Dự luật là gì? (Cập nhật 2024)

Xuất phát từ vị trí, vai trò quan trọng không hề thiếu của luật đối với một đất nước, việc kiến thiết, xây dựng một đạo luật luôn phải có trình tự, thủ tục ngặt nghèo và cần thông qua bởi một hội đồng chuyên trách. Vậy dự luật là gì, đặc điểm của dự luật là gì? Mời quý bạn đọc cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây của chúng tôi.

1. Căn cứ pháp lý

Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015, sửa đổi bổ sung 2020.

2. Dự luật là gì?

Dự luật là bản thảo về một đạo luật được chuẩn bị, xem xét trước để bàn bạc. Dự luật do cơ quan, tổ chức cá nhân có quyền trình dự án luật mà mình đã chuẩn bị theo các giai đoạn của quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật chặt chẽ được pháp luật quy định để trình Quốc hội xem xét, quyết định việc thông qua, ban hành thành Luật.

Dự luật là kết quả của tổng hợp của nhiều quy trình pháp lý, mỗi một quy trình pháp lý đòi hỏi có một kết quả, văn bản pháp lý tổng kết quy trình đó. Nói cách khác, dự luật là một văn bản cốt lõi cơ bản mang nội dung hoàn chỉnh của một luật, được các văn bản khác của dự án xoay quanh làm rõ.

Dự luật là văn bản điều chỉnh các quan hệ xã hội cơ bản, quan trọng dự án luật được xây dựng với trình tự thủ tục phức tạp và chặt chẽ hơn rất nhiều, kết quả cuối cùng của quá trình chuẩn bị dự luật chính là bản dự thảo luật và nếu được Quốc hội thông qua nó chính là luật.

Dựa vào những phân tích trên, ta có thể định nghĩa dự luật là dự thảo văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền theo luật định trình ra Quốc hội xem xét thông qua thành Luật.

3. Đặc điểm của dự luật là gì?

Dự luật có những đặc điểm chính như sau:

• Dự luật được xây dựng bởi nhiều chủ thể có thẩm quyền trong nhiều giai đoạn khác nhau của quy trình xây dựng luật. Trong các quy trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật hay một đạo luật cần có nhiều chủ thể cùng tham gia như chủ thể được thi hành kỷ luật trong việc xây dựng luật, chủ thể đóng góp ý kiến, chủ thể thẩm định, chủ thể thẩm tra dự án luật. Sự tham gia của nhiều chủ thể có ý nghĩa tạo nên một kết quả chung thể hiện ý chí chung của nhiều người đại diện cho đa số nhân dân trong xã hội.
• Dự án luật được xây dựng một theo một trình tự, thủ tục theo luật định.Quy trình xây dựng một dự luật được quy định theo luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
• Dự án luật chứa đựng các quy phạm pháp luật dự kiến điều chỉnh các quan hệ xã hội cơ bản, quan trọng. Dự luật là tiền thân của luật, dựa trên cơ sở nghiên cứu khoa học về quan hệ xã hội và khoa học về xây dựng pháp luật để lên các quy tắc xử sự phù hợp có dự tính trước khả năng tác động tương thích với quan hệ xã hội được điều chỉnh

Dự luật bao gồm đầy đủ, toàn diện và có hệ thống các quy phạm pháp luật dự kiến điều chỉnh quan hệ xã hội. Tính đầy đủ của dự luật thể hiện ở toàn bộ các quy phạm pháp luật dự kiến trong dự luật, quy định các quy tắc xử sự đầy đủ không thể thiếu của một lĩnh vực quan hệ xã hội

• Dự luật có tính hệ thống và hoàn chỉnh về kết cấu, hình thức trong một lĩnh vực điều chỉnh quan hệ xã hội.

4. Thẩm tra dự thảo văn bản quy phạm pháp luật

Theo quy định tại Điều 63, Điều 124 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015, trách nhiệm thẩm tra dự án luật, pháp lệnh của Quốc hội và ủy ban Thường vụ Quốc hội thuộc về Hội đồng dân tộc và các ủy ban của Quốc hội; dự thảo nghị quyết của hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện thuộc về các ban của hội đồng nhân dân.

Theo quy định tại Điều 65 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015, Cơ quan thẩm tra tiến hành xem xét, đánh giá về những vấn đề sau:

• Phạm vi, đối tượng điều chỉnh của văn bản. Tương tự hoạt động thẩm định, thẩm tra về đối tượng, phạm vi điều chỉnh của văn bản là nhằm đánh giá về các vấn đề liên quan đến đối tượng, phạm vi điều chỉnh của văn bản đó ở các góc độ: sự phù hợp giữa đối tượng với phạm vi điều chỉnh của dự án, dự thảo; sự phù hợp giữa đối tượng, phạm vi điều chỉnh của dự án, dự thảo với chính sách cơ bản của dự án, dự thảo; sự phù hợp giữa đối tượng, phạm vi điều chỉnh của dự án, dự thảo với các quy định cụ thể của dự án, dự thảo.
• Nội dung của dự thảo văn bản và những vấn đề còn có ý kiến khác nhau, việc giao và chuẩn bị văn bản quy định chi tiết (nếu có).
• Sự phù hợp giữa nội dung của dự thảo văn bản với chủ trương, đường lối của Đảng; tính họp hiến, tính hợp pháp, tính thống nhất của dự thảo văn bản vói hệ thống pháp luật; tính tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.
• Tính khả thi của các quy định trong dự thảo văn bản.
• Điều kiện bảo đảm về nguồn nhân lực, tài chính cho việc thi hành văn bản quy phạm pháp luật.
• Việc bảo đảm chính sách dân tộc, lồng ghép vấn đề bình đẳng giới trong dự thảo văn bản, nếu dự thảo văn bản có quy định liên quan đến vấn đề dân tộc, bình đẳng giới.
• Ngôn ngữ, kĩ thuật và trình tự, thủ tục soạn thảo văn bản.

Sau khi tiến hành thẩm định, thẩm tra dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, cơ quan thẩm định, thẩm tra phải thể hiện quan điểm về chất lượng của dự thảo trong báo cáo thẩm định, thẩm tra để cơ quan soạn thảo tiếp thu, chỉnh sửa hoàn chỉnh dự thảo trước khi trình chủ thể có thẩm quyền ban hành.

Trên đây là những quy định pháp lý về dự luật là gì do Công ty luật ACC tổng hợp và gửi đến bạn đọc. Hy vọng rằng những nội dung trên đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn và chính xác về định nghĩa dự luật là gì, đặc điểm của dự luật là gì và quy trình thẩm tra dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Nếu bạn đọc cần sự hỗ trợ tư vấn trực tiếp hoặc yêu cầu sử dụng dịch vụ thì hãy liên hệ cho chúng tôi thông qua:

• Hotline: 19003330

• Zalo: 084 696 7979

• Gmail: [email protected]