Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây, ACC sẽ tổng hợp và cung cấp đến bạn đọc thông tin về điều tra xã hội học là gì và các bước điều tra xã hội học như thế nào nhé!
1. Điều tra xã hội học là gì?
Điều tra xã hội học là cách thu thập thông tin từ quần chúng thông qua các phiếu hỏi, bảng hỏi giúp cho việc nhìn nhận, đánh giá về những vấn đề, sự kiện, diễn biến của đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội; đồng thời là một phương pháp thường được dùng trong công tác nghiên cứu.
Trong dư luận và phản ánh của quần chúng có cái đúng, cái sai; do cách tiến hành điều tra xã hội học mà trong các thông tin thu thập được có cái thật, cái giả. Bởi vậy, cán bộ dân vận tiến hành điều tra phải nắm vững phương pháp của xã hội học để giảm độ sai lệch, tăng độ tin cậy cho các thông tin cần thu thập; giúp cho những đánh giá và kết luận phản ánh sát đúng với thực tế cuộc sống.
Khảo sát dư luận hãy điều tra xã hội học là một công tác đặc thù. Đối với cơ quan nhà nước, điều tra xã hội học giúp nắm bắt dư luận, tiếp nhận ý kiến, sáng kiến của người dân để đánh giá hiệu quả của công tác hành chính nhằm điều chỉnh, thực hiện hoặc trì hoãn một chủ trương, chính sách, để phục vụ nhân dân tốt hơn.
Điều tra xã hội học là gì
2. Các bước điều tra xã hội học
Một cuộc điều tra xã hội học trong nghiên cứu về công tác quần chúng được tiến hành theo ba bước sau:
B1: Chuẩn bị điều tra
Căn cứ vào yêu cầu và nội dung khảo sát, nghiên cứu, khi chuẩn bị cuộc điều tra xã hội học phải chú ý các việc sau:
* Đối tượng điều tra
Muốn thu thập thông tin từ nhóm xã hội nào? Ví dụ:
- Cán bộ, đoàn viên, hội viên;
- Người cao tuổi, người có uy tín;
- Công nhân, nông dân, trí thức, học sinh;
- Người dân bất kỳ.
* Chọn mẫu điều tra
Do khả năng thời gian, lực lượng, kinh phí... có hạn, khi nghiên cứu phải chọn mẫu điều tra. Nếu mẫu chọn sát hợp thì cuộc điều tra sẽ cho thông tin tốt, có độ tin cậy cao và tiến hành nhanh, gọn, tiết kiệm. Người điều tra phải tìm hiểu rõ điểm điều tra mẫu:
- Thuộc vùng nào (thành phố, nông thôn, miền núi, vùng khó khăn…).
- Địa bàn động hay hẹp (một số thôn trong một xã hay điều tra một số thôn ở các huyện khác nhau).
* Số lượng phiếu hỏi, bằng hỏi
Tùy theo khả năng thời gian, kinh phí cho phép. Càng tăng số lượng phiếu hỏi, bảng hỏi thì thông tin càng có độ chính xác và có ý nghĩa hơn.
* Thiết kế cụ thể bảng hỏi
Chất lượng và ý nghĩa của thông tin tùy thuộc phần lớn vào việc lựa chọn để thiết kế bảng hỏi, sao cho khi đọc không hiểu sai lệch, dễ trả lời, dễ tổng hợp. Người có ý thức thận trọng khi thiết kế bảng hỏi nên soạn thảo, tranh thủ ý kiến góp ý hoàn chỉnh, hỏi ý kiến tư vấn của chuyên gia xã hội học hoặc người có kinh nghiệm trong nghiên cứu để có một bảng hỏi tốt.
Có ba loại câu hỏi
- Câu hỏi đóng là câu hỏi được đề ra các phương án trả lời mà người trả lời đánh dấu theo phương án cho sẵn để thể hiện ý kiến của mình. Ví dụ: Theo ông (bà) chi hội hoạt động được xếp loại nào?
+ Khá
+ Trung bình
+ Kém
+ Không xếp loại
- Câu hỏi mở là câu hỏi dành cho người trả lời ghi ý kiến của mình. Ví dụ: Ban chỉ đạo phòng chống tệ nạn xã hội ở xã:
+ Có mấy thành viên:
+ Tên của Trưởng ban:
+ Thời gian thành lập: ngày... tháng... năm...
+ Kỳ họp gần đây nhất: ngày... tháng... năm...
+ Nội dung bàn:. ..................
