Giám định là gì? Các loại hình giám định là gì?

Trong thế giới ngày nay, khi mỗi quyết định và đánh giá đều đóng vai trò quan trọng trong mọi lĩnh vực, giám định trở thành một khía cạnh không thể thiếu. Giám định không chỉ đơn giản là việc đánh giá một vấn đề, một sản phẩm hay một tình huống. Nó là một quá trình cẩn thận, chính xác và mang tính chuyên môn cao, thường được thực hiện bởi các chuyên gia hoặc tổ chức có uy tín trong ngành. Vậy thực chất giám định là gì? Hãy cùng ACC tìm hiểu khái niệm này qua bài viết sau đây nhé!

Giám định là gì? Các loại hình giám định là gì?

1. Giám định là gì?

Theo Điều 108 của Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2003, việc giám định được quy định như sau:

Trong quá trình xét xử hình sự, giám định đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá các bằng chứng vật chất, tài liệu, tử thi, tình trạng sức khỏe và các đặc điểm về thể chất của các bị can. Đây là công việc được thực hiện bởi các chuyên gia có kiến thức chuyên môn, theo yêu cầu của cơ quan điều tra thông qua quyết định trưng cầu giám định. Khi cần thiết, thủ trưởng cơ quan điều tra sẽ ra quyết định để tiến hành trưng cầu giám định.

2. Các loại hình giám định

Theo quy định của pháp luật hiện hành giờ đây có 2 loại hình giám định chính là giám định tư pháp và giám định dịch vụ. Mỗi loại có đặc điểm, cách thức triển khai khác nhau:

Giám định tư pháp

• Căn cứ pháp lý: Thực hiện dựa trên các quy định trong Luật giám định tư pháp, Luật tố tụng hình sự, Luật Tố tụng dân sự và Luật Tố tụng hành chính. Đây là hoạt động yêu cầu kết luận chính xác và chi tiết.
• Phục vụ: Được sử dụng trong tố tụng nhằm làm tư liệu, minh chứng cho các vụ việc quan trọng. Có hai cách thực hiện chính: thông qua đơn vị giám định tư pháp công lập và giám định theo từng vụ việc và con người trong nhiều lĩnh vực như xây dựng, tài chính, môi trường, giao thông, công nghệ.
• Kết luận: Các kết luận được đưa ra bởi người hoặc hội đồng giám định về các tình tiết, dấu vết, đồ vật, tài liệu, con người,... được cá nhân hóa tùy thuộc vào đối tượng và phương pháp giám định.

Giám định dịch vụ

• Căn cứ pháp lý: Thực hiện theo quy định của Luật Thương mại và Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.
• Phục vụ: Cá nhân và doanh nghiệp sử dụng các dịch vụ giám định trong quá trình làm việc, giao dịch, sản xuất và kinh doanh. Phạm vi hoạt động của giám định dịch vụ rộng rãi và đáp ứng nhu cầu của cá nhân, tổ chức.
• Kết luận: Các dịch vụ giám định này tập trung vào xác định số lượng, chất lượng, bao bì sản phẩm, giá trị hàng hóa, phương pháp cung ứng theo yêu cầu của khách hàng. Đối với Luật Chất lượng sản phẩm, giám định đảm bảo phù hợp với hợp đồng và tiêu chuẩn kỹ thuật.

Các loại hình giám định

3. Giám định được tiến hành trong trường hợp nào?

Khi nào cần giám định tư pháp

• Theo yêu cầu của các bên liên quan: Trong trường hợp xảy ra tranh chấp pháp lý, các bên có thể yêu cầu tiến hành giám định để cung cấp bằng chứng hoặc bảo vệ quyền lợi của mình.
• Liên quan đến nhiều lĩnh vực và tổ chức: Khi vấn đề cần giám định ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực khác nhau hoặc đòi hỏi sự chuyên môn từ các tổ chức đa dạng.
• Xuất hiện sự phức tạp hoặc tranh chấp trong quá trình tố tụng: Trong trường hợp phát sinh vướng mắc hoặc tranh chấp phức tạp, giám định có thể được sử dụng để làm rõ các vấn đề.

Khi nào cần giám định dịch vụ

• Theo nhu cầu thực tế của doanh nghiệp: Trong quá trình sản xuất và kinh doanh, giám định được thực hiện để đảm bảo chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ.
• Các khâu trong quá trình sản xuất và giao hàng: Bao gồm giám định nguyên vật liệu, mẫu sản phẩm, quy trình sản xuất, đóng gói, vận chuyển và quản lý kho hàng.

Khi nào cần giám định lại

• Nghi ngờ về kết quả giám định ban đầu: Khi có sự nghi ngờ về độ chính xác của kết quả giám định ban đầu, có thể yêu cầu giám định lại.
• Quy định của pháp luật: Theo quy định của pháp luật, nếu có tranh chấp về kết quả giám định, người thực hiện giám định phải là một bên thứ ba.

4. Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả giám định trong Tố tụng Hình sự

Đề xuất nhằm tăng cường hiệu quả giám định trong Tố tụng Hình sự:

• Để đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp của các quy định về giám định tư pháp, cần thiết phải tiến hành một quy trình đánh giá và tổng kết việc thực thi Luật Bản án, Lệ phí tố tụng hình sự năm 2015 cùng với Luật Giám định tư pháp năm 2020. Qua việc này, sẽ loại bỏ những quy định không còn phù hợp và bổ sung những điều khoản mới để đối phó với thách thức và vấn đề hiện nay, từ đó xây dựng một hệ thống pháp luật rõ ràng và nhất quán. Mục tiêu là tạo ra một khung pháp lý chặt chẽ và thống nhất, hỗ trợ các cơ quan thực thi pháp luật áp dụng chúng một cách hiệu quả và nhất quán.

 Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả giám định trong Tố tụng Hình sự

• Việc bổ sung một điều luật vào Chương XV của BLTTHS năm 2015, nhất trí rằng quy trình giám định phải được thực hiện trước khi quyết định khởi tố vụ án hình sự được đưa ra. Điều này sẽ đảm bảo rằng quy trình giám định diễn ra một cách đúng đắn và kịp thời, cung cấp thông tin quan trọng cho quá trình điều tra và tố tụng.
• Cần sửa đổi Điều 32 của Luật Giám định tư pháp, tập trung vào việc sử dụng kết quả giám định như một phần quan trọng của quy trình tố tụng, đặc biệt là trong trường hợp giám định được thực hiện trước khi quyết định khởi tố vụ án hình sự. Điều này sẽ đảm bảo rằng thông tin từ kết luận giám định được sử dụng một cách hợp lý và có hiệu lực trong quá trình tố tụng.
• Các cơ quan chức năng cần thiết lập các quy trình giám định chuẩn cho các lĩnh vực khác nhau như kinh tế, tham nhũng, công nghệ thông tin, môi trường, vv. Quy trình này cần được thiết kế để phản ánh đúng nhu cầu và đặc thù của từng loại vụ án, nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của quá trình giám định tư pháp trong tố tụng hình sự, từ đó giúp giải quyết các vụ án một cách chính xác và kịp thời.

Bài viết trên, đã cung cấp toàn bộ thông tin về giám định là gì? mà ACC thu thập được. Hy vọng những thông tin này giúp ích được cho bạn trong việc tìm kiếm thông tin về khái niệm trên. Xin cảm ơn vì đã theo dõi.