Dược liệu là gi? Những cách sử dụng dược liệu thông dụng

Dược liệu là kho tàng của tự nhiên, từ cây cỏ đến thực vật và khoáng chất, đóng vai trò quan trọng trong y học từ thời cổ đại đến ngày nay. Để tìm hiểu rõ hơn về dược liệu là gì? Hãy cùng Acc tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

Dược liệu là gi? Có những cách sử dụng như thế nào?

1. Dược liệu là gì?

Theo Luật Dược số 105/2016/QH13 quy định thì Dược liệu là nguyên liệu làm thuốc có nguồn gốc từ tự nhiên từ thực vật, động vật, khoáng vật và đạt tiêu chuẩn làm thuốc. 

Nói dễ hiểu hơn dược liệu là các nguyên liệu tự nhiên được chiết xuất từ cây cỏ, động vật hoặc vi sinh vật, có thể là toàn bộ hoặc một phần của chúng. Những sản phẩm như tinh dầu, sáp, dầu mỡ được tách chiết từ các nguồn dược liệu này có thể được sử dụng để chế biến thành các loại thuốc truyền thống như thuốc sắc, viên hoàn, hoặc thành các dạng hiện đại như viên nang, siro.

Sử dụng dược liệu có thể theo hướng truyền thống trong y học cổ truyền, được chế biến theo lý luận và phương pháp của y học cổ truyền hoặc kinh nghiệm dân gian. Ngoài ra, dược liệu cũng được nghiên cứu để chiết xuất thành các loại thuốc hoá dược, thuốc dược liệu hoặc thực phẩm chức năng, thường ở dạng hiện đại như viên nén, viên nang, hoặc thuốc tiêm.

2. Các nguồn dược liệu chính hiện nay

Dược liệu đã từng bước phát triển qua các giai đoạn và trở thành một phần quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe của con người. Dưới đây là một số nguồn dược liệu chính:

• Dược liệu từ thực vật: Đây là nguồn dược liệu phổ biến nhất trong y học hiện đại. Các loại dược liệu từ thực vật thường có sẵn trong tự nhiên hoặc được gieo trồng để thu hái. Có những loại được biết đến từ thời xa xưa như quế, tỏi, bạc hà, nghệ, và hương thảo. Nhiều hoạt chất sinh học được phân lập từ thực vật, như atropin, ephedrine, và morphine, có ứng dụng rộng rãi trong y học hiện đại.

Các nguồn dược liệu chính hiện nay

• Dược liệu từ động vật: Mặc dù không phổ biến bằng dược liệu từ thực vật, dược liệu từ động vật vẫn được ứng dụng rộng rãi và thường mang lại hiệu quả điều trị cao. Các nguyên liệu như mật ong, sữa ong chúa, và mề gà là một số ví dụ điển hình. Đặc biệt, cần kể đến loại dược liệu đông trùng hạ thảo, một sản phẩm phức tạp xuất phát từ sự kết hợp giữa trứng của một loài bướm và nấm Ophiocordyceps sinensis.
• Dược liệu từ vi sinh vật: Vi sinh vật, như các loài vi khuẩn và men, cũng cung cấp nguồn dược liệu quan trọng. Chẳng hạn, men rượu (Saccharomyces cerevisiae) được sử dụng trong việc chữa trị bệnh sốt rét và sản xuất insulin từ vi khuẩn E.coli thông qua quá trình lên men.

3. Những cách sử dụng dược liệu thông dụng

Ngày nay, việc sáng tạo các cách sử dụng dược liệu để chữa bệnh đã đa dạng hơn bao giờ hết. Dưới đây là những cách phổ biến nhất:

• Trà hoặc nước sắc: Cách sử dụng phổ biến nhất là sấy khô dược liệu để tạo thành túi trà lọc, giữ nguyên các đặc tính trong quá trình vận chuyển và sử dụng. Một cách khác là đun sắc thuốc, kết hợp các loại dược liệu và đun sắc trong nhiều giờ để tạo thành một loại thuốc có thể sử dụng theo chỉ định của thầy thuốc.
• Dạng cồn thuốc: Rượu thuốc và cồn ngọt là dạng phổ biến của thuốc này. Chúng được chế biến bằng cách pha dung môi 100% ethanol với các dược liệu. Sau quá trình chiết xuất, hỗn hợp được chia thành dạng lỏng hoặc dạng khô (viên nén) để sử dụng.

Những cách sử dụng dược liệu thông dụng

• Dạng tinh dầu: Thường thấy ở các loại thuốc như dầu gió, thuốc mỡ, dầu thoa, kem và các dung dịch lỏng khác.
• Dạng bột cốm: Sản phẩm này được sản xuất bằng cách đưa dược liệu thô qua các hệ thống cô chiết, cô cao, sấy phun sương để tạo thành bột cốm. Bột này có thể hòa tan vào nước và sử dụng trực tiếp.

Những cách sử dụng này không chỉ đa dạng mà còn phản ánh sự tiện lợi và hiệu quả trong việc áp dụng dược liệu vào điều trị và chăm sóc sức khỏe. 

Trên đây, là toàn bộ thông tin mà Acc tim hiểu được, hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về dược liệu là gì? Và nguồn gốc của chúng. Mặc dù dược liệu có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng việc sử dụng cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và an toàn tốt nhất.