Quy định tại Điều 179 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Khởi tố bị can là hành vi tố tụng có ý nghĩa quan trọng, theo đó cơ quan có thẩm quyền, thường là cơ quan điều tra, sau khi tiến hành một số hoạt động điều tra đã có đủ căn cứ để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi phạm tội. Vấn đề này được quy định tại điều 179 Bộ luật tố tụng hình sự 2015. Để bạn đọc hiểu rõ hơn, chúng tôi sẽ hướng dẫn qua bài viết dưới đây: Quy định tại Điều 179 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.

Quy định tại Điều 179 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

2. Tìm hiểu về Điều 179 BLTTHS 2015

Tại khoản 3 Đ179 BLTTHS 2015 qui định: Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can, Cơ quan điều tra phải gửi QĐ khởi tố và tài liệu liên quan đến việc khởi tố bị can cho VKS cùng cấp để xét phê chuẩn.  Luật cũng qui định trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được quyết định khởi tố bị can VKS phải quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can hoặc yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu làm căn cứ để quyết định về việc phê chuẩn và gửi ngay cho Cơ quan điều tra. Việc qui định yêu cầu bổ sung chứng cứ là qui định mới so với Đ126 BLTTHS 2003 và đây là nội dung cần thiết, vì trong thực tiễn có những hồ sơ Cơ quan điều tra đề nghị phê chuẩn nhưng VKS thấy chưa đủ cần bổ sung chứng cứ thì cũng hay trả hồ sơ lại hoặc yêu cầu cơ quan điều tra bổ sung ngay những chứng cứ mà theo VKS là thấy cần thiết cho việc xem xét việc phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, đây là việc đã - đang thực hiện mà từ trước đến nay chưa qui định nay được Luật định chặt chẽ hơn tạo thuận lợi và ràng buộc trong công việc. Đồng thời, tại khoản 3 Đ179 BLTTHS 2015 cũng qui định thời gian sau khi  nhận được chứng cứ tài liệu bổ sung thì VKS phải ra quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can.

Tại khoản 4 Đ179 BLTTHS 2015 qui định: Trường hợp phát hiện có người  đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự qui định là tội phạm chưa bị khởi tố thì VKS yêu cầu cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can, nếu cơ quan điều tra nhận được yêu cầu của Viện kiểm sát nhưng Cơ quan điều tra không thực hiện thì Viện kiểm sát trực tiếp ra quyết định khởi tố bị can, trường hợp này trong thời hạn 24 giờ Viện kiểm sát gửi quyết định khởi tố cho Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra -  đây cũng là qui định mới về thẩm quyền của Viện kiểm sát trong khi thực hành quyền công tố - kiểm sát điều tra vụ án, so với qui định tại Đ126 BLHS năm 2003. Như vậy, qui định thẩm quyền khởi tố bị can của VKS được thực hiện ngay trong giai đoạn điều tra, chứ theo BLTTHS  2003 qui định thì sau khi yêu cầu nhưng cơ quan điều tra không khởi tố thì sau khi  nhận hồ sơ và kết luận điều tra VKS mới tiến hành khởi tố, qui định như trước đây vô hình chung kéo dài thời gian xử lý vụ án vì sau khi khởi tố bị can bao giờ Viện kiểm sát cũng phải trả hồ sơ cho Cơ quan điều tra để điều tra bổ sung. Cũng tại K5Đ126 BLTTHS 2013 qui đinh trong vòng 24 giờ kể tù khi ra Quyết định khởi tố bị can VKS phải gửi quyết định cho Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra, việc qui đinh “gửi” trong trường hợp này không chặt chẽ vì vậy sẽ áp dụng tùy nghi, chính vì vậy BLTTHS năm 2015 đã khắc phục được nhược điểm này, đó là qui định (tại khoản 4 Đ179 BLTTHS): sau khi nhận hồ sơ  và kết luận điều tra  nếu VKS phát hiện có người khác đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự qui định là tội phạm trong vụ án chưa bị khởi tố thì VKS ra quyết định khởi tố bị can và trả hồ sơ cho cơ quan điều tra để điều tra bổ sung. Việc qui định trả hồ sơ điều tra bổ sung trong trường hợp này là đúng trình tự và đúng qui định của pháp luật.

Như vây so với BLTTHS năm 2003 thì theo qui định BLTTHS 2015 ngay trong giai đoạn THQCT-KSĐT vụ án VKS đã thực hiện được quyền khởi tố bị can nếu đã yêu cầu mà cơ quan điều tra không khởi tố thì VKS khởi tố bị can, chứ không phải chờ kết thúc điều tra khi Cơ quan điều tra chuyển hồ sơ và kết luận điều tra sang thì lúc đó Viện kiểm sát mới khởi tố.

Tại khoản 5 Đ179 BLTTHS 2015 cũng qui định: sau khi nhận được quyết định  phê chuẩn quyết định khởi tố bị can hoặc quyết định khởi tố bị can của VKS, cơ quan điều tra phải giao ngay quyết định khởi tố bị can , quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can và giải thích quyền nghĩa vụ cho bị can, mới ở điểm này so BLTTHS 2003 là qui định buộc phải giao quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can cho bị can. So với trước đây chỉ qui định giao quyết định khởi tố bị can cho bị can trong khi QĐ khởi tố bị can chỉ có hiệu lực khi được VKS phê chuẩn nhưng lại không qui định việc gửi QĐ phê chuẩn cho bị can là điều bất hợp lý.

Vì vậy, Đ179 BLTTHS 2015 đã khắc phục được những thực tiễn còn bất cập.

3. Phân biệt khởi tố vụ án và khởi tố bị can

Trên đây là các nội dung giải đáp của chúng tôi về Quy định tại Điều 179 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015. Trong quá trình tìm hiểu, nếu như các bạn cần Công ty Luật ACC hướng dẫn các vấn đề pháp lý vui lòng liên hệ với chúng tôi để được giải đáp.