- Câu hỏi vừa đóng vừa mở là câu hỏi có phần trả lời theo đáp án, có phần người trả lời tự ghi ý kiến của mình. Ví dụ; Theo ông (bà) vốn vay qua đoàn thể ở xã:
+ Thuận lợi dễ thực hiện:
+ Bình thường như vay ngân hàng:
+ Phiền hà thêm thủ tục:
+ Nhận xét khác......................
Mỗi câu hỏi đều có ưu, nhược điểm riêng: Câu hỏi đóng dễ tổng hợp thông tin, những thông tin thiếu phong phú, người trả lời bị gò bó. Câu hỏi mở giúp người trả lời dễ dàng, thỏa mái hơn, nhưng tổng hợp thông tin sẽ khó khăn, tốn nhiều thời gian hơn. Do đó, trong điều tra xã hội học cần kết hợp các loại câu hỏi đóng và câu hỏi mở để điều chỉnh, khắc phục hạn chế trên.
* Phiếu phỏng vấn sâu
Thường dành cho đối tượng hẹp (cán bộ chỉ đạo, chuyên gia, người có uy tín...), giúp cho người nghiên cứu có sự phân tích sâu sắc các khía cạnh khác nhau của vấn đề nghiên cứu.
Phiếu phỏng vấn sâu là một đề cương có các câu hỏi để người phỏng vấn dựa vào đó hỏi và ghi tóm tắt ý kiến người được phỏng vấn. Khi xử lý chủ yếu tổng hợp theo cách truyền thống, không đưa vào máy như với câu hỏi đóng.
B2: Tiến hành điều tra
Đó là việc cử người trực tiếp tới địa bàn đã chọn để thu thập thông tin theo bảng hỏi, phiếu phỏng vấn sâu. Một số điểm cần lưu ý:
- Tập huấn các điều tra viên, giúp họ hiểu sâu, hiểu đúng nội dung câu hỏi, biết cách gợi ý người được hỏi để giúp họ có thể trả lời theo bảng hỏi.
- Báo cáo kế hoạch với lãnh đạo địa phương, cơ sở, để tranh thủ được sự đồng tình khi triển khai ở điểm điều tra. Cơ cấu, số lượng bảng hỏi thích hợp và phản ánh được yêu cầu tổng thể của việc nghiên cứu; không gây hiểu lầm ở cơ sở.
- Tiến hành điều tra ở cơ sở, cần tính tới các yếu tố hợp lý sau:
+ Có thể gặp trao đổi từng nhóm hoặc từng người.
+ Phù hợp với thời gian, lao động và sinh hoạt ở địa phương.
+ Bám sát giúp đỡ, giải đáp cho người được hỏi hiểu đúng để có thể trả lời nhanh gọn, chính xác.
+ Nên tiến hành điều tra thử ở một điểm, rút kinh nghiệm cho các điều tra viên để khi điều tra diện rộng được thống nhất, thuận lợi, biết cách xử lý các vướng mắc khi điều tra.
B3: Xử lý và phân tích thông tin cuộc điều tra
Đây là việc tổng hợp các thông tin cụ thể ở các bảng hỏi, phiếu phỏng vấn sâu, mà kết quả của xử lý sẽ cho những thông tin có ý nghĩa phân tích, lý giải làm cơ sở cho nhận định, đánh giá và đề xuất các chủ trương, giải pháp về công tác quần chúng.
Có thể xử lý trên máy vi tính đối với bảng hỏi gồm những câu hỏi đóng, sẽ cho nhiều thông tin được phân tích tỉ mỉ, so sánh, đối chiếu ở nhiều góc độ khác nhau theo thiết kế của bảng hỏi.
Những câu hỏi mở và phiếu phỏng vấn sâu được tổng hợp lại, thu được những nhận định có ý nghĩa khái quát, giúp cho các báo cáo của cuộc khảo sát nghiên cứu có căn cứ đáng tin cậy.
Điều tra xã hội học là một công cụ được sử dụng thường xuyên đối với người cán bộ tham mưu, nghiên cứu về công tác dân vận.
Bạn đọc có thể xem thêm thông tin liên quan đến vấn đề điều tra thông qua bài viết của ACC Điều tra cơ bản là gì? Thời điểm điều tra cơ bản là khi nào
Trên đây là toàn bộ nội dung trả lời cho thắc mắc liên quan đến vấn đề điều tra xã hội học là gì mà chúng tôi cung cấp cho quý bạn đọc tham khảo. Nếu có bất cứ vấn đề vướng mắc pháp lý liên quan cần giải đáp cụ thể, hãy liên hệ với Công ty Luật ACC để được hỗ trợ:
Gmail: [email protected]
Website: accgroup.vn
Nội dung bài viết:
Bình luận