõ xin vui lòng liên hệ với chúng tôi theo cách thức:

Hotline: 19003330

Zalo: 084 696 7979

Gmail: [email protected